İsrail, Batı Şeria’da misilleme ihtimaline hazırlanıyor

Filistin Başbakanı Iştiyye topyekûn bir savaş yürütmekle suçladı.

İsrail polisi, ordunun Batı Şeria’nın kuzeyindeki Nablus’a girmesinin ardından Kudüs’teki Şam Kapısın’a konuşlandı. (EPA)
İsrail polisi, ordunun Batı Şeria’nın kuzeyindeki Nablus’a girmesinin ardından Kudüs’teki Şam Kapısın’a konuşlandı. (EPA)
TT

İsrail, Batı Şeria’da misilleme ihtimaline hazırlanıyor

İsrail polisi, ordunun Batı Şeria’nın kuzeyindeki Nablus’a girmesinin ardından Kudüs’teki Şam Kapısın’a konuşlandı. (EPA)
İsrail polisi, ordunun Batı Şeria’nın kuzeyindeki Nablus’a girmesinin ardından Kudüs’teki Şam Kapısın’a konuşlandı. (EPA)

İsrail, Batı Şeria’da Fetih Hareketi’ne bağlı El-Aksa Tugayları komutanlarından İbrahim Al Nabulsi’nin ve iki arkadaşının salı günü operasyonda öldürülmesi dolayısıyla yapılacak olası bir misillemeye karşı hazırlanıyor.
İsrail güvenlik yetkilileri, Nabulsi suikastına yanıt olarak misilleme yapılma olasılığına ‘güçlerin hazır olduğunu’ açıkladı. Nabulsi, Gazze Şeridi’nde 47 Filistinlinin ölmesine yol açan askeri operasyondan iki gün sonra düzenlenen saldırıda öldürülmüştü.
İsrail’de yayın yapan Kanal 10’un haberine göre İsrail’deki askeri kuruluş, Nablus’ta ve özellikle de zaman zaman büyük bir yerleşimci eylemlerine tanık olan, Nablus’un merkezinde bir gerginlik noktası olarak kabul edilen Yusuf’un Kabri bölgesinde orduya ve yerleşimcilere karşı misilleme yapılacağına dair endişelerini dile getirdi. Nabulsi’nin öldürülmesinin ardından Batı Şeria’da bir yerleşimcinin öldürülmesine ve birçok kişinin yaralanmasına yol açan şiddetli çatışmaların yaşandığını belirtti. Bu durumu ise gerilimin arttığının bir belirtisi olarak nitelendirdi.
İsrail ordusu, Batı Şeria’daki operasyonlarını azaltmayı düşünmüyor. İsrail ordusundan bir sözcü, güçlerinin Nablus, Cenin ve el-Halil gibi bölgelere odaklanarak Batı Şeria’da serbestçe faaliyet göstermeye devam edeceğini bildirdi.
Tel Aviv yönetimi, geçen nisan ayından bu yana 18 İsraillinin ölümüne yol açan eylemlerden sonra Batı Şeria’da Filistinli militanları öldürmeyi ve tutuklamayı amaçlayan ‘Dalgakıran’ adlı bir operasyon başlattı. İsrail geçen salı günü önce Nabulsi’yi ve iki arkadaşını, ardından da bir eylemciyi öldürdü. Söz konusu suikastlar öncesinde ise Nablus, Cenin ve bölgelerde başka Filistinlileri öldürdü. Dün de Batı Şeria’daki saldırgan eylemlerini sürdürdü. El-Halil ve Tulkarim’de çatışmalar patlak verirken serbest bırakılan tutsaklara karşı da geniş çaplı bir tutuklama kampanyası yürütüldü.
Aynı şekilde onlarca Yahudi yerleşimci, İsrail işgal polisi koruması altında Mescid-i Aksa’ya baskın düzenledi. Kudüs’teki İslami Vakıflar Dairesi, Mescid-i Aksa’nın avlusunun Meğaribe Kapısı’ndan gelen yerleşimci grupların baskınlarına tanık olduğunu açıkladı. Yerleşimciler, Mescid-i Aksa’da Talmud ayinlerini gerçekleştirdiler ve kışkırtıcı eylemlerde bulundular.
Mescid-i Aksa’ya sabah ve akşam saatlerinde yerleşimciler tarafından günlük baskınlar düzenleniyor. Bu durum genel olarak gerginliği artırıyor.
İsrail’de yayın yapan Haaretz gazetesi, Batı Şeria’a atmosferin giderek ısındığını ve olanların Hamas’ın yurt dışındaki veya Gazze Şeridi’ndeki liderliğinin hamleleriyle ilgili olmadığını, aksine Batı Şeria’da endişe verici başka akımların bulunduğunu bildirdi. Haaretz’e göre İsrail liderliğinin bu akımlarla yeterince ilgilenip ilgilenmediği de kesin değil. Gazete ayrıca, Batı Şeria’daki ekonomik rahatlama vaatlerinin yeterli olmadığını, ayrıca Filistin Yönetimi’nde bu konuda şüphe olduğunu belirtti.
Yönetim, Batı Şeria’daki İsrail operasyonunun devam etmesi halinde kitle imha operasyonu gerçekleşeceği konusunda uyarmış ve İsrail’in tüm Filistinlilerle kapsamlı bir çatışmaya yakın olduğunu söylemişti.
Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, İsrail işgal hükümetini, Filistin halkına, topraklarına ve kutsal mekanlarına karşı topyekûn bir savaş yürütmek ve Filistinlilerin kanı pahasına, seçimde kullanmak amacıyla öldürme ve yerleşim faaliyetleri uygulamakla suçladı.
Iştiyye, Konya’da düzenlenen 5. İslami Dayanışma Oyunları’nın açılışına katılımı sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmede, siyasi boşluk, dünyanın başka konularla meşgul olması ve işgalci gücün işlediği suçlardan dolayı hesap verme yükümlülüğünün bulunmaması nedeniyle işgal altındaki topraklardaki durumun ciddiyeti konusunda uyardı.
Iştiyye ayrıca ulusal uzlaşmanın sağlanmasını ve İsrail işgal hükümetine Kudüs’te seçimlerin yapılmasına izin vermesi için uluslararası baskı yapılmasının yanı sıra Filistin’in Birleşmiş Milletler’e (BM) tam üyelik kazanması için kardeş ve dost ülkelerin desteğini istedi.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times