Muhalif gruplar, SDG’nin Halep’nin kuzeyine ‘sızma girişiminin’ engellendiğini duyurdu

Rejim güçleri muhalif güçlere yönelik operasyonlarına devam ediyor. (Reuters)
Rejim güçleri muhalif güçlere yönelik operasyonlarına devam ediyor. (Reuters)
TT

Muhalif gruplar, SDG’nin Halep’nin kuzeyine ‘sızma girişiminin’ engellendiğini duyurdu

Rejim güçleri muhalif güçlere yönelik operasyonlarına devam ediyor. (Reuters)
Rejim güçleri muhalif güçlere yönelik operasyonlarına devam ediyor. (Reuters)

Suriye Demokratik Güçleri (SDG) unsurlarının bir Rus askeri araca ateş açmasının ardından Halep’in kuzeydoğu kırsalındaki Menbiç kenti yakınlarında, Suriye rejim güçleri ve SDG arasında aralıklı çatışmalar yaşandı, Suriyeli muhalif gruplar, bölgelerine sızma girişiminde bulunan SDG unsurlarının saflarında ölü ve yaralılar olduğunu bildirdi.
Muhalif gruplardan bir askeri kaynak şu açıklamada bulundu:
“Suriye Milli Ordusu grupları, SDG’nin dün sabah Halep’in kuzey kırsalındaki Afrin kenti yakınlarındaki Enab bölgesindeki noktalara sızma girişimini engelledi. SDG’nin hedef alınan yedi unsuru arasında ölüler ve yaralılar var. Bunun ardından muhalif gruplar Türk güçlerinin katılımıyla, Halep’in kuzeybatısındaki Tel Rıfat, Ebin ve El-Ukeybe bölgelerindeki SDG’ye ait mevzileri yoğun bir şekilde topçu ateşi ve roketlerle bombaladı. SDG son zamanlarda Halep’in kuzeyinde, Türkiye’nin iki operasyon bölgesi olan Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı’nda muhalif gruplar ve Türk güçlerinin kontrolündeki bölgelere yönelik askeri gerginliği artırdı. Bu durum, muhaliflerin mevzileri ve Türk kontrol noktalarının yanı sıra sivil yerleşim yerlerini bombalamasının ve can kayıplarının yaşanmasının ardından, Suriye Milli Ordusu gruplarında en üst seviyede alarm verilmesine yol açtı. Ayrıca Halep’in kuzey ve kuzeydoğusundaki El-Bab, Er-Rai ve Afrin’deki üslerde konuşlu Türk güçleri ateş açılan noktalara misillemede bulundu. Türk silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) katılımıyla sınırlı bir askeri operasyon düzenlenmesi ihtimal dışı değil.”
Dikkat çekici bir diğer gelişmede, Halep’in kuzeydoğusundaki Menbiç kentinin 25 kilometre batısındaki Et-Tahiye bölgesi, Suriye rejim güçleri ile SDG arasında meydana gelen aralıklı çatışmalara tanık oldu. Bu çatışmalar SDG unsurlarının Suriye rejim güçlerine ve Rus güçlerine ait askeri araçlara ateş açarak Menbiç’in batısındaki Rus üslerine ulaşmalarını engellemesinin ardından yaşandı. Aktivistlerden edinilen bilgilere göre, bir grup SDG unsuru Et-Tahiye Sınır Kapısı yakınlarında Rus askerlerin kullandığı 6 araç ve Suriye rejim güçlerine ait konvoydaki bir Rus askeri aracına ateş açtı. Konvoy Menbiç kentinin batısındaki Es-Saidiyye ve El-Arime bölgelerinde bulunan Rus üslerine doğru seyir halindeydi. Rejim güçleri bu olaya misilleme olarak SDG’ye bağlı Menbiç Askeri Konseyi’ne ait bir askeri mevziyi topçu ateşiyle bombaladı. Bölgede konuşlu rejim güçleri bu olayın ardından iki taraf arasında herhangi bir askeri hareketliliğin yaşanması ihtimaline karşı alarm durumuna geçti. Aktivistlere göre bu, bölgede SDG ve Suriye rejim güçleri arasında meydana gelen ilk olay olarak biliniyor.
Suriye’nin kuzeybatısında da saldırılar sürdü. Rejim güçleri ve İranlı milisler İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye’ye bağlı bölgelere bombaladı. Görgü tanıklarının ifadelerine göre İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye’ye bağlı El-Bare, Deyr Sünbül, Fuleyfel beldeleri ile Kensafra, Kefervaid ve El-Mevzere bölgesi çevresi 30’dan fazla ağır topçu mermisiyle hedef alındı. Saldırı sonucu üç sivil yaralandı, sivillere ait mülklerde maddi hasar meydana geldi.



Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
TT

Libya, siyasi ve askeri bölünmüşlüğü sona erdirmek için ‘barışçıl bir çözümden’ bahseden Trump'ın kronik siyasi krizi çözecek ‘planını’ bekliyor

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, ABD Afrika Komutanlığı'ndan (AFRICOM) bir heyetle yaptığı toplantıda (UBH Başbakanlık Ofisi)

Libya siyaset sahnesine, on yılı aşkın bir süredir kronik siyasi ve askeri bölünmüşlükten mustarip olan ülkede ‘barışçıl çözüme’ yol açacak bir ABD planının yaklaşmakta olduğuna dair bir beklenti atmosferi hâkim.

ABD Başkanı Donald Trump'ın detaylarına değinmeden bu planı açıklaması, özellikle de Afrika işlerinden sorumlu danışmanı Massad Boulos'un kısa süre önce ‘herkes için adil, eşitlikçi, şeffaf ve tatmin edici başkanlık seçimleri yapılması’ gerektiğinden bahsetmesinin ardından, Libyalı siyasetçi ve analistlerin beklentilerine geniş bir kapı açtı.

Radikal değişim

Bazı Libyalı siyasetçilerin gözünde ABD'nin krize çözüm yolu ‘radikal değişim’ seçeneğinden geçebilir. Bu bağlamda Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri, Trump yönetiminin ‘Libya'ya geniş yetkilere sahip özel bir başkanlık temsilcisi atayarak siyasi sahneyi tamamen yeniden şekillendirmek için Birleşmiş Milletler (BM) sürecine paralel çalışacağını’ öne sürdü.

El-Fituri bu senaryoya ilişkin vizyonunu açıklarken ‘çözümün önünde engel teşkil eden mevcut organların feshedilmesi ya da dondurulması ve daha önce herhangi bir yönetim organında yer almayan tüm Libyalı bileşenleri temsil eden bağımsız bir ulusal komite oluşturulması’ temeline dayandığını söyledi.

tyu7ı8
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap dünyası ve Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos geçtiğimiz nisan ayında Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Başkanı ile bir görüşme gerçekleştirdi. (UBH)

Libya’da iktidardaki siyasi organlar, Temsilciler Meclisi (TM), Devlet Yüksek Konseyi (DYK), batı ve doğu Libya hükümetleridir.

Daha önce Libyalı uzmanlar BM gözetiminde bir siyasi çözüm planı ortaya koymuş ve bu plan seçim yasaları, yürütme yetkisi ve kalıcı anayasa konularında çözüme ulaşmak üzere bir siyasi diyalog komitesinin oluşturulmasıyla sonuçlanmıştı.

Libya-ABD Koalisyonu Başkanı Faysal el-Fituri Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Lübnan iç savaşını yatıştıran 1989 tarihli Taif Konferansı benzeri bir uluslararası konferans düzenlenmesi’ olasılığını değerlendirdi.

Ancak istikrarı engelleyenlerin yargılanması için Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) ve geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından kabul edilen İstikrar Yasası'nın harekete geçirilmesini öneren el-Fituri'ye göre bu yol ‘havuç ve sopa’ yaklaşımından bağımsız olmayacaktır. El-Fituri, bunun karşılığında da ‘sıkı uluslararası şeffaflık koşulları altında yeni hükümeti desteklemek üzere dondurulmuş Libya fonlarının kademeli olarak serbest bırakılmasını’ önerdi.

ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff daha önce Libya'da diplomatik başarı elde edileceğine dair güvenini ve iyimserliğini dile getirmiş, mayıs ayında The Atlantic'e verdiği röportajda Washington'un ‘Libya'da başarı elde edeceğini ve bunun yakında duyulacağını’ söylemişti.

Libyalı siyasi analist Eyyub el-Evceli, Amerikan çözümünün ‘tüm siyasi tarafların diyalog masasına oturması’ yoluyla geleceği ihtimalini zayıf görüyor. Şarku’l Avsat'a konuşan el-Evceli, ‘Trump yönetiminin Libya'daki krizin taraflarından birini ortadan kaldırırken, bir tarafı güçlendireceği ve en fazla bir yıl içinde başkanlık veya parlamento seçimlerine gitmek için çözümün anahtarlarını ona vereceği’ beklentisindeydi.

“Washington, Libya'yı güvenlik ve istikrarı bozacak ya da çatışmanın tarafları arasında bir savaşı ateşleyecek her türlü girişimden uzak tutmak istiyor” diyen el-Evceli, ABD'nin ‘krizin tarafları arasındaki farklılıkların derin olduğuna’ inandığına dikkat çekti.

Mevcut organların devrilmesini dışlamak

Buna karşılık TM Milletvekili Rebia Buras mevcut siyasi organların devrilmesi senaryosuna sıcak bakmıyor. “Trump yönetimi siyasi sürecin ayrıntılarından çok dengeleri yönetmeye ve ABD'nin Libya'daki çıkarlarını sağlamaya büyük önem verecektir” diyen Buras, Beyaz Saray'ın planının ‘pragmatik olacağını, demokrasi ve insan hakları konularından çok ekonomik anlaşmalara odaklanacağını’ düşünüyor.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Buras, herhangi bir planın başarısı ve sürdürülebilirliği için temel bir koşula işaret etti: ‘Libya halkının, dışarıdan dayatılan ve Libyalıların hak ve çıkarlarını dikkate almayan her türlü dikte ya da çözümden uzak, birleşik ve egemen bir devlet kurma arzusunu yansıtması.’

Bu arada gözlemciler, Libya'nın uluslararası nüfuz ve çıkar mücadelesinin bir parçası olması nedeniyle ABD'nin olası bir çözümünün Libya dosyasındaki bölgesel ve uluslararası aktörlerden soyutlanamayacağına inanıyor.

rfty6
Libya Temsilciler Meclisi'nin (TM) Bingazi'deki bir oturumundan (TM resmi sayfası)

Trablus Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş, ‘ABD'nin çözüm yolunun başarı şansının, uluslararası ve bölgesel güçlerin Libya'daki çıkarlarını ve nüfuzlarını paylaşmalarına yönelik düzenlemelerle birlikte bölge için yeni bir siyasi haritanın yeniden çizilmesi konusunda uzlaşmaya bağlı olduğuna’ inanıyor.

El-Atraş, ‘uluslararası sistemde aktif olan ve BM Güvenlik Konseyi'nin daimî üyesi olan ülkeler arasında ABD dış politikasına taktiksel olarak karşı çıkan bir akımdan’ söz etti.

El-Atraş, ‘bazı ülkelerin Libya'nın içişlerine müdahalesinin derinliğini, bölgedeki yabancı çıkarlar üzerinde ciddi yansımaları olabilecek güvenlik durumunun kırılganlığını ve fiili otoritelerin yabancı baskılara boyun eğme ve iktidara tutunma tehdidini’ örnek gösterdi.

Libyalıların görüşlerinin aksine, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi eski üyesi Ben Fishman Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ABD'nin Libya politikasında bir değişiklik olduğuna dair hiçbir kanıt görmediğini söyledi.

Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Fishman, Massad Boulos'un 20 Haziran'da Berlin'de düzenlenen Libya konulu uluslararası toplantıya katılmamasına dayanarak Trump'ın Libya siyasi çözüm planıyla ilgili açıklamasının ‘geçici’ olduğunu düşünüyor.

Geçtiğimiz hafta Trump, Libya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülkeye yüzde 30 gümrük vergisi getirmiş ve bunun Libyalılar üzerinde olumsuz yansımaları olmayacağını savunmuştu.

Libyalı ekonomist Ömer Zermuh, “Libya'nın ABD'ye ham petrol ve küçük bir oranda petrol türevleri dışında hiçbir emtia ihracatı yok. Trump'ın açıklamalarına göre petrol bu kapsamda değil” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zermuh, “Petrole gümrük vergisi getirilse bile Libya'nın yüksek kaliteli ham petrolü için alternatif pazarlar bulması zor değil” dedi.

Öte yandan Fishman'a göre bu karar, Libyalıların ABD'ye giriş vizelerini kısıtlayan önceki karar da göz önünde bulundurulduğunda, Boulos'un Libya'da ekonomik fırsatlar arama çabalarının önüne engeller koyuyor.