Kovid-19 önlemleri solunum yolu hastalıklarını engelleyemedi

Koruyucu önlemlerin uygulandığı döneminden arşiv fotoğrafı (Reuters)
Koruyucu önlemlerin uygulandığı döneminden arşiv fotoğrafı (Reuters)
TT

Kovid-19 önlemleri solunum yolu hastalıklarını engelleyemedi

Koruyucu önlemlerin uygulandığı döneminden arşiv fotoğrafı (Reuters)
Koruyucu önlemlerin uygulandığı döneminden arşiv fotoğrafı (Reuters)

Bilim insanları, önümüzdeki kış aylarında Kovid-19 dışındaki diğer nedenlerle solunum yolu enfeksiyonlarının sayısında artış bekliyor. Bu beklenti, iki gün önce The Lancet Regional Health-Europe’da yayınlanan, yeni bilimsel çalışmanın sonuçları beklentiyi güçlendirdi. Şaşırtıcı bir şekilde, çalışma “Salgının zirveye ulaştığı dönemde solunum yolu hastalıkları nedeniyle hastaneye başvuruların yüzde 55’inden fazlasının, Kovid-19 dışı nedenlerden kaynaklandığını” gösterdi.
Birleşik Krallık’ta yer alan Bristol Üniversitesi tarafından yürütülen çalışma, AvonCAP izleme projesinin bir parçası olarak Pfizer ile iş birliği içinde finanse edildi ve tamamlandı. Çalışmada, Ağustos 2020 ile Kasım 2021 arasında Bristol’deki iki büyük hastanedeki 135 binden fazla vakaya ilişkin veriler kullanıldı. Araştırmacılar, akut alt solunum yolu hastalığına atfedilebilecek 12 binden fazla başvuru tespit etti. Hastaneye başvuranlarda öksürük, ateşin yanı sıra akciğerleri ve göğüs kafesini çevreleyen nemli çift katmanlı zarın iltihabı olan “plörezi” gibi enfeksiyonların belirtileri veya semptomları vardı. Bu kişilerin yüzde 98’i yaşlıydı.
Daha fazla analizden sonra, ekip bu 12 binden fazla vakanın yüzde 55’inde koronavirüs enfeksiyonu olmadığı sonucuna ulaştı. Kovid-19 olduğu doğrulanmış virüs enfeksiyonları, solunum yolu enfeksiyonlarının yalnızca yüzde 26’sını oluştururken, kalan yüzde 17, bulaşıcı bir neden olmaksızın bir enfeksiyonun sonucuydu.
Bristol Üniversitesi’nde Pediatri Bölümü’nden ve Bristol Aşı Merkezi Direktörü Prof. Dr. Adam Finn, Bristol Tıp Fakültesi’nde yaptığı konuşmada “Sonuçlarımız arasında gerçekten şaşırtıcı olan şey, bu süre içerisinde Kovid-19 dışı solunum yolu enfeksiyonlarının ne kadar çok olduğuydu. Garip bir şekilde pandemi nedeniyle alınan halk sağlığı önlemlerine rağmen diğer enfeksiyonlar net bir şekilde ortadan kaybolmadı. Bulgularımız, Kovid-19 hastalarıyla birlikte hastaneye yatışlara neden olan diğer hastalıkların insidansının hala yüksek olduğunu gösteriyor” dedi.
Bristol Üniversitesi’nde Doktora Sonrası Klinik Araştırma Görevlisi, AVONCAP Baş Araştırmacısı ve Bristol Üniversitesi’ndeki çalışmanın baş yazarlarından biri olan Yrd. Doç. Dr. Catherine Hyams, “Sonuçlarımız gerçekten sadece Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi (NHS) ve diğer sağlık sistemleri üzerindeki büyük solunum yolu enfeksiyonun yükünü değil, aynı zamanda bu kış işlerin ne kadar kötü gidebileceğine de ışık tutuyor. Bu nedenle, solunum yolu hastalığı yükünü azaltmak ve hasta sonuçlarını iyileştirmek için halk sağlığı önlemlerinin uygulanmasının yanı sıra, solunum rahatsızlıkları olan hastaların bakımına yönelik uygun sağlık hizmeti planlaması ve kaynak tahsisinin yapılması gerekir” dedi.
Şarku’l Avsat’ın The Lancet’ten aktardığına göre çalışma, Pfizer tarafından finanse edilen ve Bristol’deki iki büyük hastaneye alınan tüm yetişkin hastalar hakkında ayrıntılı bilgi kaydeden AvonCAP’in bir parçası olarak geldi. AvonCAP, devam etmekte olan bir iş birliğine dayalı gözetim projesini teşkil ediyor.



Uzmanlar armudun faydalarını saymakla bitiremedi

Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)
Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)
TT

Uzmanlar armudun faydalarını saymakla bitiremedi

Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)
Antiinflamatuvar özelliğe sahip armut, kanser ve kalp hastalıklarına karşı faydalı (Unsplash)

Yine armut mevsimi geldi ve bu sonbahar meyvesi, kronik hastalık riskini ve iltihaplanmanın zararlarını azaltmaya fayda sağlayabilecek birçok faydalı besin sunuyor.

Peki armudun aynı zamanda lif açısından en zengin ikinci meyve olduğunu da biliyor muydunuz?

Bir tanesi 6 gram lif içeren armut, 7 gram barındıran orman meyvelerinin hemen arkasından geliyor.

Bu yumuşak çekirdekli meyve ayrıca önerilen günlük değerin yaklaşık yüzde 21'ini karşılıyor; Amerikalı yetişkinlerin çoğu bu miktarı almıyor. UCSF Health'e göre beslenme yoluyla toplam 25 ila 30 gram lif tüketilmeli.

Houston Methodist'te sağlıklı yaşam diyetisyeni olan Amanda Beaver, "Sanırım çoğu kişi lifi yalnızca bağırsaklara iyi gelmesi veya kabızlığı önlemesiyle ilişkilendiriyor" diyor. 

Mide-bağırsak sağlığında önemli roller oynasa da lifin faydaları bunun çok ötesine de uzanıyor.

Lif, sindirimi kolaylaştırır, bağırsak sağlığını destekler, kan şekerini düzenler, kolesterol seviyelerini dengeler ve daha uzun süre tokluk hissi verir.

Beaver'a göre bu karbonhidrat türü kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve kalın bağırsak kanseri riskini azaltabilir.

Diyetisyen, "Kalp hastalığı Amerikalıların bir numaralı katili, bu nedenle lifin en önemli faydalarından biri kalp ve damarlara yönelik" ifadelerini kullanıyor.

Sadece 100 kalori olan orta boy bir armut bu faydaları sağlayabilir ancak kabuğunu soymamak gerekiyor.

USA Pears'a göre armuttaki lifin çoğu kırmızı, sarı veya yeşil kabuklarda yer alıyor. Antioksidanların çoğu da kabukta. Antioksidanların, iltihapların kansere ve kalp hastalığına yol açabilen etkileriyle savaştığı saptanmıştı.

Ancak ister bütün bir armut yiyin, ister doğrayıp salatanıza katın, armutlar çeşitli kritik vitaminleri ve temel mineralleri içerir.

Bir armutta 8 miligram C vitamini var ve bu, soğuk aylarda solunum yolu virüsleri yayılırken bağışıklık sistemini güçlü tutmayı sağlayabilir.

ABD Ulusal Yaşlanma Konseyi'ne göre bu çok yönlü meyve, sodyumu dengeleyebilen, kan damarlarını gevşetebilen ve kan basıncını düşürebilen potasyum açısından da iyi bir kaynak.

Cleveland Clinic'e konuşan kayıtlı diyetisyen Beth Czerwony, "Armut çok sağlıklı ve çoğu insan bu meyveyi çok iyi tolere eder" diyor.

Canınız tatlı bir şeyler çekiyorsa mükemmel bir atıştırmalıktır.

Independent Türkçe


Kilo verme ilaçlarının en belirgin yan etkileri neler?

GLP-1 adı verilen bir grup kilo verme ilacı (Reuters)
GLP-1 adı verilen bir grup kilo verme ilacı (Reuters)
TT

Kilo verme ilaçlarının en belirgin yan etkileri neler?

GLP-1 adı verilen bir grup kilo verme ilacı (Reuters)
GLP-1 adı verilen bir grup kilo verme ilacı (Reuters)

Son yıllarda, Ozempic, Wegovy ve Zepbound gibi GLP-1 ilaçları yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Bu ilaçlar yıllardır tip 2 diyabet tedavisinde kullanılıyor olsa da, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından kilo verme için de onaylandı. Söz konusu ilaçlar ayrıca, belirli kanser türleri, kalp hastalıkları ve bilişsel gerileme riskini azaltmaya da yardımcı oluyor.

HuffPost tarafından yayınlanan bir rapora göre, obezite uzmanı Dr. Holly Lofton, “Bu ilaçlar, açlık hissini azaltarak, midenin boşalmasını yavaşlatarak ve yağ hücrelerinin hormonal olarak küçülmesine neden olarak etki eder” dedi.

Bu ilaçlar milyonlarca insanın kilo vermesine ve ciddi sağlık sorunları riskini azaltmasına yardımcı olsa da, diğer tüm tedaviler gibi faydaları kadar riskleri de var.

Illinois'daki Rush Üniversitesi'nde Aile ve Koruyucu Hekimlik Anabilim Dalı Başkanı olan Dr. Naomi Parrella, “Bu ilaçlar çok güçlü” dedi. Parrella, potansiyel yan etkilerin özellikle bu ilaçların gücüne bağlı olduğunu belirtti.

GLP-1 ilaçlarını kullanan herkes yan etki yaşamaz, ancak bazıları yaşar; bunlar hafiften hayati tehlikeye kadar değişebilir.

Aşağıda, doktorlar GLP-1 ilaçlarının en yaygın yan etkilerini ve bu semptomları önlemenin en iyi yollarını paylaşıyor:

Kusma, mide bulantısı ve sindirim sorunları

Dr. Lofton, “En sık bildirilen yan etkiler sindirim sistemi ile ilgilidir: mide bulantısı, kabızlık, ishal ve kusma” dedi.

Ancak, herkes bu semptomları yaşamaz. Klinik çalışmalarda, mide bulantısı en yaygın yan etkiydi ve GLP-1 ilaçları kullananların yüzde 44'ünü etkiledi.

Dehidrasyon ve besin eksikliği

Dr. Lofton, GLP-1 ilaçları alan birçok kişinin, ilaç almadan önce olduğu kadar sık açlık ve susuzluk sinyalleri almadığını açıkladı.

Bu durum yaygın olmakla birlikte, kontrol edilmezse dehidrasyon veya vücutta temel besin maddelerinin eksikliği gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Dr. Parrella, “Bazı insanlar yeterince yemek yemiyor veya içmiyor olabilir, bu da dehidrasyon veya elektrolit tükenmesi ile ilişkili risklere, hatta protein veya lif gibi önemli besin maddelerinin eksikliğine neden olabilir” ifadesini kullandı.

Parrella, bu ilaçları kullanan kişilerin genellikle daha çabuk tok hissettiklerini, bu nedenle daha az yediklerini ve dolayısıyla vücutlarının ihtiyaç duyduğu besinleri daha az aldıklarını bildirdi.

Diş çürümesi ve diş eti hastalıkları

Dr. Elizabeth Walton'a göre, GLP-1 ilaçlarını kullananlarda en sık görülen ağız sağlığı yan etkileri, diş eti hastalıkları ve diş çürümesi artışıdır.

GLP-1 ilaçları tükürük üretimini azaltır. Walton, “GLP-1 ilaçları kullanan hastalar genellikle ağız kuruluğundan mustariptir ve bu da diş çürümesi ve diş eti hastalığının artmasına neden olur” dedi.

“Tükürük dişlerimizin üzerinde koruyucu bir bariyer oluşturur ve diş etlerini nemlendirir” diyen Walton, ağızda tükürük salgısının azalmasıyla kişinin bakterilerin ürettiği asitlere karşı daha duyarlı hale geldiğini ve bunun da diş eti hastalıklarına ve diş çürümesine yol açtığını belirtti.

Daha ciddi yan etkiler

Dr. Parrella, “Sıkça bahsedilen bir yan etki, pankreas iltihabı olan pankreatittir. Bu ilaçlar, pankreasın biraz daha fazla çalışmasını sağlayarak, kan şekerini yükselten yiyecekler yediğinizde daha fazla insülin salgılamasını amaçlamaktadır” ifadelerini kullandı.

Pankreatit, şiddetli karın ağrısı, sürekli kusma veya ateş gibi semptomlar ortaya çıktığında acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir tıbbi durumdur.

“Basitçe söylemek gerekirse, bir kişi nişasta veya şeker açısından zengin yiyecekler yediğinde, pankreas bu ilaçlarla daha fazla çalışmak zorunda kalır ve normalden daha fazla insülin salgılar” diyen Parrella, pankreasın aşırı aktivitesinin bazı kişilerde pankreatite yol açabileceğini ifade etti.

Dr. Lofton, GLP-1 ilaçlarının kullanımının safra kesesi taşları ve kolesistit ile de ilişkili olabileceğini belirtti.

Lofton, “Bir kişi çok kusarsa, ciddi şekilde susuz kalabilir ve bu da böbrek yetmezliğine yol açabilir” dedi. Ayrıca Parrella'nın ‘yiyeceklerin bir yerde takılıp kalması nedeniyle hareket etmemesi’ olarak tanımladığı bağırsak tıkanıklığı da ortaya çıkabilir. Parrella, dehidrasyon ve sindirim sisteminin yavaşlamasının bu tıkanıklığa katkıda bulunabileceğini bildirdi.

Tüm bu sağlık sorunları acil tıbbi müdahale gerektirir. Ancak iki doktorun da açıkladığı gibi, sorun, semptomların GLP-1 ilaçlarının kusma, mide bulantısı ve hazımsızlık gibi bazı hafif yan etkileriyle benzer olabilmesidir. Bu da geçici bir semptom ile acil müdahale gerektiren bir durumun ayırt edilmesinde kafa karışıklığına yol açabilir.

Parrella, “Nadiren görülse de, midenin yiyecekleri ileriye doğru hareket ettirmeyi durdurduğu gastroparesis olarak bilinen ciddi bir durum da söz konusu olabilir” dedi.

Parrella, bu sorunun kalıcı olduğunu ve ilacın kesilmesinden sonra bile geçmediğini ifade etti.


Yaşlanma karşıtı yeni bir ilaç sınıfı keşfedildi

Fotoğraf: Pixabay
Fotoğraf: Pixabay
TT

Yaşlanma karşıtı yeni bir ilaç sınıfı keşfedildi

Fotoğraf: Pixabay
Fotoğraf: Pixabay

Bilim insanları bağırsak bakterilerinin temel bir sürecine etki ederek çalışan, yaşlanma karşıtı yeni bir ilaç sınıfı belirledi. Bu gelişme, insanlarda yaşam süresini uzatma yöntemlerine ışık tutabilir.

Londra Kraliçe Mary Üniversitesi'nden araştırmacılar yeni ilacın, insanlarda da aktif olan bir yolak üzerinde etki ederek mayanın yaşam süresini uzattığını gösterdi.

Hakemli dergi Communications Biology'de yayımlanan bulgular ilaçların, Rapamisin Hedefi (TOR) yolağı üzerinden yaşam süresini nasıl etkileyebileceğini ortaya koyuyor.

İnsanlar ve maya da dahil birçok türde bulunan ve geniş çapta araştırılan TOR yolağı, büyüme ve yaşlanmanın merkezi düzenleyicisi ve kanserle demans gibi yaşa bağlı hastalıklarda kilit rol oynuyor.

TOR halihazırda yaşlanma karşıtı ve kanser araştırmalarının önemli bir odak noktası haline gelirken, rapamisin gibi ilaçlar hayvanlarda sağlıklı yaşam süresini uzatmada umut vaat ediyor.

sdfrg
Çalışmada kullanılan fisyon mayası hücrelerinin elektron mikroskobu görüntüsü (Max Planck Gelişim Biyolojisi Enstitüsü/Eurekalert)

Yeni çalışmada TOR'u engelleyen ve kanser karşıtı özellikleri araştırılan yeni nesil bir ilaç olan Rapalink-1 test edildi.

Araştırmacılar Rapalink-1'in maya hücresi büyümesinin bazı yönlerini yavaşlatmakla kalmayıp aynı zamanda TOR yolağının büyümeyi destekleyen kolunun bir parçası olan TORC1 protein kümesi üzerinden etki göstererek, yaşam süresini de uzattığını buldu.

Çalışma, agmatin metabolitini parçalayan ve TOR aktivitesini kontrol altında tutan, agmatinazlar adı verilen bir dizi bağırsak bakterisi enziminin kilit rol oynadığını saptadı.

Önceki araştırmalar bu enzimler işlevini kaybettiğinde, hücrelerin daha hızlı büyüdüğünü ve erken yaşlandığını göstermişti.

Çalışmalar ayrıca bu yolakla bağlantılı bileşikleri takviye olarak almanın uzun ömrü desteklediğini ve hücrelere fayda sağladığını ortaya koymuştu.

Çalışmanın yazarlarından Charalampos Rallis, "Agmatinazların sağlıklı yaşlanmada kritik önem taşıdığını göstererek TOR üzerinde yeni bir metabolik kontrol katmanı keşfettik; belki de bu katman insanlarda korunabilir" diyor.

Dr. Rallis şu ifadeleri kullanıyor:

Agmatin beslenme ve bağırsak mikropları tarafından üretildiği için bu çalışma, beslenme ve mikrobiyomun yaşlanmayı nasıl etkilediğini açıklamaya katkı sağlayabilir.

Agmatin takviyeleri halihazırda piyasada bulunsa da bilim insanları, büyüme veya uzun ömür amacıyla tüketilmeleri konusunda dikkatli davranılması gerektiğini vurguluyor.

Yeni çalışma, agmatin takviyesinin sadece vücutta arjinin parçalanmasıyla ilgili belirli metabolik yolaklar sağlam olduğunda fayda sağlayabileceğini öne sürüyor.

Dr. Rallis, "Ayrıca agmatin belirli patolojilere katkıda bulunabileceğinden her zaman faydalı etkiler sağlamaz" diyor.

Öte yandan bilim insanları, bulguların TOR'u hedefleyen ilaçları beslenme veya mikrobiyal müdahalelerle birleştiren, yeni uzun ömür stratejilerine işaret ettiğini söylüyor.

Araştırmacılar "TORC1 aktivitesinin nasıl ayarlandığını anlamak, hem normal yaşlanmada hem de patolojik durumlarda ve TOR'un önemli roller oynadığı kanserde faydalı olabilir" diye yazıyor.

Independent Türkçe