Suriye: Esed rejimi akaryakıt kaçakçılığını önleyemiyor

Suriye’deki ekonomik çöküş ulaşım sektörünü felç ederken akaryakıt kaçakçılığını arttırdı

Şamlılar, toplu taşımada benzeri görülmemiş tıkanıklıktan mustarip (Independent Arabia)
Şamlılar, toplu taşımada benzeri görülmemiş tıkanıklıktan mustarip (Independent Arabia)
TT

Suriye: Esed rejimi akaryakıt kaçakçılığını önleyemiyor

Şamlılar, toplu taşımada benzeri görülmemiş tıkanıklıktan mustarip (Independent Arabia)
Şamlılar, toplu taşımada benzeri görülmemiş tıkanıklıktan mustarip (Independent Arabia)

Mustafa Rüstem
Suriye, akaryakıt kaçakçılığını önlemek için toplu taşıma araçlarına GPS sistemi getirdi. Sistem, ödeneklerin en iyi şekilde harcandığından emin olmak üzere toplu taşıma araçlarının hareketlerini takip ediyor.
Suriye’deki Esed rejiminin kontrol ettiği bölgelere caydırıcı cezalar ve hükümet yetkililerinin sıkı takipleri, toplu taşıma otobüslerinde mazot kaçakçılığını kontrol altına almayı başaramadı. Öyle ki bazı sürücüler, ülkedeki yokluktan yararlanarak mazot kaçırıp kara borsada satıyor.
Şam yerel yönetimi, bu yolsuzlukla mücadele etmek için sonuç vermeyen birden fazla uygulama ortaya koyarken, son olarak ödeneklerin en iyi şekilde harcandığından emin olmak üzere toplu taşıma araçlarının hareketlerini izlemek için elektronik bir GPS izleme cihazı kurmaya dayalı yeni bir sistem tasarladı.

Yasadışı satış
İl Meclisi Yürütme Ofisi üyesi Mazen Dabbas, araç sahiplerini bu cihazın kurulumunu görmezden gelmesinin sonuçlarına karşı uyararak, kurallara uyulmaması durumunda tüm ödeneklerinin iptal edileceğini söyledi.
Suriye’deki ulaşım hareketi, petrol kuyularının hizmet dışı kalması ve gruplar tarafından kontrol edilmesinden sonra kaynakların tükenmesiyle ve daha çok İran ve Rusya gibi müttefik ülkelerden deniz sevkiyatı yoluyla ham petrol malzemeleri veya yakıt ithaline güvenilmesiyle ciddi bir krize tanık oldu. Ancak toplu taşıma araçları sahipleri, vatandaşlara hizmet vermeden bu malzemeleri daha yüksek fiyatlara satarak büyük karlar elde etmeye başladılar. Bu durum ise ilgili makamların tepkilerine neden oldu.
Öte yandan başkent Şam’daki yerel yönetim, yaygın ulaşım yolsuzluğunu sona erdirmek için sürücüler ağına, Ağustos ayının başından bu yana her birinin değeri yaklaşık 350 bin Suriye lirası (90 dolar) olan 100 cihazın kurulumunu zorunlu tuttu. Öyle ki çeşitli hatlarda çalışan sürücülerin, belirtilen sayıda transfer döngüsüne ulaşmaları gerekiyor. Aksi halde ise benzin istasyonlarından günlük ödeneklerini alamayacaklar.

İnsana karşı makine
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Şam’da yürürlüğe giren ve Halep ve Lazkiye gibi vilayetler tarafından da uyulan hükümet kararı, Suriye sokaklarından olumlu bir yanıt aldı.
Yapay zeka konusunda uzman Mühendis Raymon Abdul Ahad, bu cihazın uygulanabilir bir çözümü temsil edeceğini belirtti. Abdul Ahad, ilk sırada yer alan bir dizi Suriyeli şirketin, araçlarının performansının ve düzgün çalışmasının farkında olmak için bu cihazı kullanmaya başladığını söyledi.
Mühendis Raymon Abdul Ahad, “Belki de birkaç lüks araç sahibi, hırsızlık riskinden korunmak için bu cihazı sağlamaya çalışıyor. Bu cihazın kullanımının, onaylanmış ve yüksek kaliteli cihazların kurulması koşuluyla sonuçlanmasını bekliyorum. Böylece akaryakıt hırsızlıklarıyla mücadele etmek, aracın yerini ve rotasını belirlemek mümkün olacak. Doğru uygulandığı takdirde cihaz faydalara sahip” ifadelerini kullandı.

Toplu taşıma
Şam halkı, toplu taşımada benzeri görülmemiş bir tıkanıklık yaşıyor. Öyle ki yolcular, yer bulmak için bir veya iki saat bekliyor. Bir sürücü, “Yakıt ticareti yapmak kesinlikle yanlış. Ancak her geçen gün artan yüksek mazot ve gres yağı fiyatı ve onarım ücretlerinden sonra maruz kaldığımız aşırı yüksek fiyatların boyutu düşünülemez. Bazılarımız, petrol malzemelerini karaborsada yüksek bir fiyata satmaya başvurabilir” dedi.
Yasa dışı benzin ve mazot ticaretini durdurmadan faaliyet gösteren akaryakıt istasyonlarının sayısını sınırlamaya çalışan İçişleri ve Petrol Bakanlıklarına bağlı çeşitli izleme komiteleri var. Benzin ve mazot fiyatları, karaborsada litre fiyatı 7 bin Suriye lirasına (1,5 dolar) ulaşmış durumda.



Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
TT

Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)

ABD Başkanı'nın Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya dün yaptığı açıklamada, Irak'ın kritik bir dönemeçte olduğunu ve silahlı grupların devletle rekabet edip devletin rolünü baltaladığı bir ortamda hiçbir ulusun başarılı olamayacağını söyledi.

Savaya, Irak'taki bölünmüşlüğün ülkenin uluslararası konumunu zayıflattığını, ekonomisini boğduğunu ve ulusal çıkarlarını koruma yeteneğini sınırladığını belirterek, hükümetin ülkeyi bölgesel çatışmalardan uzak tutan ve ulusal önceliklere odaklanan bir yaklaşım izlediğinde, istikrarın mümkün olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının sorumlu liderlik ve devleti ve kurumlarını güçlendirmeye yönelik kararlı bir yaklaşım gerektirdiğini vurgulayan yetkili, siyasi ve dini liderlerin kararlarının, Irak'ın egemenlik ve güç yolunda ilerleyip ilerlemeyeceğini veya parçalanma ve gerilemeye doğru kayıp kaymayacağını belirleyeceğini belirtti.

Trump'ın liderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu kritik dönemde Irak'ı desteklemeye tamamen hazır olduğunu teyit etti.


Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
TT

Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)

Gazze Şeridi, İsrail ve Hamas arasında geçen ekim ayında başlayan kırılgan ateşkes anlaşmasının üçüncü ayına dün girdi. Kuşatma altındaki halk, İsrail'in ihlalleri ve ciddi yardım eksikliğiyle birlikte iki ay geçirdi.

Gazze Şeridi'ni kasıp kavuran şiddetli hava koşulları ve yoğun yağışlar, halihazırda bir bebeğin soğuktan ölmesiyle sonuçlanan zorlu koşulları gidermek için gerekli malzemelerin ulaştırılmasının aciliyetini bir kez daha vurguladı. Birleşmiş Milletler Filistinli Mülteciler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA), yağışların neden olduğu artan acıların "tıbbi ve yeterli barınma malzemeleri de dahil olmak üzere insani yardımın kesintisiz akışı yoluyla önlenebileceğini" belirtti.

Bu arada, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir dün, Hamas'ın askeri kanadına adını veren, İsrail sınırları içinde bulunan tarihi lider İzzeddin el-Kassam'ın türbesini kaldırma sözü verdi. Ben-Gvir, güvenlik güçleri ve bir vinç eşliğinde, Suriye doğumlu el-Kassam'ın türbesinin yanına kurulan dua çadırını sökerken çekilmiş bir video yayınladı. Hamas, güvenlik bakanının eylemlerinin "kutsallığa karşı eşi benzeri görülmemiş bir ihlal ve kutsal yerlere saygısızlık" olduğunu ifade etti.


Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

TT

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekimde ilk aşaması uygulamaya giren Gazze ateşkes planı kapsamında Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması şartında ısrarını sürdürüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilerle Tel Aviv, Hamas’ın uzun süreli bir ateşkes karşılığında silahların “dondurulması” yönündeki önerisini reddetti.

Fransız Haber Ajansı AFP bugün (Perşembe) konuşan bir İsrailli yetkili, “20 maddelik plan çerçevesinde Hamas’ın geleceği yok; örgüt silahsızlandırılacak” dedi. Aynı yetkili, “Gazze tamamen silahtan arındırılmış olacak” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamalar, Hamas’ın yurtdışı siyasi büro şefi Halid Meşal’in Al Jazeera’da yayımlanan röportajında, “Direnişin tamamen silahsızlanması kabul edilemez. Silahların dondurulması veya muhafaza edilmesi gibi seçenekler tartışılıyor” sözlerinin ardından geldi.

y
Hamas lideri Halid Meşal (X)

İsrail Ordu Radyosu da Tel Aviv’in “Gazze’nin tamamen silahsızlandırılması” talebini yinelerken, ABD ile konuya dair “sürekli koordinasyon” yürütüldüğünü aktardı.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması, Hamas ve diğer silahlı grupların silahsızlandırılmasını öngörüyor.

ABD yönetimi son günlerde daha esnek bir yaklaşım sergiliyor

Hamas’ın üst düzey bir kaynağı, Şarku’l Avsat’a konuşarak Trump yönetiminin silahsızlanma vurgusunu sürdürmekle birlikte, son dönemde arabulucular ile hareket arasında dolaşan bazı önerilere “daha açık” bir tutum sergilediğini belirtti.

Aynı kaynak, “Hareketin sunduğu ve arabulucuların geliştirdiği çeşitli fikirler var. Hâlâ farklı taraflarca iletilen yeni formüller tartışılıyor; amaç ikinci aşamaya geçişi hızlandırmak” dedi.

Bu beklenti, ABD’nin son açıklamalarıyla çelişiyor. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Mike Waltz, İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’la görüşmesinde, Washington’un “Hamas’ın kendini yeniden inşa etmesine asla izin vermeyeceğini” söyledi.

f
ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz (AFP)

Hamas kaynakları, temasların sürdüğünü ve sürece dair “her zamankinden daha ciddi bir irade” oluştuğunu ifade ediyor. Hareket, silahların korunması, depolanarak “dondurulması” veya bir Arap ya da İslam ülkesinin gözetimine devredilmesi gibi formüllerin değerlendirilebileceğini düşünüyor.

Hamas içerisinden bir başka kaynak, arabulucuların “silahsızlandırma, uluslararası güç konuşlandırılması ve Gazze’nin yönetimi gibi konularda ABD ile geniş bir anlayış zemini yaratabileceğini” belirtti.

Meşal, “silahtan arındırma değil dondurma” önerisini anlatırken, “İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının tekrarlanmayacağına dair sağlam garantiler sağlayacak bir çerçeve oluşturmak istiyoruz” dedi.

“Filistin yönetiminin rolü”

İsrail, Hamas’ın elindeki son İsrailli rehinenin naaşı teslim edildikten sonra planın ikinci aşamasına geçilmesinde ısrar ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçişin “yakın” olduğunu belirtti ancak “Gazze’nin silahsızlandırılması gibi zorlu dosyalar bulunduğunu” ifade etti.

sdfrg
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri'ndeki Özel Harekat Birimi 101 (Ulusal Güvenlik web sitesi)

Tartışmalar sürerken, Filistin yönetimi ise Gazze’de tam yetki devrinde ısrar ediyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, son günlerde Arap, İslam ve Avrupa liderleriyle temaslarında yönetimin Gazze’de sorumluluk üstlenmeye hazır olduğunu vurguladı.

Hamas, bu pozisyona kamuoyu önünde yanıt vermese de, hareketin üst düzey bir kaynağı Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Filistin yönetiminin Gazze’de sorumluluk üstlenmesine karşı değiliz; ancak bunun ulusal bir uzlaşı programına dayanması gerekir” dedi.

Kaynak, “İsrail’in Gazze’de Filistin yönetiminin herhangi bir rolünü reddettiğini ve bu engelin aşılması için uluslararası baskıların devrede olduğunu” belirtti.