عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran, Hayyam uydusunun üç versiyonunu geliştirmeyi planlıyor

Washington, Rusya ve İran arasındaki artan iş birliğinden endişeli

Geçtiğimiz salı Hayyam uydusu, Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü’nden bir Rus roketiyle fırlatıldı (AP)
Geçtiğimiz salı Hayyam uydusu, Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü’nden bir Rus roketiyle fırlatıldı (AP)
TT
TT

İran, Hayyam uydusunun üç versiyonunu geliştirmeyi planlıyor

Geçtiğimiz salı Hayyam uydusu, Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü’nden bir Rus roketiyle fırlatıldı (AP)
Geçtiğimiz salı Hayyam uydusu, Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü’nden bir Rus roketiyle fırlatıldı (AP)

İran Hükümet Sözcüsü, Tahran’ın kısa süre önce bir Rus füzesi aracılığıyla fırlatılan Hayyam uydusunun üç versiyonunu daha geliştirmeyi planladığını duyurdu. Ali Bahadıri Cehromi, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “İranlı bilim adamlarının katılımıyla üç uydunun geliştirilmesi hükümetin gündeminde” ifadelerini kullandı. Geçtiğimiz Salı günü Hayyam uydusu, Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos) tarafından işletilen Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü’nden bir Soyuz-2.1b roketiyle fırlatılmıştı.
Bu adım ABD tarafından endişe ile karşılandı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Rusya ile İran arasında artan iş birliğinin ‘büyük bir tehdit’ olarak görülmesi gerektiğini söylemişti. Çarşamba günü İran, ABD'nin Rusya'nın kendi lehine fırlattığı uydunun ‘casusluk’ amacıyla kullanılacağı yönündeki imalarını reddederek, bunların sadece ‘çocukça’ yorumlar olduğunu belirtti. İran Uzay Ajansı Başkanı Hasan Salariye çarşamba günü Tahran'da gazetecilere verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:
“Bazen gerginlik çıkarmak için açıklamalar yapılıyor. Uydu (Hayyam) aracılığıyla casusluk yapmak istediğimizin söylenmesi çocukça. Uydu tamamen ülkenin kriz yönetimi, doğal kaynaklar, madenler, tarım ve diğer alanlardaki ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlandı.”
Washington Post gazetesi daha önce Batılı istihbarat yetkililerinin Rusya’nın bu uyduyu Tahran'a teslim etmeden önce aylarca Ukrayna işgaliyle ilgili askeri amaçlarla kullanacağını belirttiklerini yazdı. Ancak İran Uzay Ajansı pazar günü yaptığı açıklamada, uydunun kendisi, çalıştırılması ve kontrolü ile ilgili komutların ilk günden itibaren fırlatılmasından hemen sonra İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı'nın uzay üslerindeki İranlı uzmanlar tarafından verileceğini vurguladı. Ajans “Bu uydudan komut gönderme ve bilgi alma işlemi şifreli algoritmalara göre yapılacaktır. Üçüncü bir ülkenin bu bilgilere erişimi yoktur. Bu uydunun görüntülerinin başka ülkeler tarafından askeri amaçlarla kullanılacağına dair yayılan  söylentiler doğru değildir” ifadelerini kullanmıştı.
İran Uzay Ajansı’na göre adını muhtemelen 11. ve 12. yüzyıllar arasında yaşayan İranlı bilim adamı ve şair Ömer Hayyam'dan alan uydu, ülkenin sınırlarını kontrol etmeyi, tarımda verimliliği artırmayı, su kaynaklarını izlemeyi ve doğal afetleri yönetmeyi amaçlıyor. İran, uzay programının sadece sivil ve savunma amaçlı olduğunu ve nükleer programıyla ilgili altı büyük güçle 2015 yılında imzalanan ve ABD’nin 2018 yılında feshettiği nükleer anlaşma da dahil olmak üzere hiçbir uluslararası anlaşmayı ihlal etmediğini öne sürüyor.
İran'ın uzay faaliyetleri genellikle, Tahran'ın uyduları uzaya fırlatarak balistik füzeler alanındaki uzmanlığını artırmaya çalışacağı endişesiyle Batı ülkeleri tarafından sıklıkla kınanıyor. İran, en sonuncusu Mart 2022’de İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) ait Nur-2 askeri uydusu olmak üzere daha önce doğrudan kendi topraklarından uydular fırlattı. Bu, DMO’nun 22 Nisan 2020’de askeri uydu türündeki ilk uydu olduğunu söylediği Nur-1’in yörüngeye yerleştirildiğini bildirmesinin ardından, askeri bir uydunun başarıyla fırlatıldığına ilişkin yaptığı ikinci açıklama idi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gazze'de iki yıl süren savaşın ardından Noel kutlamaları Beytüllahim'e geri döndü

Batı Şeria'nın Beytüllahim kentinde Noel kutlamaları (AFP)
Batı Şeria'nın Beytüllahim kentinde Noel kutlamaları (AFP)
TT
TT

Gazze'de iki yıl süren savaşın ardından Noel kutlamaları Beytüllahim'e geri döndü

Batı Şeria'nın Beytüllahim kentinde Noel kutlamaları (AFP)
Batı Şeria'nın Beytüllahim kentinde Noel kutlamaları (AFP)

Batı Şeria’nın Beytüllahim kentinde bando takımları, Noel kutlamalarının başlamasıyla birlikte sokaklara indi. Gazze Şeridi’ndeki savaşın gölgesinde geçen ve Hristiyan inancına göre Hz. İsa’nın doğum yeri olan kenti iki yıl boyunca kutlamalardan mahrum bırakan sürecin ardından, bu yıl kentte yeniden hareketlilik gözlendi.

Batı Şeria’nın güneyinde yer alan Beytüllahim, Gazze Şeridi’nde varılan ateşkes anlaşmasının ardından önceki yıllara kıyasla daha canlı bir atmosfere büründü. Ancak Gazze’de yüz binlerce kişi, savaşın ardından yıkılmış evler ve yıpranmış çadırlarda, sert kış koşullarıyla mücadele etmeyi sürdürüyor.

f
Beytüllahim sokaklarında dolaşan bando takımı (AP)

Vatikan’da ise Papa 14. Leo’nun Noel için ilk ayinini, saat 20.30’da Aziz Petrus Bazilikası’nda yönetmesi bekleniyor. Papa, ayin öncesinde dünyada ‘24 saatlik barış’ çağrısında bulundu.

ABD’li Papa, mayıs ayında Papa Franciscus’un vefatının ardından Kardinaller Meclisi tarafından seçilmişti. Önceki papaya kıyasla daha sakin bir üsluba sahip olduğu belirtilen Papa 14. Leo, göç ve sosyal adalet gibi temel konularda Franciscus’un çizgisini sürdürmesiyle dikkat çekiyor.

‘Umut’

Beytüllahim’de Noel kutlamalarına, ünlü Noel ilahilerinin çalındığı davul ve gayda sesleri damga vurdu. Hristiyanlar, çocuklardan yaşlılara kadar, kentin merkezindeki Manger Meydanı’na doğru yürüdü.

Beytüllahim’de yaşayan 17 yaşındaki Milagros Enstas, “Bugün sevinç dolu bir gün, çünkü daha önce savaş nedeniyle kutlama yapamıyorduk” dedi.

Ortadoğu’nun genelinde olduğu gibi kutsal topraklarda da Hristiyanlar azınlık konumunda bulunuyor. İsrail’de Hristiyan nüfus 185 bini, Filistin topraklarında ise 47 bini geçmiyor.

Yüzlerce kişi, Doğuş Kilisesi’ne ve ona açılan meydana çıkan dar Yıldız Caddesi boyunca ilerleyen yürüyüşe katıldı.

Manger Meydanı’nda kalabalık bir topluluk toplanırken, az sayıda izleyici belediye binasının balkonlarından kutlamaları takip etti.

Meydanın ortasında, kırmızı ve altın renkli süslerle bezeli büyük Noel ağacı yer aldı ve alana bayram havası kattı.

y6
Meydanın ortasında, bayram havasını daha da canlı hale getirmek için kırmızı ve altın renkli süslerle donatılmış büyük bir Noel ağacı duruyordu. (AFP)

Doğuş Kilisesi, Hristiyan inancına göre Hz. İsa’nın yaklaşık iki bin yıl önce doğduğuna inanılan bir mağaranın üzerine, 4. yüzyılda inşa edildi.

Beytüllahim’de yaşayan 18 yaşındaki Katiab Amaya ise kutlamaların yeniden yapılmasının, bölgedeki Hristiyan toplumunun varlığı açısından önemli bir sembol olduğunu söyledi.

Amaya, AFP’e yaptığı açıklamada, “Bu, Hristiyanların hâlâ burada olduğunu, kutlama yaptığını ve gelenekleri yaşatmayı sürdürdüğünü gösteren bir umut kaynağı” dedi.

‘Gazze'deki kardeşlerimiz’

Gazze Şeridi’nde yaşanan yıkıcı savaş sırasında, Noel kutlamalarını organize eden Beytüllahim Belediyesi, kutlamaların kapsamını daraltarak yalnızca dini ayinlerle sınırlı bir program uygulamıştı.

Amaya, “Bu kutlamalar Gazze’deki halkımız için bir umut anlamına geliyor; bir gün onların da yeniden kutlama yapabileceğine ve hayata dönebileceğine dair bir umut” dedi.

Dün öğle saatlerinden önce Kudüs Latin Patriği Kardinal Pierbattista Pizzaballa, Doğuş Kilisesi’nde yapılacak geleneksel ayine başkanlık etmek üzere Beytüllahim’e ulaştı.

Pizzaballa, kiliseye varışında toplanan yüzlerce kişiye hitaben, “Gazze Şeridi’ndeki kardeşlerimizden sizlere selamlar ve dualar getiriyorum” ifadesini kullandı.

Kardinal Pizzaballa, hafta sonunda savaşın ağır yıkıma uğrattığı Gazze’yi ziyaret etmiş ve pazar günü Gazze kentindeki Kutsal Aile Kilisesi’nde Noel ayinini yönetmişti.

df
Kudüs Latin Patriği Kardinal Pierbattista Pizzaballa (AP)

İsrail ile Hamas arasında ABD, Katar, Mısır ve Türkiye’nin arabuluculuğunda sağlanan ateşkes anlaşması, geçtiğimiz ekim ayının 10’unda yürürlüğe girdi. Ancak evlerini ve yakınlarını kaybeden Gazze halkı, ateşkese rağmen zorlu ve yoksunluklarla dolu yaşam koşullarıyla karşı karşıya kalmaya devam ediyor.

İsrail ile Hamas, ateşkes anlaşmasının ihlal edildiği yönünde karşılıklı suçlamalarda bulunuyor.

‘Çok özel bir yer’

Beytüllahim sakinleri, Noel kutlamalarının yeniden başlamasının kente canlılık getirmesini ve turistlerin geri dönüşünü teşvik etmesini umuyor.

Beytüllahim ekonomisi, özellikle turizme dayanıyor.

Gazze Şeridi’ndeki savaş, çatışmalar süresince turistlerin neredeyse tamamen kente gelmemesine yol açarken, işsizlik oranlarının da yükselmesine neden oldu.

Ancak son aylarda Hristiyan ziyaretçilerin kutsal kente kademeli olarak dönmeye başladığı gözleniyor.

5y67
Beytüllahim sakinleri, Noel kutlamalarının geri dönüşünün şehri canlandıracağını ve turistlerin geri dönmesini teşvik edeceğini umuyor. (AFP)

Komşu Beyt Cala kentinden George Hanna, “Beytüllahim çok özel bir yer. Mesajımızın tüm dünyaya ulaşmasını istiyoruz ve bunun tek yolu bu” dedi.

Hanna, “Kutlama yapabilmeyi ve çocukların mutlu olmasını umuyoruz. Bizim için bayramın anlamı bu” ifadeleriyle sözlerini tamamladı.

ARAP DÜNYASI

Irak, Ukrayna savaşında "yeni askerler" arıyor

Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, Rusya'ya giderek silahlı kuvvetlere katılan 24 yaşındaki Iraklı bir adamın ailesinin onunla iletişimini kaybettiği görülüyor (AFP)
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, Rusya'ya giderek silahlı kuvvetlere katılan 24 yaşındaki Iraklı bir adamın ailesinin onunla iletişimini kaybettiği görülüyor (AFP)
TT
TT

Irak, Ukrayna savaşında "yeni askerler" arıyor

Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, Rusya'ya giderek silahlı kuvvetlere katılan 24 yaşındaki Iraklı bir adamın ailesinin onunla iletişimini kaybettiği görülüyor (AFP)
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, Rusya'ya giderek silahlı kuvvetlere katılan 24 yaşındaki Iraklı bir adamın ailesinin onunla iletişimini kaybettiği görülüyor (AFP)

Irak, Rusya-Ukrayna savaşında yer alan vatandaşlarına yönelik yargılamaları yoğunlaştırdı ve resmi onay olmadan yabancı askeri güçlere katılanlara ceza verileceği uyarısında bulundu.

Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, yasanın yabancı çatışmalara katılan herkesi hapis cezasıyla cezalandırdığını teyit ederek, özellikle insan ticareti ve militan devşirme ağlarının suç kapsamına alındığını vurguladı.

Bu durum, Iraklıların yabancı ülkelerde savaşmak üzere askere alınmasıyla mücadele etmek amacıyla kurulan özel bir hükümet komitesinin çalışmalarıyla eş zamanlı olarak ortaya çıktı; askere alınanların sayısı hakkında çelişkili raporlar mevcuttu.

Şarku’l Avsat’ın elde ettiği bilgilere göre basın haberlerinde, Rus güçlerinin saflarında savaşmak üzere yaklaşık 50 bin Iraklının askere alındığı belirtilirken, gayri resmi istatistikler 3 bini Rus ordusunda, 2 bini Ukrayna ordusunda olmak üzere yaklaşık 5 bin savaşçıdan bahsetmekte.

Irak'ta bir mahkeme, Rusya ile birlikte savaşmak üzere savaşçı toplamak suçundan bir kişiyi ömür boyu hapis cezasına çarptırdı.

ARAP DÜNYASI

Hızlı Destek Kuvvetleri, Çad ile olan sınır bölgelerini kontrol ediyor

Darfur Valisi Minni Arko Minawi (Facebook)
Darfur Valisi Minni Arko Minawi (Facebook)
TT
TT

Hızlı Destek Kuvvetleri, Çad ile olan sınır bölgelerini kontrol ediyor

Darfur Valisi Minni Arko Minawi (Facebook)
Darfur Valisi Minni Arko Minawi (Facebook)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), Çad ile sınır bölgelerindeki kontrolü tamamladıklarını duyurdu ve oradaki birliklerinin konuşlanmasını gösteren videolar yayınladı; Sudan ordusundan ise resmi bir açıklama yapılmadı.

HDK, operasyonun amacının silahlı grupları ortadan kaldırmak ve Sudan ordusu ile müttefik "ortak güçlerinin" yerel yönetim liderlerine ve sivillere karşı gerçekleştirdiği intikam ve kaos eylemlerini durdurmak olduğunu belirtti. HDK, istikrarı yeniden sağlamak amacıyla bu bölgelerde sivilleri, yolları ve kamu tesislerini güvence altına almak için güçlerin konuşlandırıldığını vurguladı.

Bir diğer gelişmede, Sudan ordusunun Babanusa'daki 22. Piyade Tümeni komutanı Tümgeneral Muaviye Hamad Abdullah'ın ölümü doğrulandı. Aralık ayı başlarında HDK tarafından şehre düzenlenen bir saldırı sırasında öldürüldü. Ordu, komutanının ölümüyle ilgili bir açıklama yapmamış olsa da Kuzey Eyaleti hükümetinin resmi internet sitesinde, askeri vali Abdul Rahman İbrahim'in merhumun ailesine başsağlığı dileklerini ilettiği bildirildi.