Suriye’deki muhalefet bölgelerinde protestolar düzenleniyor

İdlib’in Mastume köyündeki Türk üssü yakınlarında dün protesto düzenlendi. (EPA)
İdlib’in Mastume köyündeki Türk üssü yakınlarında dün protesto düzenlendi. (EPA)
TT

Suriye’deki muhalefet bölgelerinde protestolar düzenleniyor

İdlib’in Mastume köyündeki Türk üssü yakınlarında dün protesto düzenlendi. (EPA)
İdlib’in Mastume köyündeki Türk üssü yakınlarında dün protesto düzenlendi. (EPA)

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun geçen yıl Suriyeli mevkidaşı Faysal Mikdad ile ayaküstü bir konuşma gerçekleştirdiğini ve Türkiye’nin rejim ile muhalefet arasındaki uzlaşmayı desteklediğine ilişkin açıklamalarına yönelik muhaliflerin kontrolü altındaki şehir ve kasabalarda düzenlenen protestolarda, ‘Uzlaşma yok’ ve ‘Esad bizi yönetemez’ sloganları atıldı.
İdlib şehir merkezindeki es-Sa’a ve diğer meydanların yanı sıra Cisr eş-Şuğur, Eriha, Harem, Salkin, Sarmada, ed-Dana, Termanin, Atime, Ma’arrat Misrin, Binnish, Killi ve Hazano şehirleri gösterilere tanık oldu. Protestocular, şehirlerin sokaklarında öfkeyle dolaşırken, Suriye devriminin bayraklarını taşıdı, Çavuşoğlu’nun muhalefet ile Suriye rejimi arasında uzlaşma arayışına ilişkin açıklamalarını kınayan pankartlar kaldırdı. Protestocuların yürüyüşü İdlib’in güneyindeki Mastume köyündeki Türk askeri üssüne doğru devam etti. Türk tarafını herhangi bir uzlaşma aramaktan vazgeçmeye çağıran sloganlar attı.
Aynı zamanda, Halep’in kuzeyindeki Azez, el-Bab, el-Rai, Seco, Bizah, Dabık, Jindires, Afrin, Ahtarin ve Cerablus şehirlerinde de onlarca protesto düzenlendi. Protestolarda, Suriye devrimini destekleyen sloganlar atıldı. Suriye rejimini devirmeyi amaçlayan devrimin ilkelerin yanı sıra ateşkes yapılmasını, durumun siyasi olarak ele alınmasını ve Suriye’de iktidarın devredilmesini içeren Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararına göre siyasi bir çözüme bağlılıklarını vurguladılar.
İdlibli aktivist Bakkar Hamidi şu açıklamada bulundu:
“Hiçbir şekilde uluslararası veya bölgesel bir tarafın Suriyeli devrimcilerin kaderini kontrol etmesine ya da ve son 11 yılda milyonlarca Suriyeliyi öldüren, yerinden eden ve tutuklayan Suriye rejimiyle uzlaşmaya yönelik çözümler sunmasına izin verilemez. Türkiye Dışişleri Bakanı’nın muhalefet ve rejim arasında uzlaşma arayışına yönelik son açıklamaları, Türkiye’nin tutumuna karşı Suriyelileri hayal kırıklığına uğrattı. İnsanları söz konusu açıklamaları kınamak için onları sokaklara ve meydanlara inmeye yönlendirdi.”
Heyetu Tahriru’ş Şam’a (HTŞ) bağlı siyasi bir organ cuma günü bir bildiri yayınlayarak, Mevlüt Çavuşoğlu’nun muhalefet ve rejim arasındaki uzlaşmaya ilişkin açıklamalarına verdiği yanıtta şu ifadeleri kullandı:
 “Başta Türkiye Cumhuriyeti ve cömert hükümeti olmak üzere, bu mübarek devrime sempati duyan, destekleyen ülkelerin tutumlarından yola çıkarak, bu açıklamalar, mazlum halkların haklı davalarına destek veren Türk politikasının ilkelerine yakışmayan bir bağlamda geliyor. Hem PKK’nın hem de Esed rejiminin suçlu olduğu süreci takip edenler için bu bir sır değil. Esed rejiminin 90’lı yıllardan bu yana bu çeteleri desteklediği ve benimsediği biliniyor. İki taraf arasında karşılaştırma yapmak, birini diğeriyle değiştirmek veya kullanmak siyasi basitliktir. Suriye devrimi, herhangi bir partinin veya devletin desteğini almak için kullanılacak siyasi bir kart değildir. Bunun yerine Suriye halkının inandığı, uğrunda bir milyon şehidin feda edildiği, ülke içinde ve dışında 15 milyon yerinden edilmiş insanın ve suçlu rejimin mezbahalarında tutuklu olan ve kaybolan on binlerce kişinin özgür iradesidir.”
Suriye İslam Konseyi de konuya dair şu açıklamayı yayınladı:
“Suriye’yi yöneten suç çetesi ile uzlaşmanın gerekliliği ve uzlaşmanın gelecekte bölgenin istikrar ve güvenliğinin kesin garantisi olacağına ilişkin ardı ardına gelen açıklamalar bizi incitti ve rahatsız etti. Bu yaklaşımı reddetmek ve suçlulardan hesap sormak Suriye halkının hakkıdır. Hiç kimsenin Suriye halkı adına karar vermeye hakkı yoktur.”



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.