عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Suriyeli Kürtler, Ankara-Şam hattındaki olası bir ‘normalleşmeden’ endişeli

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)
TT
TT

Suriyeli Kürtler, Ankara-Şam hattındaki olası bir ‘normalleşmeden’ endişeli

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Suriyeli mevkidaşı Faysal Mikdad ile bir süre ayaküstü gerçekleştirdiği konuşma ve Türkiye’nin Suriye’de muhalefet ile hükümet arasında ‘uzlaşma’ yönündeki açıklaması Suriye Kürtlerinin tepkisine neden oldu. Suriyeli Kürtler, Türkiye ve Suriye hükümetlerinin aralarında bir anlaşmaya varması halinde son yıllarda elde ettikleri askeri ve siyasi kazanımları kaybedeceklerine dair duydukları korkuyu dile getirdiler. Suriye’nin kuzeydoğusundaki Kürt sınır bölgelerinde yaşayan yüzlerce kişi, Türkiye’nin Kürt kontrolündeki bölgelere askeri operasyon başlatma ihtimali nedeniyle gösterilere katıldı. Kürtler ayrıca, bölgede konuşlanmış Uluslararası Koalisyon’un ve Rus kuvvetlerinin askeri üsleri karşısında da gece nöbeti düzenledi.
Kürt Ulusal Konseyi’nin dış ilişkiler üyesi Kürt muhalif İbrahim Berro, 10 ay önce ‘Bağlantısızlar Hareketi’ne mensup ülkelerin düzenlediği toplantının oturum aralarında Türkiye ve Suriye dışişleri bakanları arasında gerçekleşen konuşma hakkında açıklamada bulundu. Berro, Şam ile Ankara arasında iş birliği ve istihbarat koordinasyonunun yanı sıra ‘ilişkileri normalleştirme’ girişimlerinin var olduğunu öne sürdü. “Genel olarak Suriye halkı ve özel olarak muhalefet ve Kürtler kaybeden olacak. Kürtlerin bu konuda hiçbir çıkarı olmayacak” diyerek ABD’nin Suriye’de asker konuşlandırmasına rağmen olup bitenlere göz yumduğunu iddia etti.
Berro, Washington ve Avrupa Birliği’nin (AB) tavırlarını ve Suriye’de yaşananlara ilişkin ‘sessizliğini’ de eleştirdi. Ayrıca ABD yönetiminin Kürt Konseyi yetkililerine ve Suriye Demokratik Güçleri liderlerine hitaben ‘tehditte bulunduğu askeri eylemlerini uygulaması halinde Türkiye’nin karşısında durmayacaklarını ve Ankara’ya bazı ekonomik yaptırımlar uygulamakla yetineceklerini’ ilettiğini söyledi. İbrahim Berro, ABD’nin Türkiye’nin Suriye topraklarındaki yeni askeri operasyonlarından memnun olmadığını ancak yine de Türkiye’nin olası bir operasyon başlatması halinde buna karışmayacağını vurguladı.
Berro, Rusya ve İran’ın Türkiye’nin olası operasyonuna karşı çıkmasının, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) tüm bölgeyi şartsız olarak Suriye’ye teslim etmesi karşılığında geldiğini iddia eden Berro
“Sonuç olarak SDG, bölgeyi rejime teslim etmek ya da ABD’lilere bırakmak arasında kalmış oluyor” dedi. Aynı şekilde Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’a sadık düzenli güçlerin Kürt bölgelerine dönüşü hakkında da şunları söyledi:
“Suriye'nin kuzey ve doğusundaki Özerk Yönetim bölgeleri gerçek bir tehlike altında. İster Türkiye ile ABD arasında ister Türkiye ile Rusya arasında olsun taraflar arasındaki görüşmeler rejimin bölgelerimize dönmesine veya Türkiye’nin bu bölgelere girmesine yol açacaktır.”
İbrahim Berro açıklamasında, Doğu Fırat bölgesini yöneten PYD ve Özerk Yönetim’i, geriye kalan Kürt muhalefet partilerinin bölge yönetimine katılmasını engellemekle suçladı.
Diğer yandan Uluslararası Koalisyon ve Rus güçlerinin karargâh ve üsleri önünde düzenlenen gösterilerde Özerk Yönetim’e bağlı şehir ve beldelerden yüzlerce kişi, ateşkesin garantör güçlerine olası operasyonları önleme çağrısı yaptı. Haseke vilayetinin kuzeydoğusundaki Kamışlı şehri halkı, 12 Ağustos’ta şehirdeki sivil havaalanında Birleşmiş Milletler (BM) binası ve Rus üssü önünde gece nöbeti düzenledi. Halk, Rus güçlerine sivillerin korunması ve bölgede uçuşa yasak bölge ilan edilmesi çağrısı yaptıkları bir mesaj gönderdi. Aynı şekilde Kamışlı’nın batısındaki Amuda kasabasında da yüzlerce kişi, Rusya’ya ait bir karakolun önünde oturma eylemi düzenleyerek insansız hava araçlarına (İHA) uçuşa yasak bölge uygulanmasını istedi.
Haseke’nin güneyindeki Geveran mahallesinde Uluslararası Koalisyon üssü ve ABD ordusu üssü karşısında düzenlenen gösteriye yüzlerce kişi katılırken, eylemciler Türkiye’nin sınır bölgelerine yönelik saldırılarının önlenmesi çağrısında bulundu. Rakka’nın kuzey kırsalındaki Ayn İsa kasabasında yaşayan yüzlerce kişi, Rus üssü önünde toplanarak olası operasyonların önlenmesi çağrısı yaptı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

HDK Komutanı’nın siyasi danışmanı Yusuf İzzet: Hamideti ile Burhan'ın görüşmesi müzakerelerin gidişatına bağlı

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) Siyasi İşlerden Sorumlu Danışmanı Yusuf İzzet. (arşiv)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) Siyasi İşlerden Sorumlu Danışmanı Yusuf İzzet. (arşiv)
TT
TT

HDK Komutanı’nın siyasi danışmanı Yusuf İzzet: Hamideti ile Burhan'ın görüşmesi müzakerelerin gidişatına bağlı

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) Siyasi İşlerden Sorumlu Danışmanı Yusuf İzzet. (arşiv)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) Siyasi İşlerden Sorumlu Danışmanı Yusuf İzzet. (arşiv)

Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) Siyasi İşlerden Sorumlu Danışmanı Yusuf İzzet, Hamideti ile Sudan Ordusu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan arasındaki görüşmenin müzakerelerin gidişatına bağlı olduğunu söyledi. İzzet, müzakere edilen konuların kişilerle ilgili kişisel anlaşmazlıklar değil, Sudan'ın geleceği ve savaşın durdurulması ile ilgili konular olduğuna dikkat çekti.

HDK’nin başkentin her yerini kontrol ettiğini ve bu bölgeleri yalnızca Sudanlıların anlaşmasıyla gelen bir otoriteye teslim edileceğini belirten İzzet, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, Burhan’ın, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada kapsamlı bir çözüm vizyonu sunduğunu ve eskisinden daha net bir vizyon ortaya koyduğunu söyledi. İzzet sözlerine şöyle devam etti:

Artık geriye Burhan'ın, eğer müzakere etmeye ikna olursa ve Sudan krizini çözecek bir vizyona sahipse, nihai çözüm vizyonunu sunması kalıyor.

İzzet ayrıca Burhan’ın, savaşın durdurulmasını görüşmek üzere HDK Komutanı’yla görüşme isteğini dile getirdi.

Müzakereler kaldığı yerden başlayacak

İzzet, müzakere heyetinin aylardır Cidde'de bulunduğunu belirterek, görüşmelere yönelik HDK’nın taahhüdünü yineledi.

ZA
Cidde Anlaşması, Sudan ihtilafının taraflarının da katılımıyla mayıs ayında imzalandı. (Reuters)

İzzet açıklamalarını şöyle sürdürdü:

İki taraf arasındaki müzakereler kaldığı yerden başlayacak. Böylece uluslararası kurallara uygun olarak uzun vadeli bir ateşkese ulaşılabilir. Bu, devletin istikrara kavuşturulması ve adalet, barış ve sürdürülebilir demokrasi temelleri üzerinde yeniden şekillendirilmesi konularının yanı sıra Sudan'da devam eden savaşlara neden olan konuların gündeme getirildiği, sivil güçlerin ve paydaş temsilcilerinin katıldığı kapsamlı müzakerelerin başlatılmasına olanak sağlar.

İzzet, Cidde platformunda Suudi Arabistan – ABD arabuluculuğu tarafından sunulan yeni fikirlerin varlığına ilişkin dolaşan bilgilere ilişkin olarak da şunları söyledi:

Henüz arabulucuların ortaya koyduğu yeni bir vizyon veya müzakere gündemi görmedik. Ancak sahadaki mevcut gerçekliği dikkate alan ve objektif çözümleri tartışan her türlü çabayı memnuniyetle karşılıyoruz. Suudi Arabistan ve ABD'nin barış arayışındaki rolü takdir ve saygımızı taşıyor.

Ateşkes önerisi

Ateşkes ihtimaline ilişkin İzzet, daha önceki görüşmelerde HDK’yı ordudan ayıracak bir merkez kurulması yönünde öneri sunulduğunu belirtti. İzzet, “Savaş gücü olmayan bir ülkede sahada bir izleme mekanizması olduğunda yabancı güçlerin ülkeye girişine onay verildiği anlaşılmıyor. Teklif, ateşkese bağlılığı garanti edecek bir formüle ulaşmak için halen inceleniyor ve geliştiriliyor” ifadelerini kullandı.

Gözetlemeye katılan askeri personelin görevlerini yerine getirebilmesi için her bir tarafın onayının gerekli olduğuna işaret eden İzzet şöyle ayrıca “Bu adımın öncesinde her bir gücün kontrol alanlarının belirlenmesi ve haritaların çizilmesi var. Bunlar tüm savaşlardaki ateşkes süreçlerinde izlenen adımlardır” dedi.

GTH
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) ve Sudan Ordusu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan. (AFP)

İzzet, Sudan Ordusu’nun, aksayan görüşmelerin arkasında HDK’nın olduğu yönündeki suçlamasına ilişkin bir soruya yanıt olarak şunları aktardı:

Ordu, HDK'nin çatışmalarda kaybettiği karargâhını teslim etmesini istiyor ve vatandaşların evlerini kullanıyor. Eğer bu doğruysa neden o evleri boşaltmıyor? Vatandaşları ve onların mallarını korumak her ordunun görevi değil mi?

İzzet ayrıca HDK’nin başkent Hartum'un her yerinde bulunduğunu, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın, bakanlıkların ve tüm ordu karargâhlarının ellerinde olduğunu ifade etti.

ARAP DÜNYASI

Tunus: Nahda lideri Gannuşi açlık grevine başladı

Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi ( EPA)
Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi ( EPA)
TT
TT

Tunus: Nahda lideri Gannuşi açlık grevine başladı

Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi ( EPA)
Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi ( EPA)

Nahda Hareketi, cezaevinde bulunan Tunus eski Meclis Başkanı ve Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi'nin, siyasi tutukluların serbest bırakılması ve haklarının iadesi için açlık grevinde olan siyasi tutuklu Anayasa Profesörü Prof. Dr. Cevher Bin Mübarek ile dayanışma için 3 günlük açlık grevine başladığını duyurdu.

Gannuşi açlık grevi kararını, “devlet güvenliğine karşı komplo” davası kapsamında tutuklanan çok sayıda siyasi aktivistin gözaltı süresinin 6 ay geçtikten sonra 4 ay daha uzatılmasının ardından aldı. Şarku’l Avsat’a konuşan bazı gözlemcilere göre açlık grevinin amacı, sanıkların dinlenmesi için yetkililere baskı yapmak, dosyanın karara bağlanması için adli duruşmalar düzenlemek ve sanıklar hakkında "ciddi" suçlamalarda bulunmak.

Nahda Hareketi'nin başta Gannuşi ve Bin Mübarek olmak üzere tüm siyasi tutuklulara destek vermeye ve onlarla dayanışma içerisinde olmaya devam edeceği kaydedildi.

Şarku’l Avsat’ın aktardığı açıklamasında Nahda, yetkililere tüm siyasi tutukluların derhal serbest bırakılması çağrısında bulunarak, grevcilerin sağlık ve güvenliğine gelebilecek her türlü zarardan onları sorumlu tuttu.

AZX
Nahda Hareketi destekçilerinin daha önce bazı liderlerinin tutuklanmasını protesto etmek amacıyla düzenlediği gösterilerden (EPA)

Siyasi Tutsaklar Savunma Komitesi üyesi Samir Dilo, Bin Mübarek'in 4 gün önce açlık grevine başladığını, Gannuşi’nin ise Bin Mübarek'e destek ve dayanışma kapsamında açlık grevine başladığını doğruladı. Gannuşi'nin yaşının ilerlemesi nedeniyle açlık grevinden sağlığının etkilenebileceği uyarısında bulunan Dilo, bu kararın sonuçlarından yetkilileri sorumlu tuttu.

Kendisi de cezaevinde olan İsam eş-Şebi liderliğindeki Cumhuriyetçi Parti, devlet güvenliğine karşı komplo iddiasıyla tutuklananların derhal serbest bırakılmasını talep ederek, açlık grevcileri yapanşarla dayanışmasını dile getirdi. Açlık grevi seçeneğinin ardından bu davada 7 ayı aşkın süredir tutuklu bulunanların sağlığını tehdit eden durumdan Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said ve Adalet Bakanı Leyle Ceffal’i sorumlu tutarak, bu kişilerin derhal serbest bırakılmasını talep etti. Ayrıca, dosyanın "mahkumiyet yönünde herhangi bir destek veya argüman içermediği" gerekçesiyle kalıcı olarak kapatılmasını talep etti.

Bu bağlamda, Siyasi Mahkumlar Savunma Komitesi üyesi Delile Musaddık, Bin Mübarek'in "kendisine yönelik şikayetler ortadan kalkana ve kendisini bu uydurulmuş siyasi davadaki tüm tutuklular serbest bırakılana kadar bu grevi durdurmayacağını" açıkladı.

Tunuslu yetkililer, geçtiğimiz Şubat ayında bir dizi siyasi aktivist ve iş adamını “devlet güvenliğine karşı komplo kurmak” suçlamasıyla tutuklamış olması ve bunlardan ikisinin 13 Temmuz'da serbest bırakıldı.

Buna karşılık Tunus yargısı, siyasetçi ve iş insani Hayyam et Turki, Nahda Hareketi eski lideri Abdulhamid el-Celasi, Rıza Bilhac, Demokratik Akım Partisi Genel Sekreteri Gazi eş-Şevaşi, Kurtuluş Cephesi lideri Bin Mübarek ve Şabi’nin serbest bırakılmasını reddediyor.

Diğer yandan Ulusal Kurtuluş Cephesi Başkanı Ahmed Necib eş-Şabi, siyasi tutuklu siyasetçilerin açlık grevi, kendisinin "yargı ertelemesi" olarak tanımladığı durumu protesto etmek amacıyla önümüzdeki hafta artacağını söyledi.

ARAP DÜNYASI

28 Eylül: Arap dünyasını üç kez sarsan tarih

1 Ekim 1970'te Cemal Abdunnasır'ın cenaze töreni sırasında kalabalıklar. (Getty Images)
1 Ekim 1970'te Cemal Abdunnasır'ın cenaze töreni sırasında kalabalıklar. (Getty Images)
TT
TT

28 Eylül: Arap dünyasını üç kez sarsan tarih

1 Ekim 1970'te Cemal Abdunnasır'ın cenaze töreni sırasında kalabalıklar. (Getty Images)
1 Ekim 1970'te Cemal Abdunnasır'ın cenaze töreni sırasında kalabalıklar. (Getty Images)

Sami Moubayed

Suriye eski Başbakanı Faris el-Huri (1877-1962) anılarında, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Mebusan Meclisi'nde milletvekili olarak görev yaparken Mısır'ı geri almak için askeri bir saldırıya hazırlanan Osmanlı Harbiye Nazırı Enver Paşa ile görüşmesini anlatıyor. El-Huri toplantının tarihini belirtmiyor ancak bunun Ocak 1915'te Mısır’a yönelik askerî harekât başlamadan önce olduğu varsayılıyor.

Enver Paşa Mısır’ı çok kolay bir şekilde alacağını anlatınca el-Huri, güçlü İngiliz Ordusu'na karşı savaşmadan önce Sina çöllerini aşması gereken paşanın kendine olan güveni karşısında şaşkına dönüyor. El-Huri daha fazlasını sorunca Enver Paşa'nın, Mısır'ın fethinin hicri 1334 (miladi 1916) yılında olacağını ilim sahibi bir kişiden duymuş olduğunu öğreniyor. Bunun delili ise ebced hesabına göre “Mısır'ı fethedeceksin” ifadesinin harflerinin toplamının 1334 olması.

Enver Paşa maalesef Mısır'da kendisinin ve ordusunun başına gelenler karşısında şok olmuştu. O, Mısır'ı geri alamamakla kalmadı, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Osmanlı İmparatorluğu'nu da kaybetti. Tarih boyunca pek çok lider, önemli kararlarını verirken ebced hesabına güvendi. Belki de bu tarz malumatları umursamayan en ünlü kişi, Roma döneminde kötü şans ve felaketle ilişkilendirilen 15 Mart tarihi konusunda uyarılan Roma'nın en ünlü imparatoru Julius Sezar'dı. Sezar, 15 Mart günü en yakınındakiler tarafından bıçaklanarak öldürüldü.

28 Eylül 1961 tarihinde Mısır-Suriye birliği bozuldu ve Birleşik Arap Cumhuriyeti dağıldı. Cemal Abdunnasır 28 Eylül 1970’te öldü. Ayrıca 2000 yılında Ariel Şaron'a karşı İkinci İntifada’nın patlak verdiği günde 28 Eylül’dü. Bu da 28 Eylül’ü modern Arap tarihinin en sembolik tarihlerinden biri yapıyor.

Eğer Mısır'ın eski Cumhurbaşkanı Cemal Abdunnasır, Sezar gibi 28 Eylül’ün lanetli bir gün olduğu konusunda uyarılsaydı muhtemelen o gün evinden ayrılmazdı. 28 Eylül, 1961'de Suriye-Mısır birliğinin dağılmasına ve ardından 1970 yılında kendi zamansız ölümüne tanık olan karanlık bir gündü. Yine aynı gün, 2000 yılında İkinci İntifada patlak verdi. Böylece 28 Eylül, modern Arap tarihinde bir dönüm noktası haline geldi.

28 Eylül 1961

Eylül 1961, Şubat 1958'de kurulan kısa ömürlü Suriye-Mısır birliğinin en kötü dönemlerinden biriydi. İnsanlar kapalı kapılar ardında Suriye'yi yöneten Mısırlı subayların yanlışlarını konuşuyordu. Abdunnasır, Suriye'deki özel sektörü yeni kamulaştırmıştı. Bu, Şam ve Halep'teki önde gelen iş adamlarını öfkelendiren bir hareketti. Eylül ayında Abdunnasır'ın iki adamı, Suriyeli Abdulhamid es-Serrac ile Mısırlı Abdulhakim Amir arasında son hesaplaşma yaşandı. Eski bir içişleri bakanı ve güvenlik şefi olan es-Serrac, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nde cumhurbaşkanı yardımcısı olarak görev yaptı. Amir ise Abdunnasır'ın Suriye'deki adamı ve Mısır ordusunun komutanıydı. Abdunnasır ikisini de Kahire'ye çağırdı ve uzun görüşmelerin ardından es-Serrac 22 Eylül 1961 tarihinde görevinden istifa etti. Kamu hayatından çekildi ve dolaylı olarak Amir'in kendisini mağlup ettiğini kabul etti. 28 Eylül'ün erken saatlerinde, Abdulkerim en-Nahlavi liderliğindeki bir grup subay harekete geçti ve askeri bir darbe gerçekleştirdi.

Cemal Abdunnasır, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nin dağılmasına karşı isyan etti ve çok sevdiği birliği yeniden tesis etmeye çalıştı, ancak başarılı olamadı.

Darbeci liderler Amir ile görüştüler ve kendisi de onların isteklerini kabul etme isteğini dile getirince 9 No'lu Askeri Tebliğ'i yayınladılar. Tebliğde, “Silahlı Kuvvetler Başkomutanı’nın bilgeliğine olan güvenimiz sayesinde işler normal seyrine döndü” ifadeleri yer aldı. Tebliğin yayınlanmasının ardından askeri kademelerde büyük bir huzursuzluk yaşandı. Halkın bir kısmıysa Birleşik Arap Cumhuriyeti’ni desteklemek için gösteriler düzenledi. Darbe liderleri, Amir’in zaman kazanmak için kaçamak davrandığını ve taleplerine yanıt verme niyetinde olmadığını anladıktan sonra hareketlerine devam etmeye karar verdiler. Olaylar hızlandı ve aynı günün akşamı saat beş buçukta Abdulhakim Amir, bazı Suriyeli bakanlarla birlikte Şam'dan ayrıldı.

Cemal Abdunnasır, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nin dağılmasına karşı isyan etti ve çok sevdiği birliği yeniden tesis etmeye çalıştı, ancak başarılı olamadı. Lazkiye'ye paraşütçüler gönderip darbecileri tutuklattı. En-Nahlevi ve grubuna karşı şiddetli bir saldırı başlattı ve onları Siyonizm ve emperyalizmin ajanları olarak nitelendirdi. Ancak tüm bunlar sonuçsuz kaldı ve Suriye ile Mısır birliği yeniden tesis edilemedi.

Abdunnasır gerçekten öldürüldü mü? Zirvenin bitiminden sonra Kuveyt Emiri'ne veda ederken son anlarını yaşadığının farkında mıydı? Suriye ile Mısır birliğinin bittiği gün olan 28 Eylül'ün hayatının da son günü olacağını biliyor muydu?

Cemal Abdunnasır'ın eşi Tahia Kazım anılarında, o gün eşinin başına gelenleri şöyle anlatıyor: “Radyoda konuşmasını duydum ve ne kadar sıkıntılı olduğunu farkettim. Onun üzüntüsünü hissettim ama gerçek şu ki Suriye'den ayrılığa üzülmedim. Benim için yalnızlık rahat edebileceğim bir şey değildi. Zira onun işi önce azami düzeye çıktı ve 1959 yılı sonunda şeker hastalığına yakalandı. Ben de kendi kendime onun çok çalışmaktan hastalandığını söylerdim.”

28 Eylül 1970

Her ne kadar ona çok acı vermiş olsa da Suriye'deki 1961 darbesinin Abdunnasır'ın kötüleşen sağlığıyla bir ilgisi olup olmadığını kimse kesin olarak bilmiyor. Kesin olan tek şey, Suriye ile Mısır birliğinin bu şekilde bozulmasının onun ruhunda derin bir yara açtığıdır. Abdunnasır’ın hayatındaki ilk yenilgi, 23 Temmuz 1952 Devrimi'nden Süveyş Kanalı'nın millileştirilmesine, 1956'daki üçlü saldırıya tepkiden 1958'de Suriye ile birliğe kadar uzanan bir dizi ses getiren zaferin ardından geldi. 1961'den sonra Abdunnasır için acılar birikti ve Haziran'daki başarısızlık onu mahvetti. Birkaç ay sonra, 1967'de Arapların yenilgisinden doğrudan sorumlu olan, ömür boyu dostu ve yoldaşı Abdulhakim Amir'in ölümü ya da cinayeti yaşandı.

Abdunnasır çok sigara içiyordu ve o dönemde Mısır'da düzenlenen Arap Zirvesi'nde doktorlar onun büyük strese maruz kaldığını bildirmişti. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile Ürdün Ordusu arasındaki kanlı ‘Kara Eylül’ çatışmalarının durdurulması için büyük çaba harcadı. Elli iki yaşındayken ateroskleroz ve şeker hastalığının komplikasyonlarından öldüğünü söylediler. Bu durum, masaj seansları sırasında vücuduna verilen zehirden kaynaklanan doğal olmayan bir ölüm veya yavaş bir suikastla ilgili birçok hikâyeyi ateşledi.

Abdunnasır gerçekten öldürüldü mü? Zirvenin bitiminden sonra Kuveyt Emiri'ne veda ederken son anlarını yaşadığının farkında mıydı? Suriye ile Mısır birliğinin bittiği gün olan 28 Eylül'ün hayatının da son günü olacağını biliyor muydu?

28 Eylül 2000

Mısırlılar Abdunnasır'a veda etmek için sokaklara döküldüler. Onun ölüm tarihi, sevenlerinin yıllarca andığı üzücü bir olay olarak kaldı. Cemal Abdunnasır'ın ölümünden tam 30 yıl sonra, 28 Eylül 2000'de İsrailli muhalefet lideri Ariel Şaron Mescid-i Aksa'ya girdi. Provokasyonun hem caminin içinde hem de kapılarında gösterileri tetiklediği biliniyor. Bu provokatif ziyaret, caminin içinde ve çevresinde öfkeli gösteri dalgalarına yol açtı. İsrail, göstericilere ateş ederek yedi kişiyi öldürdü ve 250 Filistinli genci yaraladı. Bu olay El Aksa İntifadası olarak da bilinen İkinci İntifada'yı ateşledi.

Dönemin İsrail İçişleri Bakanı Şlomo Ben Ami, Filistin Önleyici Güvenlik Servisi Başkanı Cibril er-Rucub'a danıştıktan sonra Şaron'a camiyi ziyaret etme yetkisi verildiğini söyledi. Er-Rucub bunu şiddetle yalanladı. 28 Eylül 2000 olayları, 1961 ve 1970 yıllarında olduğu gibi hızlanarak 30 Eylül'de Gazze'de babasının vücudunun arkasına saklanan Muhammed Durra adlı çocuğun öldürülmesine yol açtı. Bir Fransız kanalının kamerasıyla çekilen bu sahne o dönemde küresel bir öfke dalgasına yol açtı ve 12 yaşındaki Muhammed Durra İkinci İntifada’nın sembolü haline geldi.

* Şarku’l Avsat okurları için Londra merkezli Al Majalla dergisinden tercüme edilmiştir.

ARAP DÜNYASI

Lübnan’da devlet okulları ekonomik çöküşün ağırlığı altında eziliyor

Beyrut’ta fresklerle süslenmiş bir devlet okulunun girişi (AFP)
Beyrut’ta fresklerle süslenmiş bir devlet okulunun girişi (AFP)
TT
TT

Lübnan’da devlet okulları ekonomik çöküşün ağırlığı altında eziliyor

Beyrut’ta fresklerle süslenmiş bir devlet okulunun girişi (AFP)
Beyrut’ta fresklerle süslenmiş bir devlet okulunun girişi (AFP)

Rana Hariri, finansman yetersizliği ve ekonomik kriz nedeniyle devam eden öğretmen grevleri nedeniyle örgün eğitimin akıbetinin hâlâ bilinmediği Lübnan'da, kızı Aya'ya okula dönüş tarihini sorduğunda ne cevap vereceği konusunda kafası karışık durumda.

51 yaşındaki Rana, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Evde kalmaktan çok yoruldum. Bana defalarca ‘Okula ne zaman döneceğim?’ diye sordu ama ona nasıl cevap vereceğimi bilmiyorum” ifadelerini kullandı.

Pek çok sektör gibi eğitim sektörü de 4 yıldır devam eden ekonomik çöküşün ağırlığını taşıyor.  Üst üste gelen krizler öğretmenleri, öğrencileri ve aileleri yıpratıyor.

Geçtiğimiz yıllarda eğitim, öğretmenlerin maaşlarının iyileştirilmesi talebiyle yinelenen grevler sebebiyle gölgede kaldı. Hali hazırda öğretmen maaşları zamların ardından yaklaşık 150 ile 300 dolar arasında değişiyor.

Grevler, ulusal para biriminin değerinin yüzde 98'den fazlasını kaybettiği ve nüfusun satın alma gücünün, çoğu kişinin temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak kadar azaldığı bir ekonomik çöküşün ortasında gerçekleşti.

xssd
Okul öğretmenleri Beyrut'taki Lübnan Parlamentosu önünde oturma eylemi sırasında pankartlar açtı (AFP)

Dört çocuk annesi Rana, "Geçtiğimiz yıl grevler nedeniyle çocuklarım üç ay evde kaldı" dedi. Eğitim Bakanlığı ise acil finansman ihtiyacı nedeniyle alarm veriyor.

Rana, kızı Menna'nın (14 yaşında) tıp diplomasına sahip olacağını hayal ediyor ama bugün bu hayalinin gerçekleşmemesinden endişe ediyor.

Rana, “Çocuklarımın geleceğinin nasıl olacağını bilmiyorum. 4 yıldır bu tedirginliğin içindeyiz, ne öğretmenlerin hakları var, ne de çocuklarımız gerekli müfredatları okuyor” dedi.

Kötüleşen yaşam koşulları ve uzun süreli grevler sırasında, Rana'nın iki oğlu, tesisatçı babalarının işçi alamamasıyla ona yardım etmeye başladı.

Aya ve Menna ise evde oturup bekliyorlar. Hariri, “Onların zamanla karşılaşacakları bir diploma taşımalarını istiyorum ama bu ülke gelecek için bir katil” şeklinde konuştu.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) Lübnan ofisine göre, Lübnanlı çocuklar son dört eğitim yılında koronavirüs salgını, Beyrut limanındaki patlama ve ekonomik kriz gibi çeşitli krizlerin ardından eğitimlerinde kesinti yaşadı.

Ekonomik kriz nedeniyle okulun ulaşım, kırtasiye, kitap, giyim yükünü taşıyamayan ailelerin sayısı arttı.

Rana, “Bu yıl sadece kullanılmış, hatta yıpranmış kitapları alacağız. Yalnızca kesinlikle gerekli olanı ve en ucuz olanı (kırtasiye malzemesi) satın alacağız” dedi.

Haziran ayında yayınlanan bir UNICEF raporu, ailelerin yüzde 15'inin çocuklarını eğitmeyi bıraktığını gösterdi. Bu oran bir önceki yıl yüzde 10'du. Zor yaşam koşulları nedeniyle her 10 aileden biri, en küçükleri bile altı yaşında olan çocuklarını çalışmaya göndermek zorunda kalıyor.

UNICEF'in Lübnan'daki eğitim departmanı başkanı Atıf Refik’e göre okulu bırakmak, özellikle en savunmasız topluluklardaki çocukları sokakta şiddete ve kızları da erken evlilik risklerine maruz bıraktı.

UNICEF, Lübnan hükümetine eğitim için fon sağlaması, öğretmenlerin ve eğitim personelinin maaşlarının garanti altına alınması ve sektöre yapılan harcamaların artırılması çağrısında bulundu.

zxs
Bir öğretmen Lübnan Parlamentosu önünde oturma eylemi düzenlerken ( AFP)

Milli Eğitim Bakanlığı'nın istatistiklerine göre, yaklaşık 153 bin Suriyeli öğrenciye ek olarak geçtiğimiz yıl 261 binden fazla Lübnanlı öğrenci örgün eğitime kaydoldu.

Lübnan Eğitim Bakanı Abbas el Halebi, “Örgün eğitimin tehlikede olduğunu söylerken abartmıyorum. Bugünkü acil durum mali açıdan önemlidir. Okul yılına başlamak için gerekli finansmanı sağlamak bizim için bir öncelik” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz birkaç yılda bakanlık, hükümet ödeneklerine ve aralarında Dünya Bankası ve UNICEF'in de bulunduğu bağışçılardan gelen fonlara güvendi.  Ancak Halebi, bağışçıların kendisine ‘devlet okullarındaki öğretmenlere ve işçilere teşvik veya üretkenlik ödeneği ödemek için para bulunmadığını’ açıkça bildirdiklerini söyledi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün bir raporuna göre, finansman eksikliği nedeniyle Eğitim Bakanlığı daha önce krizden önceki 180 okul gününü 2020'de 96'ya, ardından son iki yılda yaklaşık 60 güne düşürmüştü.

Lübnan araştırmacısı Remzi Kays, her eğitim yılının başında finansmanın nasıl sağlanacağı, öğretmenlere maaşlarının nasıl ödeneceği ve devlet okullarının kapılarını nasıl açacağı konusunda bir planın olmadığını gördüklerini aktardı.

Uzun süren grevler sonucunda devlet okulları dersleri eskisine göre azaltma kararı aldı.

Mali kapasitenin azalması nedeniyle örgün eğitim sektörü özel sektörden büyük bir göçe tanık oldu ve birçoğu artık bunun maliyetini karşılayamıyor.

35 yaşındaki Farah Kubur, bugün üç çocuğunu (9, 11 ve 12 yaşında) devlet okuluna bile gönderemeyeceğinden korkuyor.

dv
Farah çocuklarına okul ödevlerinde yardım ederken ( AFP)

Kubur, “Öğrenemeyeceklerinden korkuyorum. Eğitim en önemli şey ve tek istediğim çocuklarımın hayalini gerçekleştirmek” diyerek, çocuklarından birinin aşçı diğerinin ise öğretmen olmayı istediğini bildirdi.

Ayrıca, “Her yıl işler daha da zorlaşıyor. Her şey pahalı, yiyecek ve içecek, benzin ve hatta ekmek” dedi.

ARAP DÜNYASI

Mısır’ın yeni Ankara Büyükelçisi çalışmalarına başladı

Mısır'ın Ankara Büyükelçisi güven mektubunu Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sundu (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır'ın Ankara Büyükelçisi güven mektubunu Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sundu (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT
TT

Mısır’ın yeni Ankara Büyükelçisi çalışmalarına başladı

Mısır'ın Ankara Büyükelçisi güven mektubunu Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sundu (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Mısır'ın Ankara Büyükelçisi güven mektubunu Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sundu (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

10 yılın ardından Mısır'ın yeni Ankara Büyükelçisi Amr el-Hamami önceki gün Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a güven mektubunu sundu. Şarku'l Avsat'a konuşan gözlemcilere göre, iki ülke arasındaki ilişkiler normale döndükten ve karşılıklı diplomatik temsil düzeyi yükseltildikten sonra ikili iş birliğinin hızı artacak.

Türk basınında çıkan haberlere göre Erdoğan, Hamami'yi başkent Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde kabul etti. Büyükelçi, ailesi ve bazı büyükelçilik üyeleriyle Cumhurbaşkanı ile hatıra fotoğrafları çektirdi.

Mısır ve Türkiye, geçtiğimiz Temmuz ayında yaptıkları ortak açıklamada, diplomatik ilişkilerinin büyükelçilik düzeyine çıkarıldığını, Türkiye’nin Kahire büyükelçiliğine Salih Mutlu Şen'in, Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği’ne de Amr el-Hamami'nin aday gösterildiğini duyurmuştu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, iki liderin geçtiğimiz ay Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de düzenlenen “G20 Zirvesi”ne katılımı kapsamında Türk mevkidaşı ile ikinci kez bir araya geldi. Ayrıca iki ülkenin dışişleri ve istihbarat bakanları, aralarındaki ilişkilerin güçlendirilmesini görüşmek üzere bir araya geldi.

Erdoğan ve Sisi arasındaki son görüşme, iki liderin geçtiğimiz yılın sonunda Katar'da düzenlenen FIFA Dünya Kupası'nın açılışına katılımları sırasında beklenmedik bir şekilde gerçekleşen ilk doğrudan görüşmesinin hemen ardından gerçekleşti. Bu durum, Mısır'da Türkiye Cumhurbaşkanı'nın desteğini alan İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) örgütünün halk tarafından devrilmesinin ardından 2013'ten bu yana gergin olan iki ülke ilişkilerinin yeniden canlanmasının önünü açtı.

Geçtiğimiz aylarda iki ülkenin önde gelen bakanları ve yetkilileri birçok kez bir araya geldi. İki ülke arasında ekonomik iş birliğini geliştirmeye yönelik, ticaret döviz kurlarını 15 milyar dolara çıkarmayı amaçlayan ikili anlaşmalar yapıldı.

Şarku’l Avsat’a konuşan Uluslararası ekonomi araştırmacısı ve Anadolu Araştırmalar Merkezi uzmanı Hasan eş-Şagal, Mısır-Türkiye ilişkilerinin özellikle ekonomik alanda, Mısır büyükelçisinin göreve başlamasının ardından somut bir ilerlemeye tanık olduğunu ifade ederek, Mısır Büyükelçisinin bu adımı "son iki yıldaki yakınlaşma sürecinin devamı" olarak gördüğünü bildirdi.

Kahire ile Ankara'nın istikrarlı bir yakınlaşma temposunu sürdüreceğine ve özellikle imalat, gaz ve karşılıklı ticaret alanlarındaki birçok işbirliği dosyasını siyasi gerilimlerden uzak tutacağına değinen Şagal, özellikle iki ülkenin karşı karşıya olduğu ekonomik zorluklar göz önüne alındığında siyasi iradenin samimi olduğunu aktardı. Ayrıca, her iki ülkedeki büyükelçilerin çalışma prosedürlerinin tamamlanmasıyla bu iş birliğinin hızının artacağı beklentisini dile getirdi.

Mısır ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2021'de 6,7 milyar dolardan (yüzde 14 artışla) 2022'de 7,7 milyar dolara yükseldi. Mısır Kamu Seferberliği ve İstatistik Merkezi Ajansı'nın açıkladığı resmi veriler ve Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre iki ülke arasındaki ticaret alışverişinin değeri 2019 yılında 5,4 milyar dolar civarındaydı.

gthjy
Mısır'ın yeni Ankara Büyükelçisi ve ailesi Erdoğan'la birlikte (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Türkiye meseleleri konusunda uzman araştırmacı Kerem Said, Mısır büyükelçisinin Türkiye'deki görevini üstlenmesini "iki ülke arasındaki iş birliği yolunu doruğa çıkaran temel bir adım" olarak nitelendirerek, iki ülkenin tartışmalı konularda anlaşmaya varmaması halinde Mısır'ın yeni Ankara büyükelçisinin güven mektubunu sunmayacağını düşünüyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan Said, Mısır büyükelçisinin pozisyonunu resmi olarak üstlenmesinin aynı zamanda kendisinin "Türklerin çetrefilli konulara vereceği tepkiye ilişkin resmi şüphelerin azalması" olarak tanımlayarak, atılan adımların ekonomik iş birliğini geliştirmeye yönelik olduğunu kaydetti.

ARAP DÜNYASI

Libya Çevre Bakanı Arabi Derne’deki su kirliliğini Ekim ortasından önce çözme sözü verdi

Ulusal Birlik Hükümeti Çevre Bakanı İbrahim el-Arabi (Şarku’l Avsat)
Ulusal Birlik Hükümeti Çevre Bakanı İbrahim el-Arabi (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Libya Çevre Bakanı Arabi Derne’deki su kirliliğini Ekim ortasından önce çözme sözü verdi

Ulusal Birlik Hükümeti Çevre Bakanı İbrahim el-Arabi (Şarku’l Avsat)
Ulusal Birlik Hükümeti Çevre Bakanı İbrahim el-Arabi (Şarku’l Avsat)

Libya’da uluslararası olarak tanınan Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) Çevre Bakanı İbrahim el-Arabi Münir, Derne şehrindeki yeraltı suyu kirliliği sorununu Ekim ortasından önce çözme sözü verdi.

Münir, Arap Dünyası Haber Ajansı’na (AWP), Derne’deki tüm kuyuların bakteri kirliliği nedeniyle artık kullanım dışı olduğunu, dolayısıyla şehrin artık tamamen şehir dışından gelen su tankerlerine bağımlı olduğunu söyledi.

vdger
Şehirde suyun az olmasına rağmen çamaşırlarını yıkayan Derneli bir kişi (Reuters)

Trablus’taki UBH, şehri vuran ve 10 Eylül’de binlerce kişinin hayatına mal olan yıkıcı selden sonra Derne şehrinde tüm yeraltı ve deniz suyu kaynaklarında, cesetlerin parçalanması ve kanalizasyona karışması sonucu ‘bakteriyel kirlenme’ tespit edildiğini açıklamıştı.

Şarku’l Avsat’ın AWP’den aktardığına göre Libya Çevre Bakanı “Krizin 15. gününde durumun tamamen kontrolümüz altında olduğunu ve bölgedeki kuyularda bakteriyel kirlenmenin ortaya çıkması nedeniyle herhangi bir yeni salgın vakası kaydedilmediğini söyleyebilirim. Derna’yı sular altında bırakan selin 4. ve 5. günlerinde 200 enfeksiyon vakası kaydedilirken, tüm yardım görevlileri aşılandı ve su kullanımından etkilenenlerin tümü 10 gün önce tedavi edildi. O zamandan bu yana yeni bir enfeksiyon vakası kaydedilmedi ve insanların uyarılarımıza uyması sayesinde durum artık istikrarlı bir hal aldı” dedi. Libya Çevre Bakanı da kuyuların temizlenmesine yönelik çalışmanın ‘imkansız olmadığını ancak çok uzun zaman alacağını’ belirtti.

zxc
Derneliler günlük ihtiyaçlarını karşılamak için tamamen tanker suyuna bağımlı hale geldi (AFP)

İbrahim el-Arabi, “Arıtma işlemi için gerekli olan klor ve benzeri malzemelerin temininde zorluk yaşanıyor. Bazı kuyular sel suları nedeniyle kullanılamaz hale geldi. Derinlemesine bir müdahale gerekiyor. Derne’de mesele sadece suyu dezenfekte eden bir maddenin pompalanmasıyla sınırlı değil zira şehre su basması nedeniyle bazı pompalar hizmet dışı kaldı” dedi.

Buna rağmen Libya Çevre Bakanı ‘Bizim için en önemli şey kirli suyun içilmesine bağlı olarak herhangi bir salgının yayılma ihtimalini kontrol altına alma, şu ana kadar bu konuda başarılı olduğumuzu düşünüyoruz ve durum büyük ölçüde kontrol altında. Afet aşamasını geçtik, şimdi afet sonrası aşamada çalışıyoruz” diyerek iyimserliğini ifade etti.

sdf
Derne sakinlerinin çoğu hastalık korkusuyla şişelenmiş su kullanmak zorunda kalıyor (AFP)

İbrahim el-Arabi “Derne’de kuyu suyu arıtma süreci önümüzdeki birkaç gün içinde, en geç ise önümüzdeki hafta içerisinde başlayacak. Kirlenmiş deniz suyu, arıtılmak üzere deniz suyu tuzdan arındırma tesisine çekilecek ve bu işlem en az iki hafta sürecek” dedi. Yardım kuruluşlarına kuyu suyu arıtma süreci tamamlanana kadar Derne’ye içme suyu sağlanması çağrısında bulundu.

Bu bağlamda, Libya Çevre Bakanı “Derne’deki sorun insanların içtikleri suyun kaynağını dolayısıyla da kirli olup olmadığını bilmemelerine dayanıyor. Derne’de tanker suyu dışında herhangi bir kaynaktan su içmekten kaçınmak en iyisi ve şu anda şehri besleyen bir tanker filosu bulunuyor” ifadelerini kullandı. Libya Çevre Bakanı, şehri güvenli hale getirme konusunda ağır yükün Sanitasyon ve Su Kaynakları Şirketine düştüğünü ve önümüzdeki iki hafta içinde bu konunun tamamen ele alınmasını beklediğini söyledi.

Kirliliğin kaynaklarına ilişkin Bakan “Sel suları kuyuları sular altında bırakarak kirletti ve kanalizasyon ağı tamamen yok olduktan sonra sel suları kuyuların kanalizasyon suları ile doldurdu, böylece kanalizasyon suyu kuyu suyuna karıştı. Sel suları sokaklarda ve evlerde bulunan atıkları da yıkadı. Ayrıca sel nedeniyle endüstriyel depolar ve ilaç depolarından sızan kimyasalların yanı sıra, bu bölgenin kırsal olması nedeniyle ölü hayvanlar da var” açıklamasında bulundu.

Libya Çevre Bakanı, kanalizasyon şebekesinin tahrip edilmesinin ‘en zor sorun olduğunu ve özel muamele gerektirdiğini’ söyledi. Su Kaynakları Bakanlığı’na bağlı kanalizasyon firmasının, ‘Çevre Bakanlığı gözlemcileri nezdinde sorunun çözümü için çalışma yürüttüğüne’ dikkati çekti.

ARAP DÜNYASI

Lübnan Elektrik Şirketi, kamu kurumlarının elektriğini kesme uyarısı yaptı

Lübnan Elektrik Şirketi, bakanlıkları elektriği kesmekle tehdit ediyor (NNA)
Lübnan Elektrik Şirketi, bakanlıkları elektriği kesmekle tehdit ediyor (NNA)
TT
TT

Lübnan Elektrik Şirketi, kamu kurumlarının elektriğini kesme uyarısı yaptı

Lübnan Elektrik Şirketi, bakanlıkları elektriği kesmekle tehdit ediyor (NNA)
Lübnan Elektrik Şirketi, bakanlıkları elektriği kesmekle tehdit ediyor (NNA)

Lübnan Elektrik Şirketi, tüm bakanlıklara ve kamu kurumlarına ihtarname göndererek, elektrik kullanımı nedeniyle borçlu oldukları aidatları banka havalesi yoluyla değil, Lübnan lirası cinsinden nakit olarak ödemeleri çağrısı yaptı. Şirket, aidatlarını ödemeyen bakanlık ve idarelerin elektriklerinin kesilmesi cezası kapsamında söz konusu kuruluşlara azami 24 Ekim tarihine kadar süre verdi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Elektrik Şirketi’nden bir kaynak, “Kuruluşun elektrik sağlamaya devam etmesi için tahsilatın bir öncelik haline geldiği göz önüne alındığında, uyarı nihai ve geri alınamaz” dedi.

Kuruluş, yayınladığı bildiride “Elektrik Şirketi, kamu yararı ve vatandaşlara hizmet sağlama açısından ne kadar önemli olursa olsun elektrik enerjisini (bir meta olarak) kamu sektöründeki kişilere bile bedelini tahsil etmeden satamaz. Bu, mali dengesini korumak ve faturalarını düzenli olarak ödeyen vatandaşlar, bakanlıklar ve kurumlar için elektriği güvence altına almaya yönelik ulusal acil durum planının başarısını garanti altına almak üzere ortaya koyulan bir kararlılıktır” ifadelerine yer verdi.

Kararın, önceki açıklamalardan ve 25 Eylül’de Maliye Bakanı Yusuf Halil ve Enerji ve Su Bakanı Velid Fayyad ile yapılan toplantıdan sonra alındığı belirtildi. Toplantıda, Başbakan Necib Mikati’nin 8 Şubat’ta konuyla ilgili yayınladığı genelgeye, ayrıca elektrik sektörüne yönelik ulusal acil durum planının değerlendirilmesi ve ilgili kanun ve yönetmeliklerin uygulanmasından sorumlu bakanlık komitesinin tavsiyesine dayanarak, elektrik tüketim faturalarının kamu idareleri ve su daireleri de dahil olmak üzere kamu kurumları tarafından Elektrik Şirketi yararına ödenmesi konusu gündeme getirilmişti.

Son uyarı

Son kez Lübnan’ın çeşitli bölgelerindeki tüm kamu idarelerine, kamu kurumlarına, su dairelerine ve diğer kamu sektörü bireylerine, ister bu faturalardan vadesi geçmiş olsun, ister yeni ihraçlara ilişkin faturalar olsun elektrik tüketim faturalarını, kuruluşun Lübnan Merkez Bankası nezdinde açılan hesabına transfer yoluyla değil, Lübnan Elektrik Şirketi’ne Lübnan lirası şeklinde nakit olarak ödemeyi taahhüt etmeleri çağrısı yapıldı. Elektrik Şirketi, bu departmanlara durumlarını düzeltmeleri çağrısında bulunurken, aksi takdirde ilgili yasa ve düzenlemelere uygun olarak ödemelerini geciktirenlere elektrik tedarikini kesmek zorunda kalacaklarını bildirdi.

İhlalleri durdurun

Resmi kurumlara yapılan uyarıya, şebekeye yönelik ihlali durdurma ve aidatlarını ödemeyi reddeden taraflarla ilgilenme planı da eşlik ediyor. Elektrik Şirketi’nden bir kaynak, Şarku’l Avsat’a “Uyarı, şirketin Lübnanlılara enerji sağlamaya devam edebilmesi için nihaidir ve geri döndürülemez” dedi. “Vatandaşların kamu idarelerine ek ödeme yapması, idarelerin fatura biriktirmeye ve enerji israfına devam etmesi artık uygun değildir” diyen kaynak, “Şirket, tahsilatları etkinleştirme ve ağ ihlalleri ve hırsızlıklarla mücadele etme kararı aldı. Bu durum, Filistin ve Suriye kampları için de geçerli. Ayrıca tahsilatların etkinleştirilmesi, kaçınılmaz olarak elektrik tedarik saatlerinde artışa olanak sağlayacak” şeklide konuştu.

Geç uyanış

Bu uyarı, özellikle devlet kurumlarında uzun yıllardan beri biriken ve yüz milyarlarca liraya ulaştığı tahmin edilen borçlar nedeniyle Lübnan Elektrik Şirketi için geç bir uyanışı temsil ediyor. Bayındırlık, Enerji ve Su Komitesi Başkanı Milletvekili Seci Atiyye, “Kamu kurumları ve belediyeler, 1 Kasım 2022’den itibaren Lübnanlı vergi mükelleflerine benzer şekilde elektrik faturalarını dolar kuruna göre ödemekle yükümlü hale geldi” dedi. Şarku’l Avsat’a konuşan Atiyye, “Bakanlıklar, kamu idareleri, belediyeler, askeri ve emniyet kurumları ile Su Kurumu, genel elektrik faturası değerinin yüzde 20’sini tüketiyor. Aylık enerji tedarik maliyeti; yakıt fiyatı, bakım, onarım ve ulaşım ağlarının maliyeti de dahil olmak üzere 60 milyon doları buluyor. Bu da devlet kurumlarına faturanın aylık 12 milyon dolar olduğu anlamına geliyor” ifadelerini kullandı. Atiyye, UNRWA’nın elektrik faturalarını ödemeyi durdurmasının ardından Filistin mülteci kamplarında ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) elektrik faturalarını ödemeyi reddetmesi sonucunda Suriye mülteci kamplarında oluşan birikmiş borçlara da çözüm bulunması gerektiğini vurguladı. Bayındırlık, Enerji ve Su Komitesi Başkanı, özellikle de yıllık değerinin 400 milyon dolar olduğu tahmin edilirken kuruluşların ödeme yapmayı reddetmesi halinde böyle bir kararın yansımaları ne olursa olsun, Filistin ve Suriye kamplarına giden elektriğin kesilmesine yönelik de nihai karar alabileceğini belirtti.

Bakanlıkların yıllık bütçelerinde elektrik giderlerinin yanı sıra sabit telefon faturaları ve internet hizmetlerine de yer vermemesi dikkat çekici. Bu çerçevede eski Enerji Bakanı Sezar Ebi Halil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Enerji Bakanlığı’nda görev yaptığım süre boyunca 22 basın toplantısı düzenleyerek, kamu idarelerindeki borç birikiminin kötü yansımaları konusunda uyarılarda bulundum. Ama sorun bakanlıkların bu faturaları bütçelerine yansıtmamasıydı. Biz de bu sorunu her bütçede gündeme getirdik” dedi. Ebi Halil, “UNRWA’nın kamplardaki Filistinli mültecilere ait faturaları ödemeyi reddetmesi ve UNHCR’nin de Suriyelilere ait faturaları ödemeyi reddetmesi nedeniyle sorun yalnızca devlet yönetimleriyle sınırlı değil” diyerek, yerinden edilenlerin yalnızca 2017’de 486 megavat enerji kullandığını ve bunun 333 milyon ABD dolarına mal olduğunu kaydetti.

ARAP DÜNYASI

Maalouf’un edebiyatı medeniyetler arasında köprü oluyor

Amin Maalouf, 14 Haziran 2012'de Fransız Akademisi'ne yeni üye olduğunda (AFP)
Amin Maalouf, 14 Haziran 2012'de Fransız Akademisi'ne yeni üye olduğunda (AFP)
TT
TT

Maalouf’un edebiyatı medeniyetler arasında köprü oluyor

Amin Maalouf, 14 Haziran 2012'de Fransız Akademisi'ne yeni üye olduğunda (AFP)
Amin Maalouf, 14 Haziran 2012'de Fransız Akademisi'ne yeni üye olduğunda (AFP)

Lübnan asıllı Fransız Amin Maalouf (Emin Maluf) dün Fransız Akademisi'nin yeni daimi sekreteri seçildi. Doğu'dan esinlenen tarihi romanın simgelerinden biri olarak kabul edilen Maalouf, eserlerini yüzyıllar boyunca medeniyetlerin yakınlaşmasına adadı.

2012 yılında akademiye katılmasının ardından Maalouf, kılıcının üzerine eski kurumun üyeleri için ‘Marianne’ sembolünü (Fransız Cumhuriyeti'nin amblemi) ve Lübnan Sedirini kazıdı.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre, Amin Maalouf'un arkadaşı, Akademi üyesi ve Perşembe günkü başkanlık seçimlerinde rakibi Jean-Christophe Rufin, Maalouf'a şunları söyledi: "Tüm çalışmalarınız, tüm fikirleriniz, tüm kişiliğiniz, iki dünya arasında bir köprüdür... Her birinin kendi suç payı var ama aynı zamanda değerleri de var. Bunlar birleştirmek istediğiniz değerlerdir."

fgbrth
Fransa Kültür Bakanı Rima Abdulmelik, Paris'teki Fransız Akademisi'nin Daimi Sekreteri olarak seçilmesi nedeniyle yazar Amin Maalouf'u selamlıyor (EPA)

Amin Maalouf, 1976'dan beri Fransa'da yaşayan eski bir gazetecidir. 1993 yılında, çocukluğunun geçtiği Lübnan dağlarında geçen romanı "Le Rocher de Tanios" (Tanios Kayası) ile Fransız Akademisi'nin en prestijli ödüllerinden biri olan Goncourt Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

Ünlü romancının kayıtları, büyük başarılar elde eden kitaplarla doludur. Bunlar arasında 1986'da "Leon l'Africain" (Afrikalı Leon), 1988'de "Samarcande" (Semerkant), 2000'de Yüzüncü Ad: Baldassare'nin Yolculuğu ve 2020'de "Nos freres inattendus" kitapları da yer alıyor.

xsd
74 yaşındaki Amin Maalouf , Paris'teki Fransız Akademisi'nin daimi sekreteri seçildikten sonra düzenlediği basın toplantısında (EPA)

Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, Doğunun Limanları, Ölümcül Kimlikler, Çivisi Çıkmış Dünya ve Seine nehrinin kıyısında bir koltuk, 1635'ten bu yana kendisinden önce 29. sandalyeye (Fransız Akademisi'ndeki koltuk numarası) yükselen 18 akademisyenin hayatını anlattığı 29 Numaralı Koltuğun Hikayesi Maalouf'un diğer eserleri arasında bulunuyor.

zxscd
Amin Maalouf, 14 Haziran 2012'de Fransız Akademisi'ne yeni üye olduğunda (AFP)

Maalouf ayrıca operalar özellikle de Finli besteci Kaija Saariaho için metinler yazdı. Bu operalardan biri, 2000 yılında Salzburg Festivali'nde sahnelenen "L'Amour de loin" (Uzaktan Aşk) adlı eserdir.

Fransızca, anlatım zevkinden yoksun, derin bir dille yazdığı yayınlarında sürgün, seyahat, kültürel karışım ve kimlik temaları merkezi bir yer tutuyor.

2004 yılında yayınlanan ‘Origines’ (Başlangıçlar) adlı kitabında Maalouf, atalarına karşı duyduğu bağlılıktan bahsetti. İnsanın kendi ülkesinde bir gezgin ve çok dilli olarak doğduğunu, ailenin, onun gibi Lübnan'ı terk ederek dünyayı dolaşmaya çalışan halkının ‘diaspora kimliğini’ oluşturan şey olduğunu yazdı.

sx
Fransız-Lübnanlı yazar ve Fransız Akademisi üyesi Amin Maalouf, 1 Ekim 2021'de Fransa'nın batısındaki Port joinville'deki evinde (AFP)

Doğu’ya duyulan özlem

Amin Maalouf, 25 Şubat 1949'da Beyrut'ta doğdu. 20. yüzyılın 40'lı ve 80'li yılları arasında Lübnan'ın başkentinde parlak bir figür olan gazeteci, yazar, öğretmen, ressam ve şair Rıdvan Maalouf'un oğludur.

Babasının izinden giden Amin Maalouf, ekonomi ve sosyoloji alanındaki çalışmalarının ardından gazeteciliğe başladı. On iki yıl boyunca, baş muhabir olarak çalıştı ve Etiyopya'da kraliyet sisteminin çöküşünü ve Vietnam Savaşı'ndaki son Saigon Savaşı'nı kapsadı. Daha sonra Annahar Al Arabi gazetesinin yönetimini üstlendi.

1975 yılında, Lübnan İç Savaşı'nın başlamasından sonra ilk çatışmaları gördü ve ardından bu insani düşünür Fransa'ya gitmeye karar verdi. Maalouf, şöyle dedi: "Savaştan bir yıl sonra Lübnan'ı terk ettim, ama pişman değilim çünkü belirli bir noktada, kendim ve ailem için gitme kararı vermem gerekiyordu."

Paris'te haftalık ‘Jeune Afrique’ (Genç Afrika) dergisine katıldı ve bu derginin genel yayın yönetmeni oldu.

xsdvf
 Amin Maalouf, 14 Haziran 2012'de Fransız Akademisi'ne yeni üye olduğunda (AFP)

Charbel Karam, Nadia Tueni ve Salah Stetie gibi Fransızca konuşan Lübnanlı yazarların izinden giden Maalouf, güç ve zarafet ile doğuya özgü bir dokunuşla harmanlanmış bir üslupla yazar. Ancak şöyle der: "Batı'da beni doğulu bulurlarsa, Doğu'da beni daha çok batılı bulurlar!"

Bu çekingen, güler yüzlü adam, “Tanios Kayası” kitabında Lübnan'ı anmak için 1993 yılına kadar bekledi ve şöyle açıkladı: “Ben Lübnan'dan hiçbir zaman uzaklaşmadım, aksine ülkem benden uzaklaştı.”

1993 yılında, on yıllık bir aradan sonra memleketine döndüğünde şunları söyledi: "Hangi ülkeye ait olduğumu bilmeye çalışmıyorum, Lübnanlı ve Fransız kimliklerimle uyumlu bir şekilde yaşıyorum."

2012 yılında yayınlanan ‘Les Désorientés’ adlı kitabında, Maalouf, nostaljik bir şekilde üniversite yıllarına geri dönerek savaştan önce anavatanı ‘Doğu’da birlikte yaşamanın iklimini hatırlatıyor.

Maalouf'a göre, farklı topluluklar arasında var olan ve asla kaybolmaması gereken birlikte yaşama kalitesi ortadan kalktı. Geleceğin bir habercisi olması gerekirken, bugün geçmişe ait.

Üç çocuk babası Amin Maalouf, evini Paris ile Fransa'nın Vandé bölgesindeki Yau adası arasında paylaştırıyor. Trompetçi İbrahim Maalouf'un amcasıdır.

ARAP DÜNYASI

Tunuslu muhalefet partilerinden "Bölgesel ve Yerel Ulusal Konsey" seçimlerini boykot çağrısı

(Arşiv-AA)
(Arşiv-AA)
  • Tunus: AA
TT
  • Tunus: AA
TT

Tunuslu muhalefet partilerinden "Bölgesel ve Yerel Ulusal Konsey" seçimlerini boykot çağrısı

(Arşiv-AA)
(Arşiv-AA)

Tunus’ta muhalefette yer alan 4 siyasi parti, 24 Aralık’ta düzenlenecek "Bölgesel ve Yerel Ulusal Konsey" seçimlerini boykot etme çağrısı yaptı.

İşçi Partisi, Demokratik Kutup Partisi, Demokratik Akım Partisi ile Emek ve Özgürlükler İçin Demokratik Blok Partisi 24 Aralık’ta düzenlenecek seçimlere ilişkin ortak açıklama yaptı.

Açıklamada, “24 Aralık’ta düzenlenecek Bölgesel ve Yerel Ulusal Konsey seçimlerini boykot etme kararı, Tunusluların çalışma, özgürlük ve meşru hak taleplerini gerçekleştirebilecekleri demokratik ve sosyal bir sistemin yolunu açacaktır” ifadelerine yer verildi.

Öte yandan, milliyetçi görüşleriyle ön plana çıkan Halk Akımı Partisi tarafından yapılan açıklamada ise parti olarak 24 Aralık’ta düzenlenecek seçimlere katılacaklarını duyurdu.

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, 22 Eylül’de yaptığı açıklamada, ülkede ilk defa yapılacak Bölgesel ve Yerel Ulusal Konsey için iki turlu seçimlerin ilk turunun 24 Aralık'ta yapılacağını duyurmuştu.

Said, ilk turda salt çoğunluğu sağlayanın çıkmadığı seçim bölgelerinde en çok oy alan iki adayın ikinci turda yarışacağını açıklamıştı.

DAHA FAZLA OKU

Eski Tunus Halk Meclisi Başkanı ve Nahda lideri Gannuşi, açlık grevine başlayacak

Eski Tunus Halk Meclisi Başkanı ve Nahda lideri Gannuşi, açlık grevine başlayacak

Tunus Dışişleri Bakanı Nebil Ammar (AFP)

Tunus Dışişleri Bakanı Ammar: Yasadışı göçmenlerin ülkemize yerleşmesini kabul etmeyeceğiz

Said’in 25 Temmuz olağanüstü kararları

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said'in 25 Temmuz 2021'de açıkladığı olağanüstü kararlar, ülkede bir tür "istisnai durum" oluşmasına yol açtı.

Meclisin çalışmalarını donduran ve milletvekili dokunulmazlıklarını kaldıran Said, 22 Eylül 2021'de yeni kararnamelerle yetkilerini genişleterek yürütme organını tamamen kendine bağladı.

Said'in açıkladığı "siyasi krizden çıkış yol haritası" kapsamında ülkede 25 Temmuz 2022'de anayasa referandumu, ardından erken genel seçimler yapıldı.

Yeni anayasa ile başkanlık sistemine geçilen Tunus’ta Halk Meclisinin yanı sıra “Bölgesel ve Yerel Ulusal Konsey” adıyla ikinci bir parlamentonun kurulacağı da anayasada yer almıştı.

Tunus'ta bazı kesimler Said'in kararlarını "darbe" olarak nitelendiriyor ve ülkenin demokrasiden uzaklaştığını savunuyor.

ARAP DÜNYASI

Libya ve Katar, sivil havacılık alanında işbirliği yapacak

(AA)
(AA)
  • Trablus: AA
TT
  • Trablus: AA
TT

Libya ve Katar, sivil havacılık alanında işbirliği yapacak

(AA)
(AA)

Libya Ulaştırma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Bakanlık Müsteşarı Halid Suveysi ve Katar'ın Trablus Büyükelçisi Halid ed-Doseri'nin katılımıyla başkent Trablus'ta konuyla ilgili tören düzenlendi.

Mutabakat zaptı, Libya Sivil Havacılık Otoritesi Başkanı Muhammed Şileybek ve Katar Sivil Havacılık Genel Otoritesi Başkan Vekili Muhammed Falih el-Haceri tarafından imzalandı.

Anlaşma, iki ülkenin genel olarak sivil havacılık alanında ortak işbirliğini artırma ve geliştirme çabaları çerçevesinde gerçekleşti.

İki taraf arasında hava güvenliği, hava trafik yönetimi ve sivil havacılık güvenliği alanlarında ortak işbirliği kanallarının geliştirilmesi ve işletilmesine yönelik bir çalışma çerçevesinin oluşturulmasının hedeflendiği mutabakat zaptıyla aynı zamanda meteoroloji hizmetleri, hukuk işleri, eğitilmiş ve nitelikli kadroların değişimi, çalıştaylar ve eğitim kurslarının düzenlenmesi de amaçlanıyor.