Irak, Meclis’i feshetme seçeneğinin çıkmaza girmesinin ardından son fırsatı bekliyor

Koordinasyon Çerçevesi Sadr’ın bir sonraki adımını bekliyor.

Önceki gün Meclis binası önünde zafer işareti yapan Sadr destekçileri (EPA)

Irak Yüksek Yargı Konseyi’nin dün (pazar) yasama ve yürütme otoritelerinin işlerine müdahale etmenin görevleri arasında yer almadığını belirterek, Meclis’i feshetme yetkisi olmadığını ilan etmesinin ardından Iraklı siyasi çevreler, Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın ‘son fırsat’ diye nitelediği milyonluk gösteri çağrısı sonrasında Sadr’ın atacağı adımı bekliyor. Sadr’ın milyonluk gösteri çağrısının üzerinden çok geçmeden Fetih Hareketi lideri Hadi el-Amiri, Kürt ve Sünni liderlerle istişare görüşmeleri gerçekleştirdi. Gözlemciler bu görüşmeleri ‘son fırsat görüşmeleri’ şeklinde tanımladı.
Amiri, önceki gün Sünni Egemenlik İttifakı’nın liderleriyle görüştükten sonra Erbil’de Kürt lider Mesut Barzani ve diğer bazı Kürt liderlerle bir araya gelerek ülkedeki siyasi krizi ele aldı. Twitter'dan Sadr Hareketi adına açıklamalar yapan ve 'Liderin Bakanı' sıfatını kullanan Salih Muhammed el-Iraki isimli hesaptan dün (pazar) yapılan paylaşımda, Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki başta olmak üzere Koordinasyon Çerçevesi çatısı altındaki Sadikun Grubu’nun bağlı olduğu Asaib Ehlil Hak lideri Kays el-Hazeli ve Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim sert bir dille eleştirildi. Koordinasyon Çerçevesi çatısı altında bulunan Bedir Örgütü ve Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri, Ata Hareketi lideri Falih el-Feyyad ve Sened İttifakı lideri Ahmed el-Esedi ise bu eleştirilerin dışında tutuldu.
Sadr adına, Salih Muhammed el-Iraki isimli hesaptan söz konusu liderlere yöneltilen eleştiriler, Koordinasyon Çerçevesi içinde bölünmelerin yaşandığı şeklindeki teyit edilmemiş bilgilerin dolaşıma girdiği bir süreçte geldi. Sadr Hareketi yetkilileri özellikle Bağdat’taki Yeşil Bölge’deki süresiz oturma eyleminin ardından pozisyonlarını güçlendirmek için iddia edilen bu bölünmeye bel bağlıyor.
Ancak Şarku’l Avsat’a konuşan Koordinasyon Çerçevesi’ne yakın bir kaynak, “Koordinasyon Çerçevesi grupları arasında anayasal kazanımların kendi rotasında ilerlemesi için özellikle hükümetin kurulması ve cumhurbaşkanının seçilmesi başta olmak üzere, inandıkları genel ilkelerde bölünme yok. Ancak Sayın Mukteda es-Sadr’a karşı muamelenin biçimiyle ilgili Koordinasyon Çerçevesi grupları içinde iki eğilim bulunuyor” dedi.
Kaynak, “Sadr ile yüzleşmeye çalışanlar var. Bu eğilimi benimseyenlerin başında Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki geliyor. İkinci eğilim ise, Sadr ile gerginliğin azaltılması yönünde. Bu eğilimin en önde gelen temsilcisi ise Hadi el-Amiri” diye konuştu.
Amiri, gerginliği azaltma çabalarında, Şii çevrede yalnız kalmamak amacıyla Sünni ve Kürt liderlerle yaptığı görüşmeler yoluyla bu liderlerin krizle ilgili tutumlarını netleştirmeleri için üzerlerinde baskı kurmak istiyor. Sünni siyasi cepheye gelince, Meclis’teki Şii gruplardan bazı isimler Sadr Hareketi destekçilerinin Meclis binası çevresindeki oturma eylemi nedeniyle meclis oturumlarının aksaması halinde Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi’den Meclis binası dışında oturum düzenlemesini talep etmeye başladı
Kürt siyasi cephede ise Hadi el-Amiri, hükümetin kurulmasının önünde büyük bir sorun olarak kabul edilen cumhurbaşkanı adayı belirsizliği konusunda, Kürt liderlerden adayla ilgili son kararlarını almaya çalışıyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan hukuk uzmanı Cemal el-Esedi, “Meclis’in feshedilmesiyle ilgili yasal mekanizma sadece Anayasa’nın 64’üncü maddesine göre harekete geçirilebilir. Bu maddeye göre Meclis, milletvekillerinin üçte birinin (110 milletvekili) talebi ve nitelikli çoğunluğun onayı ya da başbakanın talebi ve cumhurbaşkanın onayıyla feshedilebilir. Meclis’in feshedilmesi halinde cumhurbaşkanı üst sınırı 60 gün olmak üzere ülkede genel seçim çağrısında bulunur. Bu süreç içerisinde Bakanlar Kurulu, günlük işleri yürütme hükümeti şeklinde tanımlanır. Tüm bunların olabilmesi için siyasi grupların cumhurbaşkanını seçmesinden ve başbakanı hükümeti kurması için görevlendirmesinden önce Meclis feshedilmelidir. Geçiş hükümetinin görevi, erken seçimleri düzenlemek ve Seçim Kanunu’nda değişiklik yapmak olabilir. Bunun ardından Meclis yeni seçimlere gitmek için kendisini feshedeceği tarihi belirler. Zira Anayasa metni, erken parlamento seçimlerini düzenlemesi konusunda cumhurbaşkanı ve başbakana tam yetki veriyor” ifadelerini kullandı.
Irak merkezli Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı Dr. İhsan eş-Şammari, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
“Mevcut siyasi sistem, koruyucu bir şemsiye ve siyasi parti ve blokların içinde hareket edebileceği bir çerçeve olamadığını kanıtladı. Mevcut sistemdeki bozukluk ganimet sitemine dayandığı için yapısaldır. Bu sistemin değiştirilmesi veya yeniden yapılandırılması yönünde ciddi bir halk baskısı var. Bu sistemden çıkış, krizli zihinlerde reform sürecini başlatacak yeni zihinler yoluyla yeni bir siyasi sözleşme yapmak anlamına gelir. Cumhurbaşkanı Dr. Berhem Salih’in yeni bir siyasi sözleşmeye gitme işareti, meydana gelen siyasi tıkanıklıkları açamayan mevcut sistemin ulaştığı noktanın dışavurumudur. Şu anki çatışmalar karşı tarafı saf dışı bırakma aşamasına ulaştı. Bu aşama, demokratik sürecin ilerletilmesi ve gerçekçi reformların yapılmaya başlanması için bir yol haritası üzerinde anlaşmaya varma aşaması değildir. Şu an içinde bulunduğumuz aşama, meseleyi kişileştirme, intikam, siyasi rakiplerinin nüfuzunu yok etme aşamasıdır. Bu yapı başarılı olamaz veya kazanımları gerçekleştiremez.”