Pakistan’da terör korkusu yayılıyor

Pakistan Talibanı’nın Svat Vadisi’ndeki eylemleri endişe verici

Pakistanlılar, 14 Ağustos’ta Karaçi’deki Bağımsızlık Günü kutlamaları sırasında (AFP)
Pakistanlılar, 14 Ağustos’ta Karaçi’deki Bağımsızlık Günü kutlamaları sırasında (AFP)
TT

Pakistan’da terör korkusu yayılıyor

Pakistanlılar, 14 Ağustos’ta Karaçi’deki Bağımsızlık Günü kutlamaları sırasında (AFP)
Pakistanlılar, 14 Ağustos’ta Karaçi’deki Bağımsızlık Günü kutlamaları sırasında (AFP)

Pakistan Talibanı’nın (Tehrik-i Taliban Pakistan TTP) Svat Vadisi’nde artan varlığıyla ilgili Pakistan Meclisi’nde artan tartışmaların ardından ordu, vadideki militanların varlığını yakından takip ettiğini ve bu bölgelerde artan etkilerini durdurmak için ellerinden gelen her şeyi yapacaklarını açıkladı. Pakistan ordusu, TTP’nin Svat Vadisi’nde kaosa neden olduğuna dair asılsız haberleri yalanladı. Ancak Pakistan ordusunun halkla ilişkiler bürosundan yapılan açıklamada, Svat Vadisi ile Dir arasında, halktan uzak bir bölge olan birkaç dağ zirvesinde az sayıda militanın gözlemlendiği belirtildi. Ordu, Afganistan’dan ülkeye sızan bu şahısların dağlardaki varlıklarını ve sınırlı hareketlerini izlemek için durum yakından takip ettiği belirtildi.
Pakistan ordusundan yapılan açıklamaya göre “son günlerde sosyal medya organlarında Svat Vadisi’nde çok sayıda militanın bulunduğu iddiasıyla ilgili bir yanlış anlaşılma ortaya çıktı. Öyle ki bu haberlerin abartılı ve açıkça yanıltıcı olduğu görüldü” ifadeleri kullanıldı. Öte yandan Kabile bölgesinden Milletvekili Muhsin Davar, kuzeydeki Veziristan bölgesi sakinlerinin 26 gündür protesto gösterisi düzenleyip, yalnızca ‘barış ve koruma’ istediğini söyledi.
Milletvekili Davar, terörün Hayber-Pahtunhva bölgesinde yayıldığını iddia ederken, yakın zamanda ülkenin her yerine yayılacağına karşı da uyardı. Birkaç gün önce el-İnsaf Hareketi Partisi Milletvekili Malik Ali Han’ın saldırıya uğradığını, birçok arkadaşının yaralandığını ve şehit olduğunu söyleyen Davar, ayrıca Svat’tan bir polis memuru ve bir binbaşının kaçırıldığını da sözlerine ekledi. Muhsin Davar, TTP’nin yerel halka Pakistan makamları ve TTP arasında devam eden görüşmelerin ardından liderlerine bölgeye dönmeleri talimatı verdiğini bildirdi.
Çarşamba günü Ulusal Toplanma Salonu’nda Savunma Bakanı Khawaja Muhammed Asif, ortaya çıkan endişeleri kabul etti ve Hayber-Pahtunhva’da TTP karşıtlığının tırmandığını belirtti. Bölgedeki TTP varlığında karşı bölgenin farklı yerlerinde vatandaşlar protesto gösterisi düzenledi. Federal Olarak Yönetilen Kabile bölgelerinden bağımsız Milletvekili Muhsin Davar, Taliban’ın Afganistan’dan gelişinin ardından Hayber-Pahtunhva’da terörizmin tırmandığına dikkati çekerken, Savunma Bakanı ise bölgede asayiş durumunun kötüye gittiğini itiraf etti. Ancak Bakan, meseleyi bölgesel bir sorundan ziyade ‘milli güvenlik sorunu’ olarak nitelendirdi.
Öte yandan Afganistan sınırına yakın Pakistan bölgelerinde korku artıyor. Ülkenin kuzeybatı kesiminde meydana gelen patlamada 5 kişi hayatını kaybetti. Yerel polis, 14 Ağustos gecesi bir patlama meydana geldiğini, güvenlik güçlerinin olay yerine intikal ettiğini ve yaralıların hastaneye kaldırıldığını bildirdi. Askeri bir ekip de militanlar tarafından döşenen mayınları arama-tarama operasyonu gerçekleştirdi. Bölge Emniyet Müdürü Tarık Suheyl Marvat, güvenlik güçlerinin derhal alarma geçirildiğini açıkladı.



Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Üç Senaryo… Pakistan Hindistan'ın savaş uçaklarını nasıl düşürdü?

Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait Rafale uçağının bir hava gösterisi sırasında çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Hindistan'ın kuzeyindeki Akalia Kalan köyü sakinleri 7 Mayıs günü erken saatlerde art arda gelen patlama sesleri üzerine yataklarından fırladılar. Dışarı çıktıklarında bir alev topunun başlarının üzerinden geçerek yakındaki bir tarlaya düştüğünü gördüler. Enkazın bir savaş uçağı olduğu açıkça görülebiliyordu. İki Hintli pilot daha önce uçaktan fırlatılmış ve yakındaki tarlalarda yaralı olarak bulunmuşlardı.

Şarku’l Avsat’ın The Economist'ten aktardığına göre Hindistan henüz resmi olarak doğrulamadı ama bu uçak mayıs ayında Pakistan'la dört gün süren çatışmalar sırasında kaybolan savaş uçaklarından biriydi.

Hindistan hükümeti Pakistan'ın, üçü yeni Fransız Rafale jetleri olmak üzere altı savaş uçağını düşürdüğü iddiasına şüpheyle yaklaşıyor. Ancak yabancı askeri yetkililer, en az biri Rafale olmak üzere beş Hint uçağının imha edildiğine inanıyor. Hintli askeri yetkililer rakamları doğrulamayı reddederken, bazı uçakların kaybolduğunu kabul ediyorlar.

Söz konusu itiraflar, Çin'in Pakistan'ın en büyük silah tedarikçisi olması nedeniyle önemli. Bu, gelişmiş Çin savaş uçakları ve füzelerinin Batılı ve Rus muadillerine karşı kullanıldığı ilk çatışmaydı. ABD ve müttefikleri, Çin'in Tayvan'a karşı olası bir savaşta aynı silahların birçoğunu kullanabileceği için bu konuyla yakından ilgileniyor.

İlk raporlar belirleyici faktörün Pakistan-Çin yapımı J-10 savaş uçakları ve PL-15 havadan havaya füzelerinin üstünlüğü olduğunu gösteriyordu. Hindistan onları hafife almış gibi görünüyor.

Ayrıca Çin, Pakistan'a gerçek zamanlı erken uyarı ve hedefleme verileri sağlayarak dengeyi değiştirmiş olabilir.

Ancak savaşın ilerleyen safhalarında Hindistan'ın elde ettiği başarı göz önüne alındığında, belki de en büyük sorun Hindistan'ın o ilk gece savaş uçaklarını nasıl kullandığıdır. En son ve en tartışmalı değişimlerden biri haziran ayında, Hindistan medyasının Hindistan'ın Cakarta'daki Savunma Ataşesi Yüzbaşı Shiv Kumar'ın ay başında bir seminerde yaptığı konuşmanın kaydını yayınlamasıyla yaşandı.

Kumar, Hindistan'ın bazı uçaklarını kaybettiğini, çünkü siyasi liderliğinin hava kuvvetlerine Pakistan'ın hava savunma sistemlerini vurmamalarını emrettiğini söyledi. Bunun yerine ilk gün sadece militan mevzilerini hedef aldılar. Kumar, “Kayıptan sonra taktiklerimizi değiştirdik ve askeri tesislerine yöneldik” dedi.

Bu gelişme, Hindistan Genelkurmay Başkanı Anil Chauhan'ın mayıs ayı sonunda bir televizyon röportajında Hindistan'ın çatışmanın ilk gecesinde ‘taktiksel hatalar’ nedeniyle bazı uçaklarını kaybettiğini itiraf etmesinin ardından geldi.

Chauhan, Hindistan'ın iki gün sonra hatalarını düzelttiğini ve tüm savaş uçaklarının yeniden uçmasına izin vererek Pakistan'daki hedefleri uzaktan vurduğunu kaydetti. Hindistan çatışmanın ilerleyen safhalarında füzelerinin Pakistan'ın hava savunmasını aşması ve bazı askeri üslerini vurmasıyla daha büyük başarılar elde etti.

Yabancı yetkililer arasındaki bir teoriye göre Hindistan ilk gün Rafale savaş uçaklarını uzun menzilli Meteor havadan havaya füzelerle donatmadı. Muhtemelen Pakistan savaş uçaklarının ulaşamayacağını ya da Pakistan'ın ilk tepkisinin daha az şiddetli olacağını düşündü.

Bir başka neden de Hindistan'ın savaş uçaklarının Pakistan'ın yeni silahlarından korunmak için uygun elektronik karıştırma ekipmanına, güncellenmiş yazılıma ya da ilgili verilere sahip olmamasıdır.

Üçüncü ve daha geniş bir açıklama ise Hindistan'ın, Pakistan'ın Hint planlarını nasıl tespit edebileceğini, verileri savaş uçaklarına nasıl aktarabileceğini ve füzeleri hedeflerine nasıl yönlendirebileceğini anlamak için gereken ‘görev verilerinden’ yoksun olmasıdır.

Ancak Yüzbaşı Kumar'ın öne sürdüğü gibi savaş uçakları siyasi liderlerin sadece militanları vurma emri nedeniyle tehlikeye girdiyse, sorumluluk daha çok Narendra Modi hükümetine aittir.

Rafale'nin Fransız üreticisi Dassault, İsveçli Saab, Boeing ve Lockheed Martin ile birlikte Hindistan'ın silah anlaşmalarındaki başlıca rakibi. Ancak bazı Hintli askeri figürler Rafale'nin son çatışmada iyi performans göstermediğine dikkat çekti. Diğerleri ise Dassault'nun Rafale'nin kaynak kodunu paylaşmakta isteksiz davranarak Hindistan'ın uçağı kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirmesini engellediğinden şikayetçi.

Anlaşmazlıktan bu yana Çinli diplomatların Rafale'yi diğer potansiyel alıcılara küçümsediği ve onları bunun yerine Çinli savaş uçakları almaya çağırdığı bildiriliyor.

Dassault yöneticileri, Mısır, Endonezya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de dahil olmak üzere Rafale uçağı satın alan ülkelerin yanı sıra gelecekteki potansiyel müşterilere güven vermek istiyor.

Dassault Aviation Yönetim Kurulu Başkanı Eric Trappier, Pakistan'ın üç Rafale jetini düşürdüğü iddialarını “Kesinlikle doğru değil” diyerek reddetti.

Trappier, bir Fransız dergisine verdiği ve 11 Haziran'da yayınlanan röportajda, “Tüm ayrıntılar bilindiğinde, gerçek birçok kişiyi şaşırtabilir” ifadesini kullandı. Trappier ayrıca, Rafale'in ‘Çin'in şu anda sunduğu her şeyden çok daha iyi’ olduğunu söyledi.

Fransız hükümeti de bir Rafale'in savaşta ilk kez kaybedilmesi konusunda açıklama yapması için baskı altında. Fransız parlamentosunun bir üyesi olan Marc Chavanne, mayıs ayı sonunda hükümete yazılı bir soru önergesi sunarak Hint Rafale jetlerindeki Spectra elektronik harp sisteminin Pakistan yapımı PL-15 havadan havaya füzeleri tespit edemediği ya da karıştıramadığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.