Sudan Federal Hükümet Bakanı Dinar "darbeyi reddederek" istifa etti

Sudan Federal Hükümet Bakanı Busayna Dinar 25 Ekim darbesini reddetmesi ve yetkilerine karışılması sebebiyle istifa etti

Busayna Dinar (SUNA)
Busayna Dinar (SUNA)
TT

Sudan Federal Hükümet Bakanı Dinar "darbeyi reddederek" istifa etti

Busayna Dinar (SUNA)
Busayna Dinar (SUNA)

Sudan Federal Hükümet Bakanı Busayna Dinar, görevinden istifa ettiğini açıkladı. Kararını çeşitli gerekçelerle açıklayan Dinar, en önemli nedenlerinin, “25 Ekim darbesini reddetmesi ve yetkilerine karışılması” olduğunu belirtti.
Sudanlı Bakan Buseyna Dinar, geçtiğimiz hafta Çarşamba günü Facebook’tan yaptığı açıklamada görevinden istifa edeceğini duyurmuştu. Bu duyuru, Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) lideri Malik Agar ile yardımcısı Yaser Arman arasında yaşanan anlaşmazlıkların ardından yapıldı. Hareketin lideri Malik Agar Egemenlik Konseyi üyeliği konumunu sürdürürken Yaser Arman Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri İttifakı (ÖDBG) Merkez Konseyi üyeliği görevine devam ediyor. Bu tablo, Ekim 2020'de Sudan hükümeti ile silahlı hareketler arasındaki Cuba Barış Anlaşması'nı imzalayan harekette yakın bir bölünmeye işaret ediyor. Buseyne Dinar yaptığı açıklamada, Ağar’ın hareketin üst düzey liderlerinin pozisyonlarını reddetmesinin ardından istifasını sunacağını bildirmişti.
Bakanlar Kurulu’na sunulan ve Şarku’l Avsat’ın ulaştığı istifa metninde Dinar, karar verme yetkisinin olmaması, 25 Ekim darbesini reddetmesi ve silahlı hareketler arasında imzalanan barış anlaşmasının uygulanmasındaki ciddiyetsizlik gibi nedenlerle istifasını gerekçelendiriyor.
Dinar istifa mektubunda şu ifadelere yer verdi:
“Federal Hükümet Bakanı olarak görevimden, yanlış bir şey gördüğümde 'hayır' diyebilmek için istifa ediyorum. Dikte edilmesini reddediyorum. Nerede olursa olsun onurumu korumak, hakkımı korumak ve başkalarının hakkını savunmadan önce kendi hakkımı savunmak için istifa ediyorum. Bir şeyin sahibi olmayan başkasına da veremez.”
Sudanlı yetkili, ayrımcılık olmaksızın vatandaşlık haklarının tanınmasının yanı sıra Aralık devrimini tamamlamanın, darbeyi devirmenin ve demokratik sivil yönetimin geri getirilmesinin önemini de vurguladı.
Dinar bu konuda şunları söyledi: “Darbeden sonra göreve başladığımda önde gelen konuların başında, Sudan Barışı için Cuba Barış Anlaşması'nın uygulanması yer aldı. Bu anlaşma da uğruna savaştığım geniş haklar getirdi. Anlaşma çerçevesinde akan kanın durdurulması, kapsamlı ve doğru güvenlik düzenlemeleri, yerinden edilmiş kişilerin ve mültecilerin köylerine geri dönüşü, barışçıl ifade özgürlüğü ve demokratik uygulama için barış anlaşmasının hedeflerine ulaşılmasına katılmayı onayladım.”
Ayrıca devrimin sloganlarının gerçekleştirilememesinden darbeyi sorumlu tutan Busayna Dinar, bu konuda şunları söyledi: “Ekim darbesi, müzakerelerin yapıldığı çerçeveyi devirdi ve Sudan'ın barışı için Cuba Barış Anlaşması'nı getirdi. Şartlarına uyulmayan anlaşma yeni hakların, mekanizmaların ve temellerin üzerinde anlaşmaya varıldığı yeni bir müzakereye dönüştü.”
Dinar, askeri otorite tarafından anlaşmada öngörülen güvenlik düzenlemelerinin uygulanmasını "anlaşılanın çarpıtılması" olarak görmüş ve mali kaynakların uygulanmasına bağlı olduğu iddiasını bir kandırmaca olarak değerlendirmişti.
İstifa eden bakan Dinar ayrıca bakanlığının çalışmalarını düzenleyen ve görev ve yetkilerini tanımlayan bir anayasal çerçeve olmadığını da belirtti.
Dinar, karar alma şeklindeki kafa karışıklığının, bakanlığın planlarını uygulayamamasından kaynaklandığını açıkladı. Bu nedenle 8 aydan fazla bir süredir işlerin aksadığını kaydeden Bakan, ÖDBG ile bağlantılı olduğu öne sürülerek Hizmetler ve Değişim Komiteleri"nin kaldırılması yönünde bakanlığa yapılan baskıyı eleştirdi. 
Eyaletlerde devlet sekreterlerinin atamalarına müdahale edildiği ve bazı Egemenlik Konseyi üyeleri tarafından “güvenlik” iddiasıyla görevden alındıklarını açıklayan Dinar, "Bir bakan olarak reddettiğim ve direndiğim şey buydu. Olanlar yok edilmiş rejimin unsurlarına bir dönüş ve buna katkıda bulunmayacağım."



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.