Mısır Sulama Bakanı: COP27, dünyanın su krizini öğrenmesi için bir fırsat

Mısır Sulama Bakanı: COP27, dünyanın su konusundaki “yoksulluğumuzu” öğrenmesi için bir fırsat (Bakanlığın internet sitesi)
Mısır Sulama Bakanı: COP27, dünyanın su konusundaki “yoksulluğumuzu” öğrenmesi için bir fırsat (Bakanlığın internet sitesi)
TT

Mısır Sulama Bakanı: COP27, dünyanın su krizini öğrenmesi için bir fırsat

Mısır Sulama Bakanı: COP27, dünyanın su konusundaki “yoksulluğumuzu” öğrenmesi için bir fırsat (Bakanlığın internet sitesi)
Mısır Sulama Bakanı: COP27, dünyanın su konusundaki “yoksulluğumuzu” öğrenmesi için bir fırsat (Bakanlığın internet sitesi)

Geçtiğimiz günlerde atanan yeni Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanı Hani Suveylem, 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nı (COP27), su krizi yaşayan ülkelerden biri olarak Mısır’ın su konusundaki kıtlığı dünyaya göstermesinin yanı sıra Nil Havzası ülkelerinin halklarının Nil’in suyundan istifade etmesi ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltılması amacıyla Mısır ile Nil Havzası ülkeleri arasındaki işbirliklerinin güçlendirilmesi için bir fırsat olarak değerlendirdi.
Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı’na göre Mısır’ın su kaynaklarındaki bir açıktan dolayı sıkıntı yaşıyor zira ülkenin su ihtiyacı 114 milyar metreküpe ulaşırken, su kaynakları sadece 74 milyar metreküp su sağlıyor.
Mısır su ihtiyacının yüzde 90’ını karşılamak için Nil nehrinden sağlanan 55,5 milyar metreküplük su payına güvenirken, Etiyopya’nın Nil Nehri’nin ana kolu üzerine inşa ettiği Nahda Barajı’nı sebebiyle ile bu payda bir azalma bekliyor.
Şarku’l Avsat’ın Mısır kaynaklarından edindiği bilgiye göre Suveylem pazar günü anayasal yeminini ettikten sonra gerçekleştirdiği ilk geniş kapsamlı toplantıda, “Mısır’daki su yönetim sürecini, sudan yararlanan kişilere ulaşmasını sağlamak ve su geri dönüşümünü en üst düzeye çıkarmak üzere geliştirmek için tüm teknik ve idari imkanları kullanma” sözü verdi. Bakan, su güvenliğini sağlamak, bilimsel araştırmalara yönelik itimatı artırmak ve Ulusal Su Araştırma Merkezi’nin devletin gelecekteki projelerindeki rolünü güçlendirmek için Mısır içindeki ve dışındaki tüm kurumlarla yapılacak iş birliğinin önemini vurguladı.
Su Kaynakları Bakanı önümüzdeki dönemde, başta Tarım Bakanlığı olmak üzere Mısır’daki su kaynaklarının yönetimi ile ilişkili olan çeşitli bakanlıklar ile, su ve toprak verimliliğini artırmak ve iklim değişikliklerinin olumsuz etkileriyle mücadele etmek üzere daha fazla iş birliğine tanık olacağını söyledi. Bakan bunun, kuraklık ve tuzluluğu tolere edebilen, iklim koşullarına karşı daha toleranslı ayrıca daha yüksek mahsul verimi ve daha az su tüketimine sahip çeşitlerin geliştirilmesi için Ulusal Su Araştırma Merkezi ile Tarımsal Araştırma ve Çöl Araştırma Merkezi’nin rollerinin desteklenmesi ile olacağını belirtti. Bu iş birliğinin çatışmaları çözeceğini vurguladı.
Sulama Bakanı, Mısır’ın suyunu korumak ve mevcut yollar üzerinden en verimli şekilde yönetmek için yurtiçi ve yurtdışındaki tüm kurumlar arasındaki iş birliğinin sağlanmasının önemini vurguladı. Aynı zamanda suyu en verimli şekilde yönetmeye yardımcı olan Ulusal Su Araştırmaları Merkezi tarafından hazırlanan bilimsel ve uygulamalı araştırmalarından faydalanılmasına dikkat çekti. Bakan Nil suyundan Nil Havzası ülkeleri halklarının yararına yararlanmak ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla, Mısır ve Nil Havzası ülkeleri arasındaki ilişkilerin geleceğinde ‘iş birliği’ teriminin en önemli başlık olacağını belirtti.
Bakana göre, Nil Havzası ülkeleriyle iş birliği dosyaları, iklim değişikliğinin nehrin su kaynakları üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlanmasına yönelik iş birliğini kapsıyor. Bakan Mısır’ın su kaynaklarının yüzde 97’sinin ülke sınırları dışından gelen Nil Nehri suyuna bağlı olduğunu ve bu durumun, bölge ülkelerin ortak çıkarlarına ulaşmak üzere iş birliğinin önemini vurguladığını belirtti.
Suveylem Mısır’ın su kaynakları yönetimindeki verimliliğini artırmayı amaçlayan tüm yeni uygulamalarda araştırmaların kullanımı genişletmek üzere, ülkenin dış ilişkilerin, Sulama Bakanlığı’nın planlarını desteklenmesi ve uluslararası üniversitelerdeki bilimsel araştırmaların Ulusal Su Araştırmaları Merkezi ile koordinasyon ve iş birliği sağlamak için kullanılmasına dikkat çekti.
Bakan, Kasım ayında Mısır’ın Şarm eş-Şeyh şehrinde düzenlenecek olan iklim zirvesinin dünyanın Mısır’ın iklim değişikliği dosyasında ne kadar ilerlediğini görmesi, Mısır’ın sorunlarının küresel gündeme getirilmesi ve su sıkıntısına çözüm aranmasına yardımcı olacağına dikkat çekti. Aynı zamanda zirvenin uluslararası deneyimlerden faydalanmak, dünyayı Mısır’ın su kıtlığına ilişkin sorunlarını göstermek için bir fırsat olduğunu belirtti. Bakan bunların yanı sıra söz konusu sıkıntıların gündeme getirilmesinin, bu zorlukların üstesinden gelinmesi ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlaya yönelik projelerin uygulanmasında uluslararası teknik destek alınması içinde bir fırsat olduğunu söyledi.



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.