Sudan: Ordu Anayasal belgede değişiklik önerdi

Sudan’da ordu ve siviller arasında dengeli bir ilişki kurulması gerektiği vurgulandı

Ordunun kışlasına geri dönmesi ve iktidarı sivillere devretmesi çağrısı yapan Hartum’daki gösterilerden bir görüntü (AFP)

Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ve Ulusal Uzlaşı Güçleri Grubu, ilerleyen günlerde sunulması beklenen Anayasal belgenin en önemli noktalarını açığa çıkardı. İki grup, yeni anayasal düzenlemelere gitmek yerine, 2019’da siviller ile ordu arasında imzalanan siyasi anlaşma ile ortaya çıkan anayasal belgede değişiklik yapılmasına bağlı kaldığını belirterek, ordu ve siviller arasında dengeli bir ilişki kurulması gerektiğini vurguladı.
ÖDBG tarafından uzlaşı sağlanan siyasi bildiri, askeri ve sivil bileşenler arasında dengeli bir ilişkiye ihtiyaç duyulduğunu belirtirken, başta devrik lider Ömer el-Beşir ve üst düzey liderler olmak üzere Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından aranan tüm sanıkların, hesap vermesi gerektiğini vurguladı.
ÖDBG ve Ulusal Uzlaşı Güçleri Grubu askeri bileşen ile uzlaşı sağlarken, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın kararlarını destekliyor. Grup, önceki geçiş hükümetini deviren ve anayasal belgede değişiklik yapan ordunun askeri darbesini desteklemiş Cuba Barış Anlaşması’nı imzalayan silahlı grupları içeriyor. ‘Ulusal Uzlaşı’ ittifakına bağlı en önde gelen gruplar arasında Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi, Minni Arko Minavi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi ve bazı küçük gruplar yer alıyor.
Grubun Genel Sekreteri Süleyman Sandal, geçen pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında, anayasa belgesi hakkında geniş bir tartışma yaşandığını söyledi. Sandal, çoğu görüşün 2022 yılının son anayasa belgesinde bazı değişikliklerin yapılmasından yana olduğunu, çünkü yeni bir anayasa taslağı hakkında konuşmak için zamanın yeterli olmayacağını vurguladı.
Anayasal belgenin ‘Aralık devriminin sloganlarını ve ülke tarihinde önemli bir tarihsel aşamayı temsil ettiğini’ söyleyen Sandal, ‘değişikliklerle ilgili görüşmenin ertelendiğini, anayasal belgenin siyasi deklarasyonla uyumlu hale getirildiğini, çalışmaları sürdürmek ve bütüncül bir vizyon oluşturmak üzere bir teknik komitenin görevlendirildiğini’ dile getirdi. Süleyman Sandal ayrıca, “Anayasa belgesindeki değişikliklerin, başbakanı göreve aday gösteren bloklar arasında bir oybirliğiyle görevden alınmasını içermesi konusunda uzlaşı sağladık” şeklinde konuştu.
Ulusal Uzlaşı Güçleri, Sudan’ın doğu bölgesiyle ilgi kısım hariç bölgenin karşı karşıya olduğu sorunlar nedeniyle siyasi bildirgeyi onayladı.
Siyasi bildirge, geçiş yetkisi yapılarını tamamlamanın yanı sıra Cuba Barış Anlaşması’na bağlılığı dile getirdi.
Öte yandan Sandal, “Direniş komitelerinin devletin tüm yasama ve yürütme organlarına, hatta ortaklık konseyine ve yeni komisyonlara geniş ve etkin bir şekilde dahil edilmesi gerektiğini vurguladık” dedi. Süleyman Sandal ayrıca, grubunun geçiş dönemi için birleşik bir anayasa taslağı üzerinde uzlaşı sağlamak amacıyla Sudan Halkının Çağrısı girişimi ve diğer grupların anayasa bildirgesine ilişkin sunduğu vizyonları beklediğini belirtti.
Sudan ordusu, Cuba Barış Anlaşması uyarınca iktidarda silahlı grupların varlığını sürdürmesine izin verdi.
Bu hafta başlarında Sudan Halkının Çağrısı girişimi sonucu ortaya çıkan yuvarlak masa toplantısında, geçiş döneminde silahlı kuvvetlerin yanı sıra sivillerin de iktidar organlarına katılmasının önemli olduğu üzerinde duruldu. Devril Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejiminin eski müttefiklerinin etrafında toplandığı, Müslüman Kardeşler ve ordunun desteğini alan girişim konusunda büyük tartışmalar yaşandı.
4 Temmuz’da Sudan Genelkurmay Başkanı Abdulfettah el-Burhan, askeri kurumun Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi’nden (IGAD) oluşan üçlü mekanizma himayesinde (sivil kuvvetlerin bağımsız ulusal yeterliliklere sahip bir geçiş hükümeti kurmasının yolunu açacak olan) ulusal diyaloga katılmayacağını açıkladı. Geçen Ekim ayından bu yana ülke, ordunun kışlasına geri dönmesi ve iktidarı sivillere devretmesi çağrısı yapan halk protestolarına tanık oldu.