Irak Başbakanı Kazımi siyasi grupları diyalog masasında bir araya getirdi: Sadr Hareketi toplantıya temsilci göndermedi

Federal Yüksek Mahkeme Meclis’in feshedilmesine ilişkin davaların bu ayın sonuna erteledi.

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in himayesinde düzenlenen ulusal diyalog toplantısında konuşuyor (AFP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in himayesinde düzenlenen ulusal diyalog toplantısında konuşuyor (AFP)
TT

Irak Başbakanı Kazımi siyasi grupları diyalog masasında bir araya getirdi: Sadr Hareketi toplantıya temsilci göndermedi

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in himayesinde düzenlenen ulusal diyalog toplantısında konuşuyor (AFP)
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Cumhurbaşkanı Berhem Salih’in himayesinde düzenlenen ulusal diyalog toplantısında konuşuyor (AFP)

Irak’ta siyasi gruplar dün (Çarşamba) ülkedeki krizi görüşmek amacıyla Başbakan Mustafa el-Kazımi’nin davetine icabet ederek hükümet sarayı binasında bir toplantı düzenledi. Kazımi’nin ofisinden yapılan açıklamada, “Diyalog oturumu Birleşmiş Milletler Irak Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’in yanı sıra Cumhurbaşkanı Dr. Berhem Salih, yasama ve yargı otoritelerinin başkanları ve Irak’taki siyasi grupların liderlerinin katılımıyla gerçekleştirildi” ifadeleri kullanıldı. Necef’te ikamet eden Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın ofisinden yapılan açıklamada, Sadr Hareketi’nin hükümet sarayındaki toplantıya katılmadığı belirtildi. Ancak açıklamada toplantının sonuçlarının dikkate alınması hususunda açık kapı bırakıldı.
Sadr’ın ofisinden yapılan açıklamada, “Sadr Hareketi, tüm paydaşları ve siyasi figürleri, Irak Başbakanı’nın çağrıda bulunduğu siyasi diyaloğa ne doğrudan ne de dolaylı katılım sağladı” denildi. Kazımi’nin ulusal diyalog çağrısı, Iraklı siyasi grupların Sadr Hareketi ile Koordinasyon Çerçevesi arasındaki krizi çözmekte başarılı olamamaları ve Anayasa’nın öngördüğü takvime rağmen hükümeti kuramamalarının ardından geldi. Hükümet sarayındaki toplantının sonuçları kamuoyuyla paylaşılmadı. Bu durum, toplantıda mevcut krizin çözümüne dair yaklaşımlarla ilgili olumlu bir havanın hakim olup olmadığı hususunda şüphe uyandırıyor. Federal Yüksek Mahkeme, bu toplantıyla eşzamanlı olarak, Meclis’in feshedilmesine ilişkin davaları 30 Ağustos’a ertelediğini açıkladı.
Sadr Hareketi milletvekilleri ve yöneticileri, Yüksek Yargı Konseyi’nin Anayasa’ya göre Meclis’i feshetme yetkisi olmadığını ilan etmesinden iki gün sonra konuyla ilgili Federal Yüksek Mahkeme’de dava açtı. Koordinasyon Çerçevesi’ni sert sözlerle hedef almaya devam eden ve Çerçeve liderlerinden Nuri el-Maliki, Kays el-Hazeli ve Ammar el-Hekim’i ‘uğursuz üçlü’ diye niteleyen Sadr, Meclis’i feshetmesi için yargıya bir hafta süre tanıdı. Ancak Sadr daha sonra Twitter’dan yaptığı paylaşımlarda yargının kararlarına saygı duyduğunu ifade etti. Irak’taki siyasi çevreler Sadr’ın sosyal medyadaki son paylaşımlarını ve özellikle Cumartesi yapılması planlanan gösterileri erteleme kararını gerginliği azaltma işareti olarak değerlendiriyor.
Koordinasyon Çerçevesi’nin önde gelen liderlerinden Ahmed el-Esedi’nin yaptığı son açıklama, Koordinasyon Çerçevesi içinde Kazımi’nin ulusal diyalog çağrısıyla ilgili görüş ayrılıkları olduğunu açık bir biçimde ortaya koydu. Esedi, açıklamasında, “Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri toplantıda beni, Asaib Ehlil Hak lideri Kays el-Hazeli’yi ve Yüksek Kurul Başkanı Hemmam Hamudi’yi temsil edecek” ifadesini kullandı. Esedi’nin, Kanun Devleti lideri Nuri el-Maliki ve Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim’in adlarını zikretmemesi dikkati çekti. Siyasi gözlemcilerin değerlendirmesine göre, Birleşmiş Milletler (BM) Irak Misyon Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert’in başkent Bağdat’ta Irak’ın iç meselesiyle ilgili bir diyalog toplantısına katılması, krizin derinliğini ve bu krizin Irak ve bölgeye etkileri konusunda uluslararası toplumun duyduğu endişeleri göstermesi açısından önem arz ediyor. Plasschaert bu yıl içinde BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunduğu bir brifingde Irak’ta yaşanan gelişmelerin muhtemel yansımaları hakkında uyarmıştı. Iraklı liderler de daha önce birçok münasebetle anlaşmazlık atmosferini sürdürmenin sonuçları konusunda uyarılarda bulunmuştu. Plasschaert geçtiğimiz günlerde Hadi el-Amiri ve krizin taraflarından olan Mukteda es-Sadr da dahil olmak üzere bir dizi yoğun temaslarda yürütmüştü. Ancak bu temasların sonuçları kamuoyuyla paylaşılmadı. Siyasi kulislere göre Plasschaert, mevcut krizin ülkede ağır sonuçlara yol açacak bir güvenlik zafiyeti oluşturmaması için BM tarafından krizi çözmekle görevlendirildi.



Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
TT

Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)

ABD Başkanı'nın Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya dün yaptığı açıklamada, Irak'ın kritik bir dönemeçte olduğunu ve silahlı grupların devletle rekabet edip devletin rolünü baltaladığı bir ortamda hiçbir ulusun başarılı olamayacağını söyledi.

Savaya, Irak'taki bölünmüşlüğün ülkenin uluslararası konumunu zayıflattığını, ekonomisini boğduğunu ve ulusal çıkarlarını koruma yeteneğini sınırladığını belirterek, hükümetin ülkeyi bölgesel çatışmalardan uzak tutan ve ulusal önceliklere odaklanan bir yaklaşım izlediğinde, istikrarın mümkün olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının sorumlu liderlik ve devleti ve kurumlarını güçlendirmeye yönelik kararlı bir yaklaşım gerektirdiğini vurgulayan yetkili, siyasi ve dini liderlerin kararlarının, Irak'ın egemenlik ve güç yolunda ilerleyip ilerlemeyeceğini veya parçalanma ve gerilemeye doğru kayıp kaymayacağını belirleyeceğini belirtti.

Trump'ın liderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu kritik dönemde Irak'ı desteklemeye tamamen hazır olduğunu teyit etti.


Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
TT

Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)

Gazze Şeridi, İsrail ve Hamas arasında geçen ekim ayında başlayan kırılgan ateşkes anlaşmasının üçüncü ayına dün girdi. Kuşatma altındaki halk, İsrail'in ihlalleri ve ciddi yardım eksikliğiyle birlikte iki ay geçirdi.

Gazze Şeridi'ni kasıp kavuran şiddetli hava koşulları ve yoğun yağışlar, halihazırda bir bebeğin soğuktan ölmesiyle sonuçlanan zorlu koşulları gidermek için gerekli malzemelerin ulaştırılmasının aciliyetini bir kez daha vurguladı. Birleşmiş Milletler Filistinli Mülteciler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA), yağışların neden olduğu artan acıların "tıbbi ve yeterli barınma malzemeleri de dahil olmak üzere insani yardımın kesintisiz akışı yoluyla önlenebileceğini" belirtti.

Bu arada, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir dün, Hamas'ın askeri kanadına adını veren, İsrail sınırları içinde bulunan tarihi lider İzzeddin el-Kassam'ın türbesini kaldırma sözü verdi. Ben-Gvir, güvenlik güçleri ve bir vinç eşliğinde, Suriye doğumlu el-Kassam'ın türbesinin yanına kurulan dua çadırını sökerken çekilmiş bir video yayınladı. Hamas, güvenlik bakanının eylemlerinin "kutsallığa karşı eşi benzeri görülmemiş bir ihlal ve kutsal yerlere saygısızlık" olduğunu ifade etti.


Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

TT

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekimde ilk aşaması uygulamaya giren Gazze ateşkes planı kapsamında Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması şartında ısrarını sürdürüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilerle Tel Aviv, Hamas’ın uzun süreli bir ateşkes karşılığında silahların “dondurulması” yönündeki önerisini reddetti.

Fransız Haber Ajansı AFP bugün (Perşembe) konuşan bir İsrailli yetkili, “20 maddelik plan çerçevesinde Hamas’ın geleceği yok; örgüt silahsızlandırılacak” dedi. Aynı yetkili, “Gazze tamamen silahtan arındırılmış olacak” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamalar, Hamas’ın yurtdışı siyasi büro şefi Halid Meşal’in Al Jazeera’da yayımlanan röportajında, “Direnişin tamamen silahsızlanması kabul edilemez. Silahların dondurulması veya muhafaza edilmesi gibi seçenekler tartışılıyor” sözlerinin ardından geldi.

y
Hamas lideri Halid Meşal (X)

İsrail Ordu Radyosu da Tel Aviv’in “Gazze’nin tamamen silahsızlandırılması” talebini yinelerken, ABD ile konuya dair “sürekli koordinasyon” yürütüldüğünü aktardı.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması, Hamas ve diğer silahlı grupların silahsızlandırılmasını öngörüyor.

ABD yönetimi son günlerde daha esnek bir yaklaşım sergiliyor

Hamas’ın üst düzey bir kaynağı, Şarku’l Avsat’a konuşarak Trump yönetiminin silahsızlanma vurgusunu sürdürmekle birlikte, son dönemde arabulucular ile hareket arasında dolaşan bazı önerilere “daha açık” bir tutum sergilediğini belirtti.

Aynı kaynak, “Hareketin sunduğu ve arabulucuların geliştirdiği çeşitli fikirler var. Hâlâ farklı taraflarca iletilen yeni formüller tartışılıyor; amaç ikinci aşamaya geçişi hızlandırmak” dedi.

Bu beklenti, ABD’nin son açıklamalarıyla çelişiyor. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Mike Waltz, İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’la görüşmesinde, Washington’un “Hamas’ın kendini yeniden inşa etmesine asla izin vermeyeceğini” söyledi.

f
ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz (AFP)

Hamas kaynakları, temasların sürdüğünü ve sürece dair “her zamankinden daha ciddi bir irade” oluştuğunu ifade ediyor. Hareket, silahların korunması, depolanarak “dondurulması” veya bir Arap ya da İslam ülkesinin gözetimine devredilmesi gibi formüllerin değerlendirilebileceğini düşünüyor.

Hamas içerisinden bir başka kaynak, arabulucuların “silahsızlandırma, uluslararası güç konuşlandırılması ve Gazze’nin yönetimi gibi konularda ABD ile geniş bir anlayış zemini yaratabileceğini” belirtti.

Meşal, “silahtan arındırma değil dondurma” önerisini anlatırken, “İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının tekrarlanmayacağına dair sağlam garantiler sağlayacak bir çerçeve oluşturmak istiyoruz” dedi.

“Filistin yönetiminin rolü”

İsrail, Hamas’ın elindeki son İsrailli rehinenin naaşı teslim edildikten sonra planın ikinci aşamasına geçilmesinde ısrar ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçişin “yakın” olduğunu belirtti ancak “Gazze’nin silahsızlandırılması gibi zorlu dosyalar bulunduğunu” ifade etti.

sdfrg
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri'ndeki Özel Harekat Birimi 101 (Ulusal Güvenlik web sitesi)

Tartışmalar sürerken, Filistin yönetimi ise Gazze’de tam yetki devrinde ısrar ediyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, son günlerde Arap, İslam ve Avrupa liderleriyle temaslarında yönetimin Gazze’de sorumluluk üstlenmeye hazır olduğunu vurguladı.

Hamas, bu pozisyona kamuoyu önünde yanıt vermese de, hareketin üst düzey bir kaynağı Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Filistin yönetiminin Gazze’de sorumluluk üstlenmesine karşı değiliz; ancak bunun ulusal bir uzlaşı programına dayanması gerekir” dedi.

Kaynak, “İsrail’in Gazze’de Filistin yönetiminin herhangi bir rolünü reddettiğini ve bu engelin aşılması için uluslararası baskıların devrede olduğunu” belirtti.