BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg'in dün Güvenlik Konseyi'ne verdiği brifing, Yemen sokaklarında insani ve askeri ateşkesi genişletme planlarıyla ilgili endişelere yol açtı.
Şarku'l Avsat'a konuşan Yemenli politikacılar, ateşkes şartlarının iyileştirilmesinden en çok Husilerin yararlandığını düşünüyor. Özellikle grup, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana dört aydan fazla bir süre geçmesine rağmen, Taiz kuşatmasının sona erdirilmesi ve yolların açılmasıyla ilgili maddeyi hala uygulamayı reddediyor.
BM elçisi Güvenlik Konseyi’ne verdiği brifinginde, ateşkesi, memur maaşlarının ve sivil emeklilerin maaşlarının düzenli ödenmesi için şeffaf ve etkili bir mekanizma üzerinde anlaşmaya varmak da dahil olmak üzere dört unsur aracılığıyla ateşkesi genişletmeye çalıştığını duyurmuştu. Taiz ve diğer illerde ek yolların açılması, Sana Uluslararası Havalimanı'na daha fazla varış noktası eklenmesi ve tüm Hudeyde limanlarında düzenli yakıt akışının sağlanması gibi konular da ateşkesin hedefleri arasında yer alıyor.
Çabalarının şu ana kadar Husi milislerini Taiz kuşatmasını sona erdirmeye ve yolları açmaya ikna edemediğini de itiraf eden Grundberg, Husilerin süregelen uzlaşmazlığı ışığında herhangi bir ilerleme kaydedilmesi konusunda iyimserlik ifade etmeden bu konudaki çabalarını sürdüreceğini belirtti.
Bu bağlamda, Yemenli araştırmacı Dr. Faris el-Beyl, elçinin son brifingi hakkında Şarku'l-Avsat'a şunları söyledi: “Bu açıklamalar gücün sınırlı olduğunu ve çabaların sona erdiğini gösteriyor. BM elçisinin iyimser olduğu söylenemez. Somut bir ilerleme göstermeyen yenilenen ateşkesin sonuçlarına dayanarak bir sonraki adımı belirleme yeteneğine sahip değil. Hükümet artık Taiz geçişlerinin açılmayacağı bir ateşkesi uzatmaya istekli değil ve Husiler hala insani durum uğruna herhangi bir taviz vermeyi reddediyor. Grubun sahadaki ihlalleri ve askeri hazırlıkları devam ederken, genişletilmiş anlaşma önerisi sanki mevcut ateşkesin başarılarından bir kaçış ve Husi milislerinin yeni koşullar ve farklı düşünceler altında manevra yapacağı yeni bir alan yaratıyormuş gibi. Öncesinde taviz vermeye değer somut bir başarı olduğunda, barış ve anlaşmaların temelini genişletmek mümkün. Ancak Husi milislerinin uzlaşmazlığı karşısında uluslararası acizlik durumu, gruba tüm çabaları reddetme ve engelleme ve hatta daha önceki tüm anlaşmalarda olduğu gibi bu anlaşmaları da havaya uçurma yeteneği veriyor.”
Beyl ayrıca, Taiz geçişlerini açmak için bile tüm tarafları suçlayan BM söyleminin ve elçinin brifinglerinin muğlaklığını eleştiriyor. Yemenli araştırmacı bu durumu “Kurban ve cellat arasındaki eşitlik” olarak yorumluyor.
En tehlikeli uluslararası brifing
Yemenli siyasi analist Mahmud et-Tahir'e gelince, Şarku'l Avsat ile yaptığı röportajda BM elçisinin Güvenlik Konseyi'ne verdiği son brifingi, "bir BM elçisi tarafından Yemen konusunda verilen en tehlikeli brifing" olarak yorumladı.
Yemenli siyasi analist konuya ilişkin şunları söyledi: “Bu brifing, Husilerin taahhüt ettiği BM ateşkes şartlarını, yeni kazanımlar elde etmek karşılığında müzakere edilecek şekilde aktararak, Husi milislerini meşrulaştırmaya çalışmaktır. BM elçisi, Husileri çalışanların maaşlarını vermeye ve Taiz vilayetindeki kuşatmayı kaldırmaya ikna edemediğini kabul etse de, Yemen hükümeti ve Husi milislerinin, ateşkesi genişletmek için yeni bir müzakere turuna ve altı ay sürebilecek yeni, uzatılmış bir ateşkese girmeyi taahhüt ettiğinden bahsediyor. Husilerin uymadığı önceki ateşkes şartları grubun yeni kazanımlar elde etmeleri karşılığında müzakere konusu olarak değerlendirilmemeli. Bütün bunlar Yemen meşruiyetinin kademeli olarak sona ermesi anlamına gelir. Husilerin gerçek, adil ve kapsamlı bir barışa yönelik bir ciddi tutumu olmadıkça, Başkanlık Konseyi bu tür koşulları kabul etmemeli veya yeni bir ateşkese girmemeli. Konseyin yaklaşmakta olan herhangi bir müzakereye girmesi, Yemen caddesiyle ilgili büyük sorunlarla karşı karşıya kalacağı anlamına geliyor. Savaşı sona erdirmek ve barışı tesis etmek için gerçek müzakereler olmadıkça, Başkanlık Konseyi içindeki iç farklılıklar büyüyebilir.”
Yemen ateşkesinin uzatılmasına yönelik uluslararası baskıyla ilgili Tahir şunları söyledi: “BM elçisi Başkanlık Konseyi'ne baskı yapmaya devam ederse, Konsey Grunberg ile irtibatı sonlandırmalı.”
Husi vizyonunun benimsenmesi
Yemen Adalet Bakanlığı Müsteşarı Faysal el-Mecidi ise Şarku'l Avsat'a, BM elçisinin ateşkesi genişletmek için sunduğu noktaların "Husi vizyonunu benimsediği" anlamına geldiğini söyledi.
Yemenli müsteşar konuya ilişkin şunları söyledi: “Stockholm Anlaşması’nın, petrol ücretlerinden elde edilen gelirlerin maaşların ödenmesi için Hudeyde’deki merkez bankasına yatırılmasını şart koştuğu biliniyor. Ancak Husiler, eski elçi Martin Griffiths zamanında bunun için tahsis edilen 65 milyar riyali yağmaladılar. Daha sonra petrol ücretlerinden elde edilen geliri merkez bankasına yatırmadılar kendi bakiyelerine aktardılar. Bu gelir ile kendi lehine sonuçlanacağına inandıkları yeni bir savaş dalgasına hazırlık için cephelerini desteklediler (Husi kontrolündeki bölgelerde bir dolar yaklaşık 600 riyal).
Husilerin ateşkesten yararlanarak savaşa hazırlık yaptıklarını kaydeden Mecidi konuşmasını şöyle sürdürdü: “Ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana, grup Hudeyde limanına gelen akaryakıt gemilerinden elde edilen gelirden yaklaşık 130 milyar riyal yağmaladı. Bunlar, BM elçisinin son brifinginde değinmediği şeyler. Cephelerdeki ateşkese gelince mesele pek iç açıcı değil. Husilerin çeşitli cephelerde düzenlediği saldırılarda toplam bin 100 ölü ve yaralı kaydedildi. Elçinin brifingi, Husilerin ilk aşamada ana yolları açtığını bu nedenle, son aşamanın müzakeresinin kuşatmanın kırılması olacağına işaret ediyor. Bu uluslararası toplumu aldatmaktır. Gerçeği iletmesi gereken bir elçiden ne demesi beklenirdi? Başarılar elde ettiğini söylemek için bu şekilde aldatmamalıdır.”
Yemen hükümeti, Güvenlik Konseyi ve uluslararası topluma ‘Husi milislerinin davranışlarına karşı tutumlarını yeniden gözden geçirme ve ateşkes çabalarına iyi niyetle katılmaları için onlara gerçek baskı uygulama’ çağrısında bulundu.
Yemen'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Abdullah es-Saadi, Güvenlik Konseyi toplantısından önce yaptığı açıklamada, Husileri BM ateşkesini aldatmak ve istismar etmekle suçladı. Taiz kentindeki kuşatmanın derhal kaldırılması gerektiğinin altını çizen Saadi, milislerin bu insani dosyada uzlaşmaz olmaya ve ertelemeye devam ettiğini kaydetti.
İsrail askerlerinin Beyt Cin'den çekilmeleri sırasında imha ettikleri bir askeri araç (AFP)
İsrail askerlerinin Suriye'nin Beyt Cin kasabasında bombaladığı bir evde meydana gelen yıkım (Suriye Sivil Savunma Müdürlüğü – AP)
