Avn ve Mikati, uzun bir aradan sonra hükümet kurma görüşmelerine başladı

Cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili tavırları belirginleştirmek için etkili bir siyasi hareketlilik.

Cumhurbaşkanı Mişel Avn (solda) ve Başbakan Necib Mikati 17 Ağustos’ta Baabda Sarayı’nda (AFP)
Cumhurbaşkanı Mişel Avn (solda) ve Başbakan Necib Mikati 17 Ağustos’ta Baabda Sarayı’nda (AFP)
TT

Avn ve Mikati, uzun bir aradan sonra hükümet kurma görüşmelerine başladı

Cumhurbaşkanı Mişel Avn (solda) ve Başbakan Necib Mikati 17 Ağustos’ta Baabda Sarayı’nda (AFP)
Cumhurbaşkanı Mişel Avn (solda) ve Başbakan Necib Mikati 17 Ağustos’ta Baabda Sarayı’nda (AFP)

Lübnan Başbakanı Necib Mikati, 17 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile hükümet kurma görüşmelerine yeniden başladı. Mikati ayrıca, siyasi hareketle de cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili tavırları belirginleştirmek üzere de harekete geçti.
Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Avn’ın 17 Ağustos’ta Mikati’yi cumhurbaşkanlığı sarayında kabul ettiğini, genel durumu ve hükümeti kurma meselesini görüştüklerini açıkladı. Toplantıdan sonra Mikati, “29 Haziran’da Cumhurbaşkanına kabine kadrosunu sundum. Bugünkü toplantıda (dün) bu oluşum ele alındı. Temasta kalacağız, çünkü görüşlerin benzer olduğunu söyleyebilirim” ifadelerini kullandı.
Medya organları, toplantının ‘hükümetin oluşum meselesini tekrar ilk sıralara aldığını, Cumhurbaşkanı Avn ile Başbakan Mikati arasındaki buzların eridiğini açıklarken, “Hükümet kurmaya devam etmek için gerçek bir niyet sergilediler ve istişarelere ve araştırmalara devam etmeyi kabul ettiler” ifadelerine yer verdi. El-Cedid kanalı, Mikati’nin Avn’ı geçen salı günü yapılan bakanlar toplantısının atmosferine soktuğunu, petrol ve elektrik meseleleri başta olmak üzere birçok hayati meselenin görüşüldüğünü belirtti.
Güçlü Lübnan Bloğu’nun üyesi Milletvekili Esad Dergam, “Toplantı olumluydu. Mikati’nin daha önce önerdiği formül ve bir hükümete ulaşmak için uygulanabilecek bazı küçük değişiklikler ele alındı. 24 bakan formülü görüşüldü. Ülkede birikmiş krizler için yeni bir atmosfer ve çözümlerin başlangıcına ihtiyacımız var. Hükümet kurma sürecine dair ciddi bir niyet var. Herkesin bir an önce etkin bir hükümete ulaşmasının ve tartışmalı ayrıntılarda boğulmamasının teşvik edilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Öte yandan eski Milletvekili Ali Derviş, Mikati’nin Baabda ziyaretini istişarelerin devamı olarak nitelendirirken, ziyaretin bu aşamada çok önemli olduğunu vurguladı. Hükümet kurma meselesinin ciddi olduğunu söyleyerek, “Çünkü tam yetkilere sahip bir hükümet, Lübnan’ın ihtiyacıdır” değerlendirmesinde bulundu. Derviş, bir kanala verdiği bir röportajda, Avn ve Mikati arasındaki ilişkinin iyi olduğunu, devam edeceğini umut ettiğini ve bu durumun hükümet kurma meselesi için de geçerli olacağını dile getirdi. Ali Derviş ayrıca, “Mikati daha önce bir hükümet taslağı sunmuştu ve bu ciddiydi. Bugün sunulan olasılıklar için istişare şeklinde tartışma yapılabilir” dedi.
Eylül başında başlayacak olan cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşırken hükümetin kurulmasına yönelik zayıf umutlar ortasında cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili temaslar da canlandı. Lübnan Güçleri Partisi Lideri Samir Caca, “Muhalefet ekseni ile cumhurbaşkanlığı meselesine dair anlaşma veya uzlaşma çağrısı reddedildi. Çünkü en iyi ihtimalle kaçınılmaz olarak ülkenin içinde bulunduğu krizlerin uzamasına yol açacak, en kötü ihtimalle içinde bulunduğumuz çukuru derinleştirecektir” açıklamasında bulundu.
İsveç’in Beyrut Büyükelçisi Anna Desmore ile yaptığı görüşmede Caca şu ifadeleri kullandı: “Cumhurbaşkanlığı meselesinin önemi konusunda egemen ve bağımsız muhalefet partileri ile yeni milletvekilleri arasındaki çaba ve vizyonların birleştirilmesi için çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca dağılmanın Lübnan ve halkının çıkarına olmadığı, özellikle de seçmenlerin değişim ve krizden çıkış umutları göz önünde bulundurulacaktır. Umuyorum ki bu görüşmeler, muhalefetin birleşmesine vesile olacak ve böylece istenilen hedefe ulaşılacaktır.”
Öte yandan Lübnan Ketaib Partisi Başkanı Sami Cemayel, Maruni Patriği Beşara er-Rai ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Herkesle iletişim kurmaya ihtiyaç var. Parlamentoda bir koordinasyon çerçevesi oluşturmaya çalışıyoruz. Lübnan’ı kurtarmak için bir cumhurbaşkanı adayı ismi üzerinde anlaşmak bizim sorumluluğumuzdur. Cumhurbaşkanlığı seçimi çok önemli ve tüm Lübnanlıları bir araya getirebilmek için deneyime ve yapısal çözümler önerme yeteneğine sahip verimli bir isim sunmak için elimizden gelen her şeyi yapacağız” açıklamasında bulundu.
“Hizbullah, önemli bir kararla karşı karşıya. Lübnan’ı gasp etmeye devam etmek istiyor mu istemiyor mu?” diyen Cemayel “Bu soruyu cevaplayabilecek tek kişi odur. Lübnan'ı rehin almaya devam etmek istiyorsa, onunla geleneksel ve normal bir şekilde ilgilenmemiz beklenmemelidir” ifadelerini kullandı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.