Kaddafi’den Dibeybe’ye… İstifa çağrılarıyla dolu Libya tarihi

Trablus'ta Dibeybe’nin istifasının talep edildiği protestolar (Şarku’l Avsat)

Libyalı politikacılar ve kanaat önderleri Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’yi çok geç olmadan iktidardan çekilmeye çağırdı. Aynı zamanda bakanlarını ‘görevlerinde kalmaya devam etmelerinin getireceklerinden tamamıyla sorumlu tuttu.
Hükümet başkanları dahil olmak üzere Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'den Dibeybe’ye kadar Libya’da iktidara gelen hiçbir otorite, halkın görevden ayrılmaları yönündeki çağrılarından kaçamadı.
Şarku'l Avsat'a konuşan politikacı ve analistler, bu durumun siyasi açılım sürecinin bir yansıması olduğunu, ancak siyasi oluşumların iktidardan uzaklaştırılmasının ülkenin birikmiş krizlerine tek çözüm olmadığını vurguladı.
Dün akşam Trablus'un doğusunda Cuma Pazarı'nda toplanarak Ulusal Birlik Hükümeti’nin ‘süresinin dolduğunu’ vurgulayan politikacılar, ileri gelenler ve eylemciler, bu hükümetin gıda güvenliği, elektrik, akaryakıt ve maaşlar gibi temel hak ve hizmetleri, ihtiyaç ve gereksinimleri karşılama yeteneğini kaybettiğini vurguladı.
Libya’da şu anda Dibeybe hükümeti ile Fethi Başağa liderliğindeki İstikrar Hükümeti arasında bir bölünme mevcut.
Cenevre'deki Libya Siyasi Diyalog Forumu neticesinde kurulan Dibeybe hükümeti şuan Trablus’ta faaliyet gösterirken Başağa hükümeti ise Temsilciler Meclisi tarafından destekleniyor. Görevlerini geçici olarak Sirte’den yürüten Başağa hükümeti, başkente girmeye çalışıyor.
Libyalı hukukçu ve siyaset araştırmacısı Ramazan et-Tuveycir, Şarku'l Avsat'a verdiği röportajda, yerel ve uluslararası müdahale dahil olmak üzere Libya'daki çatışmanın bazılarının iyi niyetine rağmen ayan meclislerinin kapasitesinden daha büyük olduğu düşüncesini dile getirdi. Aynı zamanda “Bazı toplumsal meclislerden manevi destek elde etmeye çalışan hükümetler var. Bu meclislerden bazıları, etkinlikleri ne olursa olsun, bir hükümetin istifasını ve diğerinin kalmasını talep ediyor” vurgusunda bulundu.
Söz konusu protestolara katılanlar, ‘net bir vizyona sahip stratejik bir ulusal programı olmadığını’ öne sürdükleri Dibeybe hükümetini ‘gerçekçi olmayan medya dozları ile kamuoyunu uyuşturmakla’ suçladı. Bu ‘hükümetin ‘kamusal ödemelerde şeffaflık eksikliği ve belirsizliğinin olduğunu, böylece adam kayırmacılığı ve yolsuzluğu pekiştirdiğini’ öne süren protestocular, yargı makamlarını ve düzenleyici kurumları hükümetin çalışmaları hakkında açık ve şeffaf raporlar sunmaya, harcamalardan ve finans kaynaklarından sorumlu tutmaya çağırdı.
Hükümetin iktidarda kalması için destek sağlayan herkesin tüm sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini vurgulayan protestocular, dışlanma olmadan herkesin katılacağı ulusal bir anlaşmaya mucibince tüm Libya toprakları üzerinde tek bir otorite kurma konusunda işbirliği eksikliğine dikkat çekti.
2011’de siyasi dalgalanmalar kaydedildiği sırada Kaddafi’nin muhalifleri de kendisinin iktidardan ayrılmasını talep etmiş, talep hattına bölgesel ve uluslararası partiler de dahil olmuştu. Almanya Başbakanı Angela Merkel ve “Kaddafi'nin düşmesi gerektiğine biz değil, Libyalılar karar vermeli” ifadelerini kullanan Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Jean Ping de bu kapsamdaydı.
Vatandaşların ve aktivistlerin bu yöndeki çağrıları, Genel Ulusal Kongre ve Başbakan Ali Zeydan hükümeti gibi Kaddafi rejimi ardından gelen siyasi organları da içerisine almıştı. 2013’te Ali Zeydan hükümeti sırasında protestocular başkentteki hükümet binasını kuşatmış, çalışanların buraya girmesini engellemişti.
Durumun daha da kötüleşmesi ile birlikte Libya 2014 yılında doğu ve batı olmak üzere iki kampa bölünmüş, her bir kesim diğerini küçümseyerek dışlamaya başlamıştı. Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) eski Başkanı Fayiz es-Serrac’ın başkentte görevi devralması üzerine iktidardan ayrılması yönünde art arda protestolar patlak vermiş, kendisi Trablus'ta silahlı milislerin yayılmasından sorumlu tutulmuştu.
Cuma Pazarı'nda toplanan kalabalık, şiddeti reddederek barış çağrısında bulunan cesur vatansever duruşlarını desteklediğini dile getiren Başağa hükümetini desteklediklerini vurguladı. Diğer yandan geçtiğimiz Mart ayında Başağa’ya güven oyu veren Temsilciler Meclisi de Dibeybe’ye görevden ayrılma çağrısında bulunuyor. Ancak Dibeybe, halk tarafından seçilen bir hükümet olmadığı taktirde iktidardan vazgeçmeyi reddediyor. Bu durum iki tarafı destek veren silahlı gruplar arasında silahlı çatışma olasılığını körüklüyor.
Libya'da iktidar mücadelesi bağlamında yaşananların uluslararası müdahaleler kaydedildiği sırada normal olduğunu vurgulayan Tuveycir, bu müdahalelerin geçtiğimiz yılın sonunda yapılması planlanan seçimlerin iptal edilmesine neden olduğunu öne sürdü.