Kaddafi’den Dibeybe’ye… İstifa çağrılarıyla dolu Libya tarihi

Trablus'ta Dibeybe’nin istifasının talep edildiği protestolar (Şarku’l Avsat)
Trablus'ta Dibeybe’nin istifasının talep edildiği protestolar (Şarku’l Avsat)
TT

Kaddafi’den Dibeybe’ye… İstifa çağrılarıyla dolu Libya tarihi

Trablus'ta Dibeybe’nin istifasının talep edildiği protestolar (Şarku’l Avsat)
Trablus'ta Dibeybe’nin istifasının talep edildiği protestolar (Şarku’l Avsat)

Libyalı politikacılar ve kanaat önderleri Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’yi çok geç olmadan iktidardan çekilmeye çağırdı. Aynı zamanda bakanlarını ‘görevlerinde kalmaya devam etmelerinin getireceklerinden tamamıyla sorumlu tuttu.
Hükümet başkanları dahil olmak üzere Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'den Dibeybe’ye kadar Libya’da iktidara gelen hiçbir otorite, halkın görevden ayrılmaları yönündeki çağrılarından kaçamadı.
Şarku'l Avsat'a konuşan politikacı ve analistler, bu durumun siyasi açılım sürecinin bir yansıması olduğunu, ancak siyasi oluşumların iktidardan uzaklaştırılmasının ülkenin birikmiş krizlerine tek çözüm olmadığını vurguladı.
Dün akşam Trablus'un doğusunda Cuma Pazarı'nda toplanarak Ulusal Birlik Hükümeti’nin ‘süresinin dolduğunu’ vurgulayan politikacılar, ileri gelenler ve eylemciler, bu hükümetin gıda güvenliği, elektrik, akaryakıt ve maaşlar gibi temel hak ve hizmetleri, ihtiyaç ve gereksinimleri karşılama yeteneğini kaybettiğini vurguladı.
Libya’da şu anda Dibeybe hükümeti ile Fethi Başağa liderliğindeki İstikrar Hükümeti arasında bir bölünme mevcut.
Cenevre'deki Libya Siyasi Diyalog Forumu neticesinde kurulan Dibeybe hükümeti şuan Trablus’ta faaliyet gösterirken Başağa hükümeti ise Temsilciler Meclisi tarafından destekleniyor. Görevlerini geçici olarak Sirte’den yürüten Başağa hükümeti, başkente girmeye çalışıyor.
Libyalı hukukçu ve siyaset araştırmacısı Ramazan et-Tuveycir, Şarku'l Avsat'a verdiği röportajda, yerel ve uluslararası müdahale dahil olmak üzere Libya'daki çatışmanın bazılarının iyi niyetine rağmen ayan meclislerinin kapasitesinden daha büyük olduğu düşüncesini dile getirdi. Aynı zamanda “Bazı toplumsal meclislerden manevi destek elde etmeye çalışan hükümetler var. Bu meclislerden bazıları, etkinlikleri ne olursa olsun, bir hükümetin istifasını ve diğerinin kalmasını talep ediyor” vurgusunda bulundu.
Söz konusu protestolara katılanlar, ‘net bir vizyona sahip stratejik bir ulusal programı olmadığını’ öne sürdükleri Dibeybe hükümetini ‘gerçekçi olmayan medya dozları ile kamuoyunu uyuşturmakla’ suçladı. Bu ‘hükümetin ‘kamusal ödemelerde şeffaflık eksikliği ve belirsizliğinin olduğunu, böylece adam kayırmacılığı ve yolsuzluğu pekiştirdiğini’ öne süren protestocular, yargı makamlarını ve düzenleyici kurumları hükümetin çalışmaları hakkında açık ve şeffaf raporlar sunmaya, harcamalardan ve finans kaynaklarından sorumlu tutmaya çağırdı.
Hükümetin iktidarda kalması için destek sağlayan herkesin tüm sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini vurgulayan protestocular, dışlanma olmadan herkesin katılacağı ulusal bir anlaşmaya mucibince tüm Libya toprakları üzerinde tek bir otorite kurma konusunda işbirliği eksikliğine dikkat çekti.
2011’de siyasi dalgalanmalar kaydedildiği sırada Kaddafi’nin muhalifleri de kendisinin iktidardan ayrılmasını talep etmiş, talep hattına bölgesel ve uluslararası partiler de dahil olmuştu. Almanya Başbakanı Angela Merkel ve “Kaddafi'nin düşmesi gerektiğine biz değil, Libyalılar karar vermeli” ifadelerini kullanan Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Jean Ping de bu kapsamdaydı.
Vatandaşların ve aktivistlerin bu yöndeki çağrıları, Genel Ulusal Kongre ve Başbakan Ali Zeydan hükümeti gibi Kaddafi rejimi ardından gelen siyasi organları da içerisine almıştı. 2013’te Ali Zeydan hükümeti sırasında protestocular başkentteki hükümet binasını kuşatmış, çalışanların buraya girmesini engellemişti.
Durumun daha da kötüleşmesi ile birlikte Libya 2014 yılında doğu ve batı olmak üzere iki kampa bölünmüş, her bir kesim diğerini küçümseyerek dışlamaya başlamıştı. Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) eski Başkanı Fayiz es-Serrac’ın başkentte görevi devralması üzerine iktidardan ayrılması yönünde art arda protestolar patlak vermiş, kendisi Trablus'ta silahlı milislerin yayılmasından sorumlu tutulmuştu.
Cuma Pazarı'nda toplanan kalabalık, şiddeti reddederek barış çağrısında bulunan cesur vatansever duruşlarını desteklediğini dile getiren Başağa hükümetini desteklediklerini vurguladı. Diğer yandan geçtiğimiz Mart ayında Başağa’ya güven oyu veren Temsilciler Meclisi de Dibeybe’ye görevden ayrılma çağrısında bulunuyor. Ancak Dibeybe, halk tarafından seçilen bir hükümet olmadığı taktirde iktidardan vazgeçmeyi reddediyor. Bu durum iki tarafı destek veren silahlı gruplar arasında silahlı çatışma olasılığını körüklüyor.
Libya'da iktidar mücadelesi bağlamında yaşananların uluslararası müdahaleler kaydedildiği sırada normal olduğunu vurgulayan Tuveycir, bu müdahalelerin geçtiğimiz yılın sonunda yapılması planlanan seçimlerin iptal edilmesine neden olduğunu öne sürdü.



Hamas ateşkes görüşmelerinin bir parçası olarak 10 rehineyi serbest bırakmayı kabul etti

İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırılarından dumanlar yükseliyor (Reuters)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırılarından dumanlar yükseliyor (Reuters)
TT

Hamas ateşkes görüşmelerinin bir parçası olarak 10 rehineyi serbest bırakmayı kabul etti

İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırılarından dumanlar yükseliyor (Reuters)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırılarından dumanlar yükseliyor (Reuters)

Hamas bugün (Çarşamba)  yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'nde ateşkese ulaşma çabalarının bir parçası olarak 10 rehineyi serbest bırakmayı kabul ettiğini belirtirken, İsrail'in “uzlaşmazlığı” nedeniyle devam eden ateşkes görüşmelerinin “zor” olduğunu kaydetti.

Hamas, devam eden ateşkes görüşmelerinin yardım akışı, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi ve kalıcı bir ateşkes için “gerçek garantiler” de dahil olmak üzere birçok anlaşmazlık noktasıyla karşı karşıya olduğunu belirtti.

İsrail bugün yaptığı açıklamada askerlerini Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir koridorda tutmak istediğini ve bunun görüşmeleri rayından çıkarabilecek bir koşul olduğunu söyledi.

İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan İsrailli bir yetkili, İsrail'in 60 günlük ateşkes süresince Şerit'te “Morag” olarak adlandırdığı doğu-batı koridoru da dâhil olmak üzere bölgede kuvvetlerini bulundurma isteğinin müzakerelerde bir tıkanma noktası olduğunu söyledi.

Morag, Refah ile Han Yunus arasında yer alan bir Yahudi yerleşiminin adı ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu koridorun iki şehir arasında uzanmasını önermişti.

Morag koridorunda tutunmak, İsrail'in yüz binlerce Filistinliyi güneye, Mısır sınırında ‘insani şehir’ olarak adlandırdığı küçük bir alana itme planının kilit unsurlarından biri.

Hareketi eleştirenler, bunun Gazze'nin iki milyon sakininden birçoğunu yer değiştirmeye zorlamanın bir işareti ve İsrail hükümetinin bölgenin kontrolünü sürdürme planının bir parçası olduğundan korkuyor.

Halen onlarca rehineyi elinde tutan ve İsrail'in teslim ol çağrılarını reddeden Hamas, herhangi bir kalıcı ateşkes anlaşmasının parçası olarak İsrail'in tüm güçlerini geri çekmesini istiyor. Gazze'de kalıcı bir İsrail varlığını ise şiddetle reddediyor.

ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin İsrail başbakanı üzerindeki baskısı, Hamas ile İsrail arasında Doha'nın ev sahipliğinde Gazze'de iki aylık bir ateşkes sağlanması ve savaşın sona erdirilmesine yönelik görüşmelerin başlatılmasını amaçlayan dolaylı müzakereleri harekete geçirdi.

Hamas kaynaklarıŞarku'l Avsat'a Trump ve Netanyahu'nun Beyaz Saray'da bir araya gelmesinin ardından müzakerelerde “ilerleme” kaydedildiğini söylerken, Netanyahu Çarşamba günü Fox News'e verdiği röportajın tanıtım klibinde “kısmi bir ateşkes anlaşmasına varma ihtimalinin yüksek olduğunu” söyledi.

Hamas, Washington'un Netanyahu üzerindeki baskısına güvenerek, savaşın tamamen durdurulmasını garanti altına alacak bir anlaşmaya varılmasını istiyor.

Trump Netanyahu ile iki gün üst üste (Pazartesi ve Salı) iki kez bir araya geldi ve Beyaz Saray'daki 90 dakikalık ikinci görüşme Gazze dosyasına ayrıldı.