Beyaz balinaların cenneti: Hudson Körfezi

Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)
Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)
TT

Beyaz balinaların cenneti: Hudson Körfezi

Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)
Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)

Her yaz yaklaşık 55 bin beyaz balina Kuzey Kutbu sularını terk ederek Kanada'nın Hudson Körfezi'ne doğru yola çıkıyor. Bu körfez, gruplar halinde yüzen küçük beyaz balinaların yavrularını ılık ve nispeten korunaklı sularına bırakmalarını sağlıyor.
Bu karanlık koydaki beyaz balinalar, yaklaşık 800 nüfuslu olan ve yalnızca tren veya uçakla ulaşılabilen uzaklardaki Churchill kasabasına seyahat eden bir grup turistin varlığından keyif alıyor gibi görünüyor.
Körfez yılın yedi ayı, kasım ve Haziran ayları arasında donmuş durumda bulunuyor. Buzun erimesi beyaz balinaların sularına dönüşünü sağlıyor. Bu bölge balinalar için ideal olarak biliniyor. Besin kaynakları açısından zengin olmasının yanı sıra bölgede kendilerini katil balinalardan koruyabiliyorlar.
Gri renkli genç balinalar renkleriyle, beyaz olan yetişkinlerden kolayca ayırt edilebiliyor.
Ancak bu balinalarla ilgili en çarpıcı olan şey iletişim yetenekleri. AFP’nin haberine göre sesler bazen su yüzeyinden duyulabiliyor.
Balinalar, çok karmaşık bir iletişim sistemine sahip sosyal hayvanlar olmanın yanı sıra yaklaşık elli ses (ıslık, çıtırtı, vızıltı...) yaydıkları için deniz kanaryaları olarak adlandırılıyor.
Sivil toplum kuruluşu Raincoast Conservation Foundation'dan araştırmacı Vergara yaptığı açıklamada “Beyaz balinalar seslerle gören bir türdür. Bizim için gözlerimiz ne ise onlar için de ses bu anlama gelir” dedi.
Annelerin yavrularına rehberlik etmek için çıkardıkları sesleri artık ayırt edebildiğini belirten Vergara, beyaz balinalarının birbirleriyle iletişim kurmak, yollarını bulmak, keşfetmek ve yiyecek bulmak için seslere güvendiğini vurguladı.
Hudson Körfezi, tüm dünyadaki en fazla sayıda beyaz balinaya ev sahipliği yapıyor. Ancak dünyanın dört bir yanından üç ila dört kat daha hızlı ısınan bir bölgede iklim değişikliğinin neden olduğu eriyen buz, araştırmacılar için endişe kaynağı oluşturuyor.



Yunan tanrılarının içki yarışmasını resmeden Roma dönemi lahiti bulundu

Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)
Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)
TT

Yunan tanrılarının içki yarışmasını resmeden Roma dönemi lahiti bulundu

Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)
Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)

Arkeologlar, Yunan tanrıları Herkül ve Dionysos'un içki yarışmasını tasvir eden 1700 yıllık mermer bir lahiti ortaya çıkardı.

MS 2. veya 3. yüzyıla tarihlenen bu nadir eser, Akdeniz kıyısındaki kazı çalışmalarının sürdüğü antik kent Kayserya'nın surlarının dışında bulundu.

Bu keşif, bugün İsrail'de yer alan Kayserya'nın surlarının ötesinde de arkeolojik öneme sahip olduğuna işaret ediyor. Roma döneminde muhtemelen çevredeki bölgenin de yoğun bir nüfusa sahip olduğu anlaşılıyor.

İsrail Eski Eserler Kurumu'ndan Nohar Shahar ve Shani Amit yaptıkları açıklamada, "Kumulun yumuşak, hafif kumunu kaldırmaya başladığımızda aniden mermer bir nesnenin ucu ortaya çıktı" diyor. 

Tüm kazı ekibi heyecanla etrafında toplandı ve kumlar giderek temizlenince gördüklerimize inanamadık.

gthyju
Mermer lahitte Yunan tanrıları içki içerken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)

Lahit üzerinde hayvanlar, ağaçlar, yarı tanrı Herkül ve şarap ve eğlence tanrısı Dionysos tasvirleri var. Dr. Shahar, "Bölgemizde bir mezar tabutunda Dionysos ve Herkül'ün şarap yarışması sahnesini ilk kez görüyoruz" diyor.

Lahit kırık halde bulundu ve ortaya çıkarılan her parçası "bir öncekinden daha etkileyici" görünüyordu.

Araştırmacılar "Aslında, kazının son saatlerinde heyecan doruğa ulaştı; kumun altında gömülü olan lahitin bir tarafı tamamen sağlam şekilde ortaya çıktı. Bu tarafta Herkül'ün aslan postu üzerinde yatarken elinde bir kadeh tuttuğu sahne tasvir ediliyor" diyor.

Gücüyle bilinen Herkül'ün lahit üzerinde "artık ayakta duramayan biri" olarak betimlenmesi, sanat eserinde tasvir edilen içki yarışmasını kimin kazandığını açıkça ortaya koyuyor.

Konservatörler halihazırda lahitin parçalarını restore edip temizlemeye ve birleştirmeye çalışıyor.

Dr. Shahar, Dionysos'un tören alayındaki sahnelerine MS 2. ve 3. yüzyıl lahitlerinde sıkça rastlanmasına rağmen Roma sanatında sıkça görülen içki içme yarışmasının bu özel tasvirinin, bu bölgede Zippori ve Antakya'da ortaya çıkarılan mozaikler yoluyla bilindiğini söylüyor.

Arkeolog, bu sahnelerin kutlamadan daha derin anlamlar taşıdığını anlatıyor. Dr. Shahar, "Bu örnekte figürler sadece kutlama yapmıyor gibi görünüyor" diye açıklıyor.

Aslında içki içip dans etmenin, bir sonraki dünyadaki yaşama geçişin ve kurtuluşun sembolüne dönüşmesiyle, ölen kişiye son yolculuğunda eşlik ediyorlar. Bu lahit ölümü bir son değil, yeni bir başlangıç olarak gören inanca alışılmadık bir yorum getiriyor.

İsrail Eski Eserler Kurumu Müdürü Eli Escusido, buluntunun "düşünmeye sevk ettiğini" ve Roma dönemindeki inançlara ve günlük yaşama ışık tuttuğunu belirtiyor.

Independent Türkçe