عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Beyaz balinaların cenneti: Hudson Körfezi

Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)
Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)
    Churchill (Kanada) / Şarku’l Avsat
TT
TT

Beyaz balinaların cenneti: Hudson Körfezi

Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)
Kanada'nın Churchill kasabasının önünde, Hudson Körfezi'nde yüzen beyaz balinalar. (AFP)

Her yaz yaklaşık 55 bin beyaz balina Kuzey Kutbu sularını terk ederek Kanada'nın Hudson Körfezi'ne doğru yola çıkıyor. Bu körfez, gruplar halinde yüzen küçük beyaz balinaların yavrularını ılık ve nispeten korunaklı sularına bırakmalarını sağlıyor.
Bu karanlık koydaki beyaz balinalar, yaklaşık 800 nüfuslu olan ve yalnızca tren veya uçakla ulaşılabilen uzaklardaki Churchill kasabasına seyahat eden bir grup turistin varlığından keyif alıyor gibi görünüyor.
Körfez yılın yedi ayı, kasım ve Haziran ayları arasında donmuş durumda bulunuyor. Buzun erimesi beyaz balinaların sularına dönüşünü sağlıyor. Bu bölge balinalar için ideal olarak biliniyor. Besin kaynakları açısından zengin olmasının yanı sıra bölgede kendilerini katil balinalardan koruyabiliyorlar.
Gri renkli genç balinalar renkleriyle, beyaz olan yetişkinlerden kolayca ayırt edilebiliyor.
Ancak bu balinalarla ilgili en çarpıcı olan şey iletişim yetenekleri. AFP’nin haberine göre sesler bazen su yüzeyinden duyulabiliyor.
Balinalar, çok karmaşık bir iletişim sistemine sahip sosyal hayvanlar olmanın yanı sıra yaklaşık elli ses (ıslık, çıtırtı, vızıltı...) yaydıkları için deniz kanaryaları olarak adlandırılıyor.
Sivil toplum kuruluşu Raincoast Conservation Foundation'dan araştırmacı Vergara yaptığı açıklamada “Beyaz balinalar seslerle gören bir türdür. Bizim için gözlerimiz ne ise onlar için de ses bu anlama gelir” dedi.
Annelerin yavrularına rehberlik etmek için çıkardıkları sesleri artık ayırt edebildiğini belirten Vergara, beyaz balinalarının birbirleriyle iletişim kurmak, yollarını bulmak, keşfetmek ve yiyecek bulmak için seslere güvendiğini vurguladı.
Hudson Körfezi, tüm dünyadaki en fazla sayıda beyaz balinaya ev sahipliği yapıyor. Ancak dünyanın dört bir yanından üç ila dört kat daha hızlı ısınan bir bölgede iklim değişikliğinin neden olduğu eriyen buz, araştırmacılar için endişe kaynağı oluşturuyor.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Osmanlı'dan Fransa'ya verilen dikilitaştaki gizemli mesajlar çözüldü

Paris'te yer alan Concorde Meydanı'ndaki dikilitaş (AFP)
Paris'te yer alan Concorde Meydanı'ndaki dikilitaş (AFP)
TT
TT

Osmanlı'dan Fransa'ya verilen dikilitaştaki gizemli mesajlar çözüldü

Paris'te yer alan Concorde Meydanı'ndaki dikilitaş (AFP)
Paris'te yer alan Concorde Meydanı'ndaki dikilitaş (AFP)

Paris'teki ünlü Antik Mısır Dikilitaşı üzerine kazınmış hiyeroglifler, Firavun II. Ramses'i tanrıların emrettiği şekilde öven bir propaganda olabilir.

MÖ 1279'dan MÖ 1213'e kadar Mısır'ı yöneten II. Ramses'in yaptırdığı anlaşılan dikilitaş Luksor'a yerleştirilmişti. Osmanlı İmparatorluğu'ndan bir paşa (Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa -ed.n.) tarafından 1830'da Fransa'ya verilmişti.

Simgesel yapının üzerinde bir dizi gizli yazıt var.

Bu oymalardan bazıları, dikilitaş restorasyon nedeniyle iskeleyle çevriliyken Aralık 2021’de ilk kez fark edildi.

O sırada Mısırbilimci Jean-Guillaume Olette-Pelletier'in, piramidin altın tepesinin yakınındaki en yüksek kısımda yer alan bazı yazıtları kaydetmesine izin verilmişti.

Mısırbilimci henüz hakem denetiminden geçmemiş bir çalışmada, 3 bin 300 yıllık anıtın üzerindeki gizli yazıtların yalnızca belirli koşullar altında Mısırlı soyluların göreceği şekilde tasarlandığını savunuyor.

Olette-Pelletier, dikilitaşın batı yüzünün Nil'e baktığını, bu nedenle de tepeye yakın yazıtların nehirde tekneyle seyahat edenlerin görebileceği bir yerde olduğu öne sürüyor.

Araştırmaya göre yazıtlar, II. Ramses'in "tanrılar tarafından seçildiğini, ilahi bir öze sahip olduğunu ve bu nedenle Mısır'ı yönetmeye hakkı olduğunu" ilan ediyor.

23 metre yüksekliğindeki yapının bu bölümündeki tasvirler, II. Ramses'i tanrı Amon'a adaklar sunarken tasvir ediyor.

Dr. Olette-Pelletier, "Bu mesajlar, yapıyı inşa eden Firavun II. Ramses'in lehine yapılan bir tür propaganda" diyor.

İnsanlar tanrı Amon'un altında bir sunu masası olduğunu fark etmemişti. Bu, hiçbir ögesi eksik olmayan anlamlı bir ifadenin varlığını ortaya koyuyor: kralın tanrı Amon'a verdiği bir sunu.

Mısırbilimci, anıtın etrafında dolaşarak üzerine kazınmış toplam 7 gizli mesajı deşifre ettiğini söylüyor.

sdfrgthy
Turistler Mısır'daki Luksor tapınağını ziyaret ediyor (AFP)

Bulguların, mesajların yalnızca belirli bir açıdan görülebildiği üç boyutlu kriptografi adı verilen bir şifreleme yöntemine daha fazla ışık tuttuğunu belirtiyor.

Dikilitaşta, okuma yönüne göre farklı anlamlar taşıyan iki sıra hiyeroglif yer alıyor.

Dr. Olette-Pelletier örneğin bir oymanın bir yöne doğru okunduğunda II. Ramses'in tahttaki tam adını yazdığını, diğer yöne doğru okunduğundaysa sonsuz yaşama sahip olduğunu bildirdiğini ifade ediyor.

Dr. Olette-Pelletier bulgularının, Égypte Nilotique et Méditerranéenne adlı hakemli dergide yayımlanmayı beklediğini söylüyor.

Çalışmada yer almayan bazı araştırmacılar, çalışma yayımlanana kadar yazıtların bu şekilde yorumlanmasına dair daha temkinli yaklaşılması gerektiğini belirtiyor.

Dikilitaşın tepesindeki oymaların ve sanatsal tasvirlerin, mesafe nedeniyle Nil'de tekneyle seyahat edenler tarafından görülüp görülemeyeceği araştırılmaya devam ediyor.

Independent Türkçe