İsrail, Gazze'de yürüttüğü savaşlara 18 milyar dolar harcadı

Ordu tarafından başlatılan herhangi bir savaş dalgasının, kapsamlı bir askeri operasyon olarak adlandırılabilmesi ve Savunma Bakanlığı kaydı altında bütçe sağlanması için bir adının olması gerekiyor.

İsrail son 21 yılda Gazze’deki gruplara karşı kapsamlı nitelikte 13 askeri operasyon düzenledi. (Independent Arabia / Meryem Ebu Dakka)

İzzeddin Ebu Ayşe
İsrail ordusu, 2001’den bu yana Gazze’deki Filistinli gruplara karşı kapsamlı nitelikte 13 askeri operasyon yürüttü. Bu operasyonların cephanelerin yanı sıra füzeler ve roketler de dahil olmak üzere silahlar, savunma sistemleri, havacılıkta ve askerlerin taşınmasında kullanılan yakıtlar, orduya yönelik harcamalar, mekanizmaların bakımı ve takviyeleri, aynı zamanda sivillere ve ekonomiye yönelik tazminatları kapsayacak şekilde 18 milyar dolar değerinde maliyete neden olduğu biliniyor.

Ordu tarafından başlatılan herhangi bir savaşın kapsamlı bir askeri operasyon olarak adlandırılabilmesi ve Savunma Bakanlığı ve Vergi Dairesi kaydı altında bütçe sağlanması için bir adının olması gerekiyor. Ancak hızlı hava bombardımanları, Gazze’den gönderilen roketlere yapılan misillemeler ve her gün kaydedilen saldırılar askeri operasyon sayılmıyor. Maliyetleri genellikle ilgili bakanlıkların giderlerine dahil ediliyor.

18 milyar dolar
İsrail medyasının Vergi Dairesi ve Savunma Bakanlığından edindiği verilere göre Gazze Şeridi'ndeki Filistinli gruplara karşı düzenlenen tüm askeri operasyonların maliyeti yaklaşık 18 milyar dolar. Bu meblağa ekonomik açıdan kaydedilen zararlar da dahil.
Ağustos ayında yürütülen ve Cihad Hareketi’nin üst düzey liderlerinin tasfiye edildiği Şafak Operasyonu’nun yalnızca askeri maliyetinin 305 milyon dolar olduğu belirtiliyor. Operasyon Tel Aviv tarafından memnuniyetle karşılandı. Zira burada herhangi bir sivil veya askeri kayıp yaşanmadı.
İsrail’in 2021’de 11 günlük bir süre içerisinde gerçekleştirdiği ‘Duvarların Muhafızları’ operasyonunun askeri maliyetinin yaklaşık 4 milyar dolar olduğu, ekonomik ve restorasyon bedelinin ise 120 milyon doları bulduğu ifade ediliyor.
İsrail ordusunun 2019 yılında ‘Siyah Kuşak’ ve ‘Kapalı Bahçe’ adı altında Cihad’a karşı düzenlediği ve yaklaşık iki hafta süren operasyonlarının bir günlük maliyetinin 220 milyon doları aştığı, Demir Kubbe için ise yaklaşık 50 milyon dolar maliyetin harcandığı belirtiliyor.
2014’te 53 gün süren, kara kuvvetlerinin savaş uçaklarıyla birlikte Gazze'ye girdiği Koruyucu Hat Operasyonu ile ilgili mali veriler ise bilinmiyor. Bu sırada Hamas ve Cihad ise İsrail’e toplamda 4 bin 700 adet roket fırlatmış, bazıları Tel Aviv ve Beerşeba’ya düşmüştü.
2012’de 8 günlük Bulut Sütunu Operasyonu’nun maliyeti 75 milyar dolar olmuştu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre bu yüksek maliyet, bazı Filistinli grupların 80 kilometre menzile sahip yaklaşık bin 500 roket fırlatmasından, dolayısıyla İsrail’in Demir Kubbe’yi kullanmak zorunda kalmasından kaynaklanıyor.
2008’de gerçekleştirilen Dökme Kurşun operasyonu ise İsrail tarafına tazminatlar dahil olmak üzere yaklaşık 6 milyar dolara mal olmuştu. 2003 - 2008 yılları arasında İsrail ordusu Gazze’ye yönelik yedi farklı askeri operasyon başlattı. Ancak İsrail medyasına göre bu operasyonların maliyeti Savunma Bakanlığı ve Vergi dairesi kayıtlarında yer almıyor.
Söz konusu maliyetlerin analizini hazırlayan, İsrail askeri konularında uzman araştırmacı Tani Goldstein, bir F-15 uçağının saatlik uçuşunun 25 bin dolar, aynı süre için insansız hava aracı kullanımının ise yaklaşık 6 bin dolara mal olduğuna dikkat çekti. Havadan fırlatılan bombaların yaklaşık 10 bin dolar, Gazze’ye atılan her merminin ise yaklaşık 10 bin dolara mal olduğunu, zırhlı araçların kat ettiği her bir kilometre için 100 doların mal edilmesi gerektiğini belirtti.
Ülkede en yüksek bütçenin verildiği bakanlığın İsrail Savunma Bakanlığı olduğu, bu yılki bütçesinin 17,6 milyar dolara ulaştığı biliniyor. İsrail, Gazze'deki hedeflere yönelik herhangi bir askeri operasyonda genellikle savaş uçaklarına başvuruyor. Sınırın yakınlarında her zaman hazır bulunan kara kuvvetleri ise nadiren kullanılıyor.
Ordu Sözcüsü Avichay Adraee konuyla ilgili yaptığı bir açıklamada, ordunun tüm kolları ile savaşa hazırlandığını, gerektiğinde kara kuvvetlerinin de devreye girebileceğini ancak hedefler hava kuvvetleri üzerinden etkisiz hale getirilebildiği sürece piyadelere gerek kalmadığını söylemişti.

Gazzeli gruplar veri yayınlamadı
Diğer yandan Gazzeli gruplar ise İsrail’e karşı yürüttükleri savaşlarda kaydedilen maliyetleri hiçbir zaman açıklamıyor. Ancak askeri gözlemciler, silahlı kuvvetler tarafından atılan tek bir roket güdümlü bomba maliyetinin 300 ila 500 doları olduğu tahmininde bulunuyor. İsrail gazetesi The Jerusalem Post’tan bir askeri analizin aktardığına göre bu roketlerin Demir Kubbe sistemi tarafından etkisiz hale getirilmesinin maliyeti ise 50 bin doları buluyor.

Filistinli gruplar maliyetlere dair verileri yayınlamıyor. (Independent Arabia / Meryem Ebu Dakka)

İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz’ın da itiraf ettiği bu maliyetin azaltılması isteniyor. Gantz bu konudaki açıklamasında, bir atışı iki doları geçmeyen lazer tabanlı yeni savunma sisteminin çalıştığını duyurmuş ancak takriben 2024 yılında hizmete gireceğini belirtmişti.
Hamas Sözcüsü Fevzi Berhum ise İsrail’in askeri operasyonlarının Gazze'de halka karşı işlenen suçları gösterdiğini, Tel Aviv'in elindeki parayı silah üretimine ve bunların sivil hedeflere karşı kullanımına ayırdığını, bu durumun da uluslararası tüm normların ötesine geçtiğini vurguladı.