عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg Yemen Dışişleri Bakanı ile görüştü

Grundberg, ateşkesi genişletmek ve güçlendirmek için Yemen meşruiyetinin liderleriyle görüşmelerini yoğunlaştırıyor

Yemen Dışişleri Bakanı çarşamba günü Riyad’da BM Yemen Özel Elçisi ile yaptığı görüşme sırasında (Saba)
Yemen Dışişleri Bakanı çarşamba günü Riyad’da BM Yemen Özel Elçisi ile yaptığı görüşme sırasında (Saba)
TT
TT

BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg Yemen Dışişleri Bakanı ile görüştü

Yemen Dışişleri Bakanı çarşamba günü Riyad’da BM Yemen Özel Elçisi ile yaptığı görüşme sırasında (Saba)
Yemen Dışişleri Bakanı çarşamba günü Riyad’da BM Yemen Özel Elçisi ile yaptığı görüşme sırasında (Saba)

Birleşmiş Milletler (BM) Hudeyde Anlaşması’nı Destekleme Misyonu’nun (UNMHA) Husi askeri hareketliliğine yönelik endişeleri sürerken BM Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg askeri ve insani ateşkesi genişletmek için Yemenli liderlerle görüşmelerini yoğunlaştırdı.
Grundberg aynı zamanda Taiz şehrinin batısındaki şiddetli Husi saldırılarından kaynaklanan gerilimi kontrol altına almayı amaçlıyor.
Bu bağlamda, UNMHA Twitter hesabından yaptığı kısa bir açıklamada, “Son günlerde Hudeyde şehrindeki büyük askeri varlığın son derece büyük bir endişeyle gözlemlendiğini” belirtti.
2018 yılı Aralık ayında Stockholm Anlaşması’ndan sonra kurulan UNMHA, “Hudeyde’nin Stockholm’de anlaşıldığı üzere, askeri gerilimden uzak kalması gerekiyor” ifadelerini kullanırken, Husi milislerinin liderlerine “Hudeyde anlaşmasının şartlarına saygı duyma ve tüm Yemenlilerin yararı için gerilime katkıda bulunabilecek eylemlerden kaçınma” çağrısında bulundu.
UNMHA’nın açıklaması, milislerin son birkaç gün içinde silahlı binlerce unsurunu güç gösterisi yapma, çatışmayı yeniden başlatma tehdidi ve Kızıldeniz’in güneyindeki deniz ulaşımını tehdit etme çabaları bağlamında, Hudeyde şehrine göndermesinden sonra geldi.
Bu sırada, BM Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg, Suudi Arabistan başkenti Riyad’da meşruiyet liderleriyle görüşmelerine devam etti. Grundberg bu denemelerinin, ateşkesi birkaç yöne genişletme önerisinin onaylanmasına yol açmasını umuyor. Yemen meşru hükümeti, Husilerin Taiz kuşatmasının devam etmesi ve 2 Nisan’da başlayan ve 2 Ekim’e kadar iki kez yenilenen ateşkes anlaşması gereğince yolları açmamasına rağmen ateşkesi korumaya devam ediyor.
Husilerin son geriliminin ateşkesi baltalayacağı ve Grundberg’in misyonunun çalışmalarını karmaşık hale getireceğine yönelik korkuların gölgesinde, resmi Yemen kaynakları, Grundberg’in Riyad’da çarşamba günü Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek’in yanı sıra Yemen İstişare ve Uzlaşı Komisyonu Başkanı Muhammed Abdullah Nasır el-Gaysi ve yardımcısı ile görüştüğünü belirtti. Söz konusu görüşmeler, Grundberg’in Yemen Meclis Başkanı Sultan el-Barakani ile üçüncü görüşmesinin ertesi günü gerçekleşti.
Bakan bin Mübarek BM Yemen Özel Elçisi ile Taiz’de ed-Dabab bölgesinde Husi darbe milislerinin son saldırıları, ateşkesi sürekli ihlallerini görüştü.
Şarku’l Avsat’ın SABA haber ajansından aktardığına göre Bin Mübarek, “Genel olarak Yemen halkı ve özel olarak Taiz halkının, milislerin 7 yıllık kuşatmasının ardından Taiz’e giden ana yolları açma taahhüdünü yerine getirmesini beklediği bir zamanda, Husi milisleri, Taiz’e giden tek karayolunu kesmeye çalışarak, uluslararası topluma meydan okuduğunu belirtti. Bu durum, Husilerin uluslararası çabaları ve BM’yi ne kadar küçümsediğini ayrıca devleti yeniden yapılandırmak isteyen Yemen hükümetinin ve halkının konumunu yanlış hesapladığını yansıtıyor” ifadelerini kullandı.
Yemen Dışişleri Bakanı Husilerin davranışları konusunda uyararak “Bu uygulamalara karşı kararlı duruşlar olmadığı sürece, mevcut ateşkesi ve ateşkesi genişletmek için girişimler ve çabaları teste tabi tutar” dedi. Bakan, şu ana kadar gerçekleştirilen ilerlemeyi korumanın, milislerin, yolları açmasını, tüm ihlallerine son vermesini, seferberlik sağlanmasını ve hükümetin ve onu destekleyen Arap Koalisyonu’nun taahhütlerinin, Yemen halkı pahasına Husi çıkarları için kullanılmasının önlenmesini gerektirdiğin vurguladı.
Bununla birlikte, resmi Yemen haber ajansı SABA, BM elçisinin ‘gerginliği artıran tüm eylemleri kınadığını ve ateşkese uyulmasını garanti eden ortak bir mekanizma aracılığıyla tüm ihlalleri ele alma konusundaki kararlılığını dile getirdiğini’ aktardı. Ateşkesin, savaşın sona ermesi için bir umut vermesinin ardından, genişletilmiş bir ateşkese ulaşmak ve Yemenlilerin isteklerine hizmet etmek amacıyla barış sürecinde ilerlemenin bir yolunu bulmak için çalışmalarını sürdüreceğini belirtti.
Grundberg kendi adımları bağlamında, Yemen İstişare ve Uzlaşı Komisyonu Başkanı Muhammed Abdullah Nasır el-Gaysi ve Komisyon’un Başkan Yardımcısı Abdulmelik el-Mihlafi ile Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da görüştü.
SABA’nın aktardığına göre, Komisyon Başkanı Gaysi, uluslararası toplumun ve BM elçisinin, Taiz ed-Dabab Yolu’na yönelik son saldırıları ve ateşkesin içerdiği yükümlülükleri yerine getirmemeleri ile, barış çabalarını reddetme ve bozmaya yönelik niyetlerini ortaya koyan Husi milislerinin uygulamaları karşısında sorumluluk almaları gerektiğini belirtti.
SABA ajansının aktardığına göre, Gaysi ‘insani çabaların engellenmesinin, masum sivillerin kanıyla yaşayan darbe milislerinin doğasını, yaklaşımını ve ideolojisini doğruladığını’ belirtirken, “Siyasi süreç için kapsamlı bir çerçeve sunulmasının önemini” vurguladı. Gaysi ayrıca bu çerçevenin barışa yönelik niyetlerin gerçek bir testi olduğunu, ilgili tüm ulusal, bölgesel ve uluslararası taahhüt ve anlaşmaları içermesi gerektiğini belirtti ve Yemen Başkanlık Konseyi için müzakere heyeti oluşturmanın önemini vurguladı. Bu konularla ayrı ayrı ilgilenmeye devam edilmesinin çözümde gerçek bir ilerleme sağlamayacağını da sözlerine ekledi.
SABA’ya göre, Grundberg bir sonraki aşamada savaşın yeniden başlamamasını garanti etmek için tarafların karşılıklı çaba sarf etmesi gerektiğini belirtti. 
Yemen Meclis Başkanı Şeyh Sultan el-Barakani BM Özel Elçisi’ne art arta gelen ateşkeslerin, ciddi ve barışa yardımcı olmadıkça hiçbir değeri olmayacağını belirtti ve el-Husi’yi ‘işlediği yüzlerce ihlalin de kanıtladığı üzere, barış süreci konusunda ciddi olmamakla’ suçladı. Ayrıca geçici başkent Aden’e giden şehrin tek yolu olan ed-Dabab yolunu kapatmak amacıyla son iki gün içinde Taiz’de meydana gelen saldırıya dikkat çekti.
Barakani, “Bu olay, el-Husi’nin hala saldırgan yöntemlerle düşündüğünü ve ilk ateşkesin gerektirdiği üzere Taiz’de yolları ve geçişleri açmak yerine geri kalan yolları da kapatmak istediğini kanıtlıyor” dedi.
Barakani “El-Husi barışın sağlama sürecinin bir ortağı değil” ifadelerini kullandı. Resmi kaynakların aktardığına göre, Meclis Başkanı ayrıca BM elçisi ve uluslararası topluma “El-Husi ve İran’ı caydırmak için sorumluluklarını üstlenme” çağrısında bulundu. Arap Koalisyonu Ortak Kuvvetler’indeki hükümet temsilcileri, onlarca kişinin ölümüne ve yaralanmasına yol açan Taiz’in batısındaki Husi saldırısının ardından, Husilerin BM Elçisi gözetiminde Amman’daki ofiste düzenlenen toplantılara katılımlarını süresiz olarak askıya almıştı.
Grundberg bu çabalarıyla, mevcut kırılgan ateşkesi, maaşların ödenmesi için bir mekanizma, Sanaa havalimanına gidiş-dönüş yeni destinasyonlar eklenmesi, Hudeyde limanına daha fazla yakıt sağlanmasına ilişkin yeni maddelerin ekleyerek genişletmeyi umuyor ancak bu, Husilerin Taiz kuşatmasını hafifletmeyi onaylamasına bağlı olarak başarılı olabilir. Bu durum ayrıca, Yemen hükümetinin diğer dosyaları tartışmaya başlaması için gereken temel talebi de temsil ediyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sadr, Irak’ta iki ilde askeri kanadını dondurdu

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT
TT

Sadr, Irak’ta iki ilde askeri kanadını dondurdu

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Irak’ta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, Salı günü yaptığı açıklamada, hareketin askeri kanadı olarak bilinen “Seraya es-Selam”ın Basra ve Vasıt (Kût) vilayetlerinde faaliyetlerinin dondurulmasına karar verdiğini duyurdu. Açıklama, hareket mensuplarının bir kamu görevlisini darp ettiği görüntülerin sosyal medyada yayılmasının ardından geldi.

Irak makamları zaman zaman, belediye mevzuatına aykırı biçimde inşa edilen yapıları yıkım kararıyla kaldırıyor. Yerel halk arasında “tecevüz” olarak bilinen bu kaçak yapılar sorunu, çoğu zaman siyasi ve toplumsal gerilimlere neden oluyor.

Son olarak, sosyal medyada paylaşılan videoda Sadr Hareketi’ne bağlı kişiler olduğu belirtilen bir grup, Basra’nın merkezinde kaçak yapıların yıkımından sorumlu Makal Belediyesi Müdürü Esir el-Ubeydi’yi darbediyor. Görüntülerde, Ubeydi’nin, hareket mensuplarına ait olduğu öne sürülen kaçak bir evi yıktığı için hedef alındığı belirtiliyor. Video ülkede geniş yankı uyandırdı ve tepkiye yol açtı.

Basra’daki kaynaklara göre, yıkılan ev Sadr Hareketi’ne bağlı din adamı Şeyh Kusay el-Esedi’ye ait. El-Esedi’nin dinî eğitim gören, cuma imamı ve Seraya es-Selam’da görevli bir isim olduğu aktarılıyor. Ev, kentin en değerli bölgelerinden birinde izinsiz olarak kullanılıyordu.

Sadr’a yakınlığıyla bilinen ve X platformunda açıklama yapan “Salih Muhammed el-Iraki” isimli hesap, Seraya es-Selam’ın Basra ve Vasıt’ta altı ay süreyle “dondurulması ve tüm merkezlerin kapatılması” talimatını duyurdu. Açıklamada, kararın, “Seraya es-Selam’ın adını kirleten ihlallerin ve hakaretlerin önüne geçmek amacıyla” alındığı belirtildi.

Iraki mesajında, söz konusu davranışların “harekete karşı dış çevreler tarafından kasıtlı olarak yapılmış olabileceğini” öne sürerek “Seraya es-Selam’ın itibarı benim için varlıklarından daha önemlidir” ifadelerini kullandı.

Seraya es-Selam mensupları, 2014’ten bu yana özellikle Samarra kentinde yoğun şekilde konuşlanmış durumda. Kentte, 2006’da El Kaide tarafından bombalanan İmam Ali el-Hadi ve İmam Hasan el-Askeri türbeleri bulunuyor ve saldırının ardından bölgede mezhepsel çatışmalar patlak vermişti.

Örgütün ayrıca Bağdat ve Şii nüfusun çoğunlukta olduğu orta ve güney vilayetlerinde yaygın merkezleri bulunuyor. Hareket mensupları geçmişte de sosyal medyada Sadr’a yönelik sert eleştiriler yapan kişilere saldırmakla gündeme gelmişti.

sdvfg
Irak'ın güneyindeki Basra kentinde bulunan Şatt el-Arab sahil şeridinin önünden araçlar geçiyor (AFP)

Sadr hareketi, son hükümette ve parlamentoda temsil gücünü kaybetmiş olsa da, Seraya es-Selam ve hareket tabanı pek çok bölgede hâlâ ciddi nüfuza sahip.

Basra Valisi Esad el-İydani, saldırı sonrasında Sadr ile iletişime geçtiğini açıklayarak, “Sadr bu ihlali reddetti ve sorumluların cezalandırılacağını söyledi” dedi.

‘Mutsuz bir durumdayım’

Saldırıya uğrayan belediye yetkilisi Esir el-Ubeydi, yaşananları “mutsuz ve trajik bir durum” olarak tanımladı. Basra valisine gönderdiği ses kaydında, “Bu muameleyi hak edecek ne yaptığımı bilmiyorum” ifadelerini kullanarak korunma talep etti.

Ubeydi, görevini güvenlik güçleri ve yıkım ekipleri eşliğinde yürüttüğünü belirterek, evinin iki gündür akrabaları tarafından korunmak zorunda kaldığını anlattı. Yaptığı açıklamada, “Dört gündür uyuyamıyorum. Şikâyet için karakola gittiğimde bile hareket mensupları benden önce oradaydı” dedi.

Basra’da kaçak yapıların sayısına ilişkin net veri bulunmasa da, kentte nüfus artışı ve çarpık kentleşme nedeniyle sorun giderek büyüyor. Yerel yönetim son dönemde çok sayıda kaçak yapıyı yıktı ancak bu operasyonlar çoğu zaman bölgede gerginliklere yol açıyor.

ARAP DÜNYASI

Gazze’de hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk 17 Filistinli hayatını kaybetti

32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)
32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)
TT
TT

Gazze’de hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk 17 Filistinli hayatını kaybetti

32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)
32 yaşındaki Rafet Alvan (sağda) ve ailesi, Gazze şehrinde soğuk bir sabah, sahilde kurulan geçici mülteci kampında çadırlarının önünde dururken, giysileri plastik bir örtü üzerinde kurumaya bırakılmış durumda. (AP)

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal, bölgede etkili olan şiddetli yağışların başlamasından bu yana 17’den fazla binanın tamamen çöktüğünü açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın Filistin Safa Haber Ajansı’ndan aktardığına göre Basal, hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk olmak üzere 17 kişinin aşırı soğuktan hayatını kaybettiğini, diğer can kayıplarının ise bina çökmeleri sonucu meydana geldiğini belirtti.

erf
Gazze şehrinde yağmurlu bir günün ardından su basmış bir çadırda ağlayan yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)

Basal, 90’dan fazla konut binasında tehlikeli düzeyde kısmi çökmeler yaşandığını, bunun da binlerce kişinin hayatı için doğrudan tehdit oluşturduğunu söyledi. Basal ayrıca, Gazze Şeridi’ndeki barınma merkezlerinin yaklaşık yüzde 90’ının, sel suları ve yağmur nedeniyle tamamen sular altında kaldığını ifade etti.

Tüm bölgelerde vatandaşlara ait çadırların zarar gördüğünü ve su bastığını kaydeden Basal, bunun binlerce ailenin geçici barınaklarını kaybetmesine yol açtığını; giysi, yatak, döşek ve battaniyelerin zarar görerek halkın insani sıkıntılarını daha da artırdığını vurguladı.

sd
Gazze şehrindeki sahilde kurulan geçici mülteci kampında, annesi çamaşır yıkarken, bir Filistinli çocuk annesinin yanında duruyor. (AP)

Basal, alçak basınç sistemlerinin başlamasından bu yana sivil savunma ekiplerinin vatandaşlardan 5 binden fazla yardım ve imdat çağrısı aldığını aktardı.

sdv
Yoğun yağışlar nedeniyle Gazze'nin merkezindeki ez-Zevayide mahallesinde kısmen suya batmış bir araba (AP)

Uluslararası topluma bir kez daha acil çağrıda bulunan Basal, vatandaşlara yardım ulaştırılması ve acil insani ihtiyaçların karşılanması için derhal harekete geçilmesi gerektiğini söyledi. Çadırların yetersiz kaldığını belirten Basal, ilgili kurum ve uluslararası kuruluşlardan çadır gönderilmemesini talep ederek, derhal ve acil şekilde yeniden imar sürecinin başlatılması, insan onurunu koruyan ve hayatı güvence altına alan kalıcı ve güvenli konutların sağlanması çağrısında bulundu.

ARAP DÜNYASI

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
TT
TT

Sarı hat, Mısır ile İsrail arasında gerilim yaratıyor

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hat sınırı (Arşiv – AFP)

İsrail medyasında, Binyamin Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi’ndeki uygulamaları nedeniyle Mısır ile İsrail arasındaki gerilimin son dönemde arttığına dair haberler yer alırken, Mısırlı üst düzey bir yetkili Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Mısır makamları İsrail’in Şarm eş-Şeyh Anlaşması’nı ihlal eden uygulamalarını tespit etti, bunlara ilişkin bir dosya hazırladı ve Washington’ı bilgilendirdi” dedi.

Mısır’da görev yapmış bazı eski askeri yetkililere göre ise Kahire, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki adımlarını, üzerinde uzlaşılan Trump planından kaçınma girişimi ve sarı hat olarak bilinen bölgede kalıcı bir İsrail askeri varlığı tesis etme çabası olarak değerlendiriyor. Bu durumun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit ettiği ifade ediliyor.

Sarı hat, 10 Ekim’de Şarm eş-Şeyh’te ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla imzalanan ve Gazze savaşını sona erdirmeyi amaçlayan barış planı kapsamında, Gazze Şeridi’ni iki bölüme ayıran bir ayrım hattı olarak tanımlanıyor. Buna göre hat, Filistinlilerin kontrolündeki batı bölgesindeki toprakların yüzde 47’sini, İsrail’in kontrolü altındaki Gazze’nin yüzde 53’ünden ayırıyor. Gazze’deki Filistinlilerin neredeyse tamamının, bu hattın batısındaki bölgeye göç etmek zorunda kaldığı belirtiliyor.

xsdf
ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Gazze barış planını görüşmek üzere bu ayın sonlarında bir zirve yapılması bekleniyor. (AFP)

İsrail Kanal 14 televizyonunun yayımladığı bir raporda, İsrail ordusunun sarı hat olarak bilinen bölgede faaliyet yürüttüğü ve Gazze Şeridi’nin coğrafi yapısını değiştirdiği öne sürüldü. Kanalın aktardığına göre Kahire, bu durumu ‘bölgesel çıkarlarına yönelik doğrudan bir tehdit’ olarak değerlendiriyor. Raporda, söz konusu faaliyetlerin Mısır’ı öfkelendirdiği ve Kahire’nin, Gazze Şeridi’ni ikiye bölmeye, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle İsrail’i ABD’ye şikâyet ettiği belirtildi.

Rapora göre Kahire, özellikle İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in sarı hata ilişkin açıklamalarının ardından Gazze’de yaşananları büyük bir endişeyle izliyor. Zamir’in bu hattı yeni bir savunma ve saldırı hattı olarak nitelemesine dikkat çekilirken, İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgede tünel altyapısını tahrip etme ve evleri yıkma gibi faaliyetlerinin, Kahire’de Gazze’de uzun vadeli bir askeri varlık tesis edilmesine yönelik hazırlık olarak yorumlandığı ifade edildi. Bu durumun, Mısır’ı Washington nezdinde acil diplomatik girişimlerde bulunmaya sevk ettiği kaydedildi.

Mısır Askerî İstihbaratı eski Başkan Yardımcısı ve İstihbarat Dairesi eski Başkanı Korgeneral Ahmed Kâmil ise Mısır’ın İsrail’in üzerinde uzlaşılan barış planından kaçınma girişimlerine karşı büyük bir öfke duyduğunu belirtti. Kâmil, İsrail’in sarı hattaki hamlelerinin Gazze’de ve Mısır sınırına yakın bölgelerde kalıcı bir askeri varlık oluşturma niyetine işaret ettiğini, bunun da Mısır’ın ulusal güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguladı.

uı
Kaynaklar, Mısır'ın Sisi ve Netanyahu arasında bir zirve düzenlenmesi için şartlar belirlediğini bildiriyor. (İsrail medyası)

Kâmil, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır’ın tutumunun ulusal güvenliği ilgilendiren bir dizi temel konuda açık, net ve değişmez olduğunu söyledi. Kâmil, bu tutumun, barışın Mısır dış politikasının temel ve stratejik hedefi olması, Kahire’nin İsrail tarafıyla imzalanan anlaşmalara bağlılığı ve İsrail’in iki taraf arasında imzalanan anlaşmalara saygı göstermesi gerekliliğine dayandığını ifade etti.

Kâmil, Mısır’ın İsrail ile gerilimin düşürülmesine yönelik şartlarının, Gazze anlaşmasının ABD Başkanı Donald Trump’ın girişimi doğrultusunda tüm aşamalarıyla uygulanmasını kapsadığını belirtti. Buna göre, herhangi bir engelleme ya da geçersiz gerekçeler olmaksızın ikinci aşamaya derhal geçilmesi, kalıcı ateşkesin tesis edilmesi ve barış sürecine geçilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca İsrail’in anlaşmayı eksiksiz uygulaması, mutabık kalınan miktarlarda insani yardımların girişine izin vermesi ve Refah Sınır Kapısı’nın iki yönde açılması şartlarını sıraladı.

Kâmil’e göre diğer şartlar arasında, Mısır’ın Gazze Şeridi sakinlerinin zorla ya da gönüllü göçe zorlanmasını kesin olarak reddetmesi, İsrail’in Batı Şeria’da yerleşim kurulmasına ve bölgenin İsrail’e ilhakına yönelik adımlarına karşı çıkılması, İsrail ordusunun Philadelphia Koridoru da dahil olmak üzere Gazze Şeridi’nin tamamından çekilmesi ve 7 Ekim 2023 sınırlarına dönülmesi yer alıyor. Kâmil, mevcut İsrail varlığının, anlaşmanın aşamalarının uygulanmasına bağlı geçici bir durum olduğunu, sarı hat da dahil olmak üzere tüm hatların fiili ve hukuki geçerliliği olmayan, varsayımsal çizgiler olduğunu ifade etti.

Dördüncü şartın ise Netanyahu ve hükümetinin, Arap Barış Girişimi kapsamında yer alan açık Arap taleplerine ne ölçüde yanıt verdiğiyle ilgili olduğunu belirten Kâmil, bunun; işgal altındaki Arap topraklarından çekilme, iki devletli çözüme onay verilmesi ve Filistinlilerin Gazze ya da Batı Şeria’dan zorla yerinden edilmesinin reddedilmesi gibi başlıkları içerdiğini söyledi. Ayrıca İsrail’in iyi komşuluk ve saldırmazlık yönünde iyi niyet göstermesi, nükleer silah tehdidinden arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin uluslararası taleplerle uyumlu adımlar atması ve bu alandaki uluslararası anlaşmalara katılması gerektiğini vurguladı.

d
Hamas mensupları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) çalışanlarını, ateşkes anlaşması kapsamında İsrail güçlerinin geri çekildiği ‘sarı hat’ içindeki bir bölgeye götürüyor. (Arşiv – Reuters)

Mısır’ın, ABD ve İsrail’in Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında bir görüşme düzenleme girişimlerine, İsrail’in barış ve bölgesel istikrara dair açık ve uygulanabilir bir girişimde bulunmadan yanıt vermeyeceği değerlendiriliyor.

İsrail medyasının aktardığına göre ABD, Sisi, Netanyahu ve Trump’ın katılımıyla Washington’da üçlü bir zirve düzenlemeyi denedi. Ancak bu girişim, Mısır’ın şartları nedeniyle İsrail açısından ‘kabul edilemez’ bulundu. Aynı raporlarda, Kahire’nin, Trump’ın bu ay sonunda Florida’da Netanyahu ile yapacağı görüşmede İsrail’e yönelik baskı yaparak Gazze’deki adımlarını sınırlaması yönünde rol oynayacağını beklediği kaydedildi.

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına büyük önem atfedildiğini ve Trump’ın, adını taşıyan Gazze Barış Planı’nın uygulanması konusunda Netanyahu üzerinde kesinlikle baskı kuracağını söyledi.

Ferec, Mısır’ın pozisyonunun, Trump-Netanyahu zirvesinin sonuçlarına bağlı olarak değerlendirileceğini, ancak aynı zamanda İsrail’in sarı hat ya da Gazze’nin herhangi bir bölgesinde kalıcı askeri varlık tesis etmesini asla kabul etmeyeceğinin açık ve net olduğunu vurguladı. Ferec’e göre Mısır, Netanyahu hükümetinin tüm hareketlerinin, İsrail ordusunun Gazze’nin tamamından çekilmesini öngören barış planını engellemeye yönelik girişimler olduğunun farkında.