عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Rusya, İsrail’in hava saldırılarından kaçınmaları için İranlı milislerin Hama ve Tartus yakınlarındaki askeri karargahları boşaltmasını istedi

İsrail yanlısı sosyal medya hesaplarında paylaşılan, Perşembe günü Masyaf’taki İran noktalarını hedef alan saldırıya ilişkin bir görüntü
İsrail yanlısı sosyal medya hesaplarında paylaşılan, Perşembe günü Masyaf’taki İran noktalarını hedef alan saldırıya ilişkin bir görüntü
TT
TT

Rusya, İsrail’in hava saldırılarından kaçınmaları için İranlı milislerin Hama ve Tartus yakınlarındaki askeri karargahları boşaltmasını istedi

İsrail yanlısı sosyal medya hesaplarında paylaşılan, Perşembe günü Masyaf’taki İran noktalarını hedef alan saldırıya ilişkin bir görüntü
İsrail yanlısı sosyal medya hesaplarında paylaşılan, Perşembe günü Masyaf’taki İran noktalarını hedef alan saldırıya ilişkin bir görüntü

Suriye rejimine yakın bir kaynağa göre, Rusya son birkaç gündür sıklığı artan İsrail’in hava saldırılarından kaçınmaları için İranlı milislerin Hama'nın batısı ve Tartus kenti yakınlarındaki önemli bir askeri bölgeyi terk etmelerini talep etti.
Suriye rejimine yakın olanlar, Rusya’yı, İsrail’in Suriye’ye yönelik tekrarlanan saldırılarına karşı en ufak bir yanıt veya uyarı olmaksızın sessiz kalması nedeniyle ‘zayıf bir müttefik’ olarak nitelendirdi.
Şarku’l Avsat’a özel açıklama yapan söz konusu kaynak şu ifadeleri kullandı:
“3 Rus subayı ve İranlı mevkidaşlarının katıldığı bir toplantı, Çarşamba günü Suriye’nin merkezindeki Hama Askeri Havalimanı’nda gerçekleşti. Rus subayları, İran tarafına, Suriye rejim güçlerine bağlı, 49. Alay’ın yakınlarındaki İran askeri karargahını boşaltmaları gerektiğini bildirdi. Burası S-200 ve diğer Rus yapımı askeri teçhizatın yanı sıra uzun menzilli füzeler içerdiği için Batı Hama’daki en önemli askeri alanlardan biri olarak kabul ediliyor. Rus subayları ayrıca, İsrail’in hava saldırılarından kaçınmak, Suriye’nin batı kesiminin istikrarını korumak ve İran varlığı Suriye’nin bu önemli bölümünde kalırken, İsraillilere hava saldırılarına devam etmeleri için bir bahane vermemek için Tartus’un güneyindeki Hamidiye bölgesinde bulunan ikinci bir İran askeri bölgesinin en kısa sürede tahliye edilmesini istedi.”
Rusya’nın bu adımı, İsrail’in Hama, Humus ve Halep’teki İran noktalarına düzenlediği hava saldırılarındaki artış nedeniyle atıldı.
İsrail’in son saldırısı, Hama’nın 40 kilometre batısındaki Masyaf kenti yakınlarındaki Askeri Bilimsel Araştırma Merkezi ve diğer kamplara düzenlediği şiddetli hava saldırıları oldu. Saldırılar büyük tahribata ve merkezin içinde saatlerce süren büyük patlamaların meydana gelmesine yol açtı, bu da merkezde çok sayıda yeni üretilmiş silah ve füzenin varlığını gösteriyor.
Masyaf Dağı bölgesinde geniş alanlarda yangına sebep olurken, yerleşim yerlerine şarapnellerin düşmesi sonucu siviller arasında ölen ve yaralananlar oldu.
Suriye rejimi yanlıları, İsrail’in yıllarca tekrarlanan hava saldırılarına karşı sessiz kalması ve bunu engelleyecek herhangi bir eylemde bulunmaması nedeniyle ülkenin en önemli müttefiki olarak görülen Rusya’ya yönelik memnuniyetsizlik ve öfkelerini dile getirdi.
Halep Sanayi Odası Başkanı Fares Şihabi sosyal medya hesabında şunları yazdı:
“İran-Rus ilişkileri en tuhaflarından biri! Doğalgaz ve petrol anlaşmaları var ve aynı zamanda Rusya, İsrail’in Suriye’de İran’ı hedef almasına izin veriyor! Değişmeyen tek şey, Rusya’nın kimsenin İsrail’i rahatsız etmesine izin vermemesi!”
Tartus sakinlerinden Ali el-Ali ise, “Rusya zayıf ve boş bir müttefik. Neredeyse her gün tekrarlanan İsrail hava saldırılarından Suriye’yi koruyamıyor” dedi.
Halep Uluslararası Havalimanı'nın önemli kısımlarının yanı sıra Suriye rejimi ve İran’a bağlı milislere ait askeri noktalar olan Şam kırsalındaki Birinci Tümen karargahı Çarşamba günü İsrail’in bombardımanına maruz kaldı.
ABD ordusu ise geçtiğimiz hafta Suriye’nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarında, Şii milislerden oluşan Afgan Fatimiyyun grubunun yönettiği Ayaş Kampı’nı hedef aldı. Saldırı sonucu 80 kişi öldü veya yaralandı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar. Buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.