Meclis Başkanı Halbusi’den Irak krizinin çözümüne ilişkin 10 maddelik plan

Bağdat'taki Yüksek Yargı Konseyi bölgesi 2 Eylül’de protesto gösterilerine sahne oldu. (Reuters)

Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi, ülkesindeki mevcut siyasi krizin çözümüne ilişkin 10 maddelik bir plan sundu. Diğer yandan Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Iraklı siyasi güçlere her ayın üçüncü pazartesi günü bir diyalog toplantısı düzenlemeye çağırdı. Iraklı siyasi güçler, Başbakan Kazımi'nin yaklaşık üç hafta önce düzenlediği Ulusal Diyalog’un ilk oturumuna katılmışlardı. Ancak Kazımi’nin ilk oturumu tamamlayıcı nitelikteki ikinci oturum için yaptığı çağrı, Sadr Hareketi’nin destekçileri ile Koordinasyon Çerçevesi güçleri arasında Yeşil Bölge'de meydana gelen ve her iki taraftan da onlarca kişinin ölümüne ve yaralanmasına yol açan şiddet olaylarıyla kesintiye uğramıştı.
Ulusal Diyalog'un ikinci oturumunun bu ayın üçüncü pazartesisi mi yoksa bu hafta içinde mi yapılacağı henüz teyit edilemezken tüm dikkatler, Sadr Hareketi’nin Meclis’in feshedilmesi talebine ilişkin kararını yayınlaması beklenen Federal Yüksek Mahkeme'nin çarşamba günü yapacağı toplantıya yönelmiş durumda.
Irak Meclis Başkanı Halbusi, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, Irak krizinin çözümüne ilişkin 10 maddelik bir plan sundu. Halbusi, mesajında şunları söyledi:
“Ulusal Diyalog oturumlarının gündeminde, üzerinde anlaşmaya varılmadan siyasi sürecin ilerleyemeyeceği bir dizi konu yer almalı. Bunların başında erken seçimler için en geç gelecek yılın sonuna kadar bir tarih belirlenmesi, cumhurbaşkanının seçilmesi ve tam yetkiye sahip, üzerinde uzlaşılmış ve halk ve onların siyasi temsilcileri tarafından güvenoyu verilen ve güvence altına alınan bir hükümetin seçilmesi geliyor. Anayasa'nın 76’ıncı maddesinin yeniden yorumlanması ve 2010 seçimlerinden sonra siyasi baskı altında yapılan bu maddenin manipüle edilmesi şeklindeki utanç verici hilenin kaldırılması gerekiyor. Aynı zamanda Federal Genel Bütçe Yasası kabul edilmeli.”
Irak Meclis Başkanı ayrıca, Anayasa'nın 92’inci maddesine göre Federal Yüksek Mahkeme Yasası mevzuatının yanı sıra Meclis Seçim Yasası'nın aynı kalmasını ya da değiştirilmesini önerdi. Taleplerini her türden askeri ve güvenlik güçlerinin yeniden konuşlandırılmasını içerecek kadar kapsamlı şekilde sunan Halbusi, tüm şehirlerde güvenliğin sorumluluğunu yalnızca İçişleri Bakanlığı’yla sınırlayarak geriye kalan güçlerin, herhangi bir acil duruma hazırlıklı olmak için gerekenleri sağlarken, askeri ve güvenlik birimleri tarafından belirlenen eğitim ve dağıtım kamplarındaki normal mevzilerine dönmelerini istedi.
Bunun yanı sıra ‘evlerini terk eden ve henüz geri dönemeyen tüm yerinden edilmiş masum insanların bir an önce geri dönmesi gereğini’ vurgulayan Halbusi, petrol ve doğalgaz yasası çıkana kadar federal hükümet ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) hükümeti arasındaki ilişkilerin kamuya açık bir anlaşma ile düzenlenmesi çağrısında bulundu. Halbusi'nin yakınındaki bir isme göre Meclis Başkanı’nın önerdiği 10 madde, Irak Siyade (Egemenlik) İttifakı, Sadr Hareketi ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) tarafından kabul gördü ve bu üç parti tarafından destekleniyor.
Sadr'a bağlı Sadr Grubu ile (Irak Meclisindeki Takaddum ve Azim koalisyonlarının birleşmesiyle kurulan) Sünni Egemenlik Koalisyonu ve KDP’nin yer aldığı ‘Vatanı Kurtarma İttifakı’  tarafları ile temas halinde olduklarını söyleyen Halbusi, aralarında koordinasyonla atılan birçok adım olduğunu, bu adımların sonuncusunun, Halbusi'nin açıkladığı ve Ulusal Diyalog oturumlarını başlatan Başbakan Mustafa el-Kazımi tarafından desteklenecek olan girişim olduğunu söyledi.
Irakiye Üniversitesi'nden Medya Profesörü Fadıl el-Bedrani, konuyla ilgili Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, Halbusi’nin sunduğu 10 maddenin, Temsilciler Meclisi'ni ve oturumlarını canlandıracak yeni bir gelişmeyi yansıttığını söyledi.
Prof. Bedrani, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:
“Plan, boykot edilen tarafın (Sadr Hareketi) dışa açılma arzusunu gösteriyor. Sadr Hareketi ile Koordinasyon Çerçevesi arasında çekişmenin yaşandığı siyasi süreçteki KDP ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYP) gibi önemli taraflar arasındaki ‘sırtını yere getirme’ politikası nedeniyle başarısız olan ve durgunlaşan siyasi sürece yeni bir eylem haritası çiziyor.”
Halbusi’nin planının muhalifler üzerindeki baskının gereklerini yerine getirmeyi amaçladığını belirten Prof. Bedrani, herkesin onun imalarından bıkmasından sonra, özellikle de Koordinasyon Çerçevesi ile Sadr Hareketi arasındaki mücadelenin, taraflardan hiç birinin zafere ulaşamadığı uzun soluklu bir süreç olduğunun anlaşılmasının ardından, Ekim 2023’te yapılması planlanan erken seçimlerin ülkenin istikrarını tehdit eden çıkmaza bir çözüm olduğunda herkesin hemfikir olduğunu belirtti.  Siyaset sahnesinin bir yenilenmeye ihtiyacı olduğunu vurguladı.