Husiler, Yemen’de bölgeler arası ticareti engelliyor

Yemen’de darbeci Husiler, meşru hükümetin kontrolündeki bölgelere yumurta dağıtımını yasakladı

Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)
Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)
TT

Husiler, Yemen’de bölgeler arası ticareti engelliyor

Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)
Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)

Sana'daki yumurta satıcıları, tedarikçileri ve tavuk çiftliği sahipleri, yakın zamanda Husilerin, meşru hükümetin kontrolü altındaki bölgelere yumurta dağıtımını engelleme kararını protesto etti.  Protestocular, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın önünde büyük miktarlarda yumurta yaktı.
Başkent Sana’da onlarca tüccar ve tavuk çiftliği sahibi, tüccarlar ve çiftçiler arasında yumurta birikmesine yol açacak ve üreticilere büyük zararlar verecek keyfi Husi kararını kınamak adına oturma eylemi düzenledi.
Sana'da yumurta üretimi ve pazarlamasında çalışan işçiler Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, eylemelerinin çok sayıda ürünün yakılmasıyla kesintiye uğradığını belirterek, milislerin keyfi kararını kınadıklarını söyledi. Ayrıca, Husilerce alınan kararın ürünlerin zarar ve tahribatının yanı sıra kendilerine de büyük maddi kayıplara yol açacağını vurguladı.
Husi grubu geçtiğimiz günlerde yumurta yüklü onlarca kamyonun kurtarılan valiliklere gitmesini engelledi.  Yumurtalar Sana’daki Al-Sabeen Meydanı'nda tutulmaya devam ediyor.
Yerel medyada yer alan haberlere göre, meşru hükümetin kontrolünde olan bölgeler Pazar eksikliği sebebiyle ciddi kriz yaşıyor. Bir yumurtanın fiyatı 200 yemen riyaline ulaştı.
Yemen'in geçici başkenti Aden'deki tüccarlar, daha önce Husi milis bölgelerindeki yumurta satıcılarının yumurta kartonu fiyatlarında büyük ve beklenmedik bir artış uyguladığını bildirdi.
Yerel haberlere göre bazı tüccarlar, geçtiğimiz Haziran ayında Husi grubunun kontrolü altındaki bölgelerde karton kutu fiyatlarının 18 bin riyalden 25 bin riyale çıkması nedeniyle yumurta tüccarlarına yeni ve çifte vergi uyguladığını söyledi. Bu durum sebebiyle kurtarılmamış bölgelerde bir yumurta fiyatı 100 riyale yükseldi.
Tüccarlara göre, Husilerin kontrolündeki yumurta tüccarlar, kurtarılan valiliklerdeki tüccarlara yumurta kartonlarının fiyatına kur farkına göre veriyor. Yumurta kartonunun yaklaşık 50 bin Yemen riyaline yükselmesi Aden ve diğer kurtarılmış bölgelerde ciddi bir krize neden oluyor.
Milislerin daha önce tavuk çiftliği sahiplerine her bir tavuk için yaklaşık üç yüz riyal (yaklaşık yarım dolar) olarak tahmin edilen ve fiyatlarındaki artışa katkıda bulunan vergi ve telif hakları uygulamasıyla bazı çiftçilikler kapatıldı, bazıları ise iflas etti.
Bu bağlamda, kümes hayvanı satıcılarına ve tedarikçilerine yeni telif ücretlerinin dayatılması nedeniyle Husi milislerinin kontrolü altındaki çoğu bölgede yumurta fiyatları yükseldi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Sana sakinleri, son zamanlarda bir yumurtanın yüzde 20 artışa 80 riyale yükseldiğini söyledi.
Daha önceki bir Birleşmiş Milletler (BM) raporu, Husi milislerinin kontrolündeki bölgelerde kümes hayvanları ve sofralık yumurta fiyatlarının, kontrol noktalarındaki tavuk ve yumurtalara uygulanan vergilerdeki son artış nedeniyle önemli ölçüde arttığını doğruladı.
BM Erken Uyarı Ağı'na göre bu, milyonlarca aile için önemli protein ve besin kaynaklarına erişimi kısıtlıyor. Ancak geçtiğimiz Temmuz ayında ortalamanın üzerindeki yağışlar, tarım arazilerini sulamak için su kaynaklarının yenilenmesine yol açarken, bu durum genellikle tarımsal üretime olumlu katkı sağladı.
BM raporu, Temmuz ayı başlarında Yemen'de hayvancılık fiyatlarında bir artış olduğunu bildirdi. Başkent Sana’nın sadece canlı ve donduruluş kümes hayvanları tükettiğine dikkat çekilen raporda, günlük şehre 2 milyonu aşkın canlı ve dondurulmuş tavuğun girdiğini tahmin ediyor. Husiler 2010 yılına kadar 10 riyali bulan tavuğa hali hazırda 300 riyal ücret uyguluyor.
BM raporu, Husi grubunun yalnızca başkent Sana'ya yaklaşık 2 milyon tavuğun (canlı ve dondurulmuş) girişi için ücret ve vergilerden günde bir milyon dolar aldığını tahmin ediyor.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.