Husiler, Yemen’de bölgeler arası ticareti engelliyor

Yemen’de darbeci Husiler, meşru hükümetin kontrolündeki bölgelere yumurta dağıtımını yasakladı

Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)
Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)
TT

Husiler, Yemen’de bölgeler arası ticareti engelliyor

Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)
Abyan vilayetinde Yemenli bir çocuk, babasının yumurta üretmek için tavuk yetiştirmesine yardım ediyor (BM)

Sana'daki yumurta satıcıları, tedarikçileri ve tavuk çiftliği sahipleri, yakın zamanda Husilerin, meşru hükümetin kontrolü altındaki bölgelere yumurta dağıtımını engelleme kararını protesto etti.  Protestocular, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın önünde büyük miktarlarda yumurta yaktı.
Başkent Sana’da onlarca tüccar ve tavuk çiftliği sahibi, tüccarlar ve çiftçiler arasında yumurta birikmesine yol açacak ve üreticilere büyük zararlar verecek keyfi Husi kararını kınamak adına oturma eylemi düzenledi.
Sana'da yumurta üretimi ve pazarlamasında çalışan işçiler Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, eylemelerinin çok sayıda ürünün yakılmasıyla kesintiye uğradığını belirterek, milislerin keyfi kararını kınadıklarını söyledi. Ayrıca, Husilerce alınan kararın ürünlerin zarar ve tahribatının yanı sıra kendilerine de büyük maddi kayıplara yol açacağını vurguladı.
Husi grubu geçtiğimiz günlerde yumurta yüklü onlarca kamyonun kurtarılan valiliklere gitmesini engelledi.  Yumurtalar Sana’daki Al-Sabeen Meydanı'nda tutulmaya devam ediyor.
Yerel medyada yer alan haberlere göre, meşru hükümetin kontrolünde olan bölgeler Pazar eksikliği sebebiyle ciddi kriz yaşıyor. Bir yumurtanın fiyatı 200 yemen riyaline ulaştı.
Yemen'in geçici başkenti Aden'deki tüccarlar, daha önce Husi milis bölgelerindeki yumurta satıcılarının yumurta kartonu fiyatlarında büyük ve beklenmedik bir artış uyguladığını bildirdi.
Yerel haberlere göre bazı tüccarlar, geçtiğimiz Haziran ayında Husi grubunun kontrolü altındaki bölgelerde karton kutu fiyatlarının 18 bin riyalden 25 bin riyale çıkması nedeniyle yumurta tüccarlarına yeni ve çifte vergi uyguladığını söyledi. Bu durum sebebiyle kurtarılmamış bölgelerde bir yumurta fiyatı 100 riyale yükseldi.
Tüccarlara göre, Husilerin kontrolündeki yumurta tüccarlar, kurtarılan valiliklerdeki tüccarlara yumurta kartonlarının fiyatına kur farkına göre veriyor. Yumurta kartonunun yaklaşık 50 bin Yemen riyaline yükselmesi Aden ve diğer kurtarılmış bölgelerde ciddi bir krize neden oluyor.
Milislerin daha önce tavuk çiftliği sahiplerine her bir tavuk için yaklaşık üç yüz riyal (yaklaşık yarım dolar) olarak tahmin edilen ve fiyatlarındaki artışa katkıda bulunan vergi ve telif hakları uygulamasıyla bazı çiftçilikler kapatıldı, bazıları ise iflas etti.
Bu bağlamda, kümes hayvanı satıcılarına ve tedarikçilerine yeni telif ücretlerinin dayatılması nedeniyle Husi milislerinin kontrolü altındaki çoğu bölgede yumurta fiyatları yükseldi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Sana sakinleri, son zamanlarda bir yumurtanın yüzde 20 artışa 80 riyale yükseldiğini söyledi.
Daha önceki bir Birleşmiş Milletler (BM) raporu, Husi milislerinin kontrolündeki bölgelerde kümes hayvanları ve sofralık yumurta fiyatlarının, kontrol noktalarındaki tavuk ve yumurtalara uygulanan vergilerdeki son artış nedeniyle önemli ölçüde arttığını doğruladı.
BM Erken Uyarı Ağı'na göre bu, milyonlarca aile için önemli protein ve besin kaynaklarına erişimi kısıtlıyor. Ancak geçtiğimiz Temmuz ayında ortalamanın üzerindeki yağışlar, tarım arazilerini sulamak için su kaynaklarının yenilenmesine yol açarken, bu durum genellikle tarımsal üretime olumlu katkı sağladı.
BM raporu, Temmuz ayı başlarında Yemen'de hayvancılık fiyatlarında bir artış olduğunu bildirdi. Başkent Sana’nın sadece canlı ve donduruluş kümes hayvanları tükettiğine dikkat çekilen raporda, günlük şehre 2 milyonu aşkın canlı ve dondurulmuş tavuğun girdiğini tahmin ediyor. Husiler 2010 yılına kadar 10 riyali bulan tavuğa hali hazırda 300 riyal ücret uyguluyor.
BM raporu, Husi grubunun yalnızca başkent Sana'ya yaklaşık 2 milyon tavuğun (canlı ve dondurulmuş) girişi için ücret ve vergilerden günde bir milyon dolar aldığını tahmin ediyor.



Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.