Rusya, Mısır’ın ilk nükleer santrali için reaktör üretmeye başladıhttps://turkish.aawsat.com/home/article/3858571/rusya-m%C4%B1s%C4%B1r%E2%80%99%C4%B1n-ilk-n%C3%BCkleer-santrali-i%C3%A7in-reakt%C3%B6r-%C3%BCretmeye-ba%C5%9Flad%C4%B1
Rusya, Mısır’ın ilk nükleer santrali için reaktör üretmeye başladı
ROSATOM Genel Müdürü Likhachev, El-Dabaa Nükleer Santrali'ndeki birinci güç ünitesi için reaktör üretimini başlattı.
Mısır’ın ilk nükleer santralinin inşa etme projesinde Rusya'nın nükleer santraldeki birinci güç ünite için reaktör üretmeye başladığının duyurmasıyla yeni bir operasyonel adım atıldı. Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu (ROSATOM), Akdeniz kıyısında (Kahire'nin kuzeybatısı) Matruh ilinin ed-Dabaa ilçesinde bir nükleer santral inşa ediyor. Nükleer santral, her biri bin 200 megavat kapasiteli, toplam 4 bin 800 megavat elektrik üretecek 4 nükleer reaktörden oluşuyor.
El-Dabaa Nükleer Santrali Proje Yönetimi Genel Danışmanı Grigory Sosnin, Mısır’daki santral için seçilen nükleer reaktör teknolojisinin, onu Afrika Kıtası’nda bulunmayan, en güvenli ve son teknolojiye sahip en gelişmiş nükleer santrallerden biri haline getirdiğini söyledi. Şarku'l Avsat'a konuşan Sosnin, nükleer santralin, atmosfere salınan karbondioksit miktarının azaltılmasına önemli ölçüde katkıda bulunacağını da sözlerine ekledi.
ROSATOM Genel Müdürü Alexey Likhachev pazar akşamı, ed-Dabaa Nükleer Santrali’nin birinci güç ünitesi için reaktör üretimini başlattı. Bir şenlik havasında yapılan törende Likhachev, “Bugün burada sadece reaktör üretmeye değil, Mısır'da yeni bir yaşam tarzı kurmaya da başlıyoruz” diyerek ed-Dabaa Nükleer Santrali’nin ‘ülkeye 100 yıl boyunca sürdürülebilir yeşil enerji sağlayacağına’ dikkat çekti.
Ed-Dabaa Nükleer Santrali’nin birinci güç ünitesinin reaktör gövdesi için ara parçaların üretim süreci 1 Haziran 2022 tarihinde St. Petersburg yakınlarındaki Kolpino'daki üretim tesisinde, Nükleer Santraller Kurumu (NPPA) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Emced el-Vekil başkanlığındaki Mısırlı bir heyetin katıldığı törenle başlamıştı.
Ed-Dabaa Nükleer Santrali projesi, Rusya ve Mısır arasında imzalanan ve 11 Aralık 2017 tarihinde yürürlüğe giren sözleşme kapsamında hayata geçirildi. Sözleşmeye göre Rusya, sadece santrali inşa etmekten sorumlu olmayacak, aynı zamanda santralin çalışmaya devam ettiği süre boyunca santrale nükleer yakıt tedarik edecek. Rusya ayrıca nükleer santraldeki personele yönelik eğitim programları düzenleyerek Mısır tarafına yardımcı olacak ve ilk 10 yıl, santralin işletilmesine ve bakımına destek sağlayacak.
Mısır Elektrik ve Yenilenebilir Enerji Bakanı Muhammed Şakir bir süre önce yaptığı açıklamada, nükleer santralin birinci güç ünitesinin tamamlanmasını ve 2026 yılına kadar denemelerini bitirmesini beklediklerini söylemişti. NPPA Yönetim Kurulu Başkanı Vekil de geçtiğimiz aralık ayında, Ed-Dabaa Nükleer Santrali’nin 2030 yılına kadar 4 bin 800 megavat elektrik üreterek tam kapasiteyle çalışacağı bilgisini vermişti.
Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5155305-sivil-demokratik-i%CC%87ttifak-sudanda-askeri-bir-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCm%C3%BCn-imkans%C4%B1zl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1-vurguluyor
Sivil Demokratik İttifak, Sudan'da askeri bir çözümün imkansızlığını vurguluyor
Sudan’ın eski Başbakanı Abdullah Hamduk, Londra'da daha önce düzenlenen bir konferans sırasında sivil liderlerle birlikte poz verdi. (Şarku’l Avsat)
Sudan'da eski Başbakan Abdullah Hamduk liderliğindeki Sivil Demokratik İttifak, müzakereler yoluyla savaşın derhal durdurulması çağrısında bulundu. Askeri çözümlerin imkansızlığını vurgulayan ittifak, devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir liderliğindeki eski rejiminin yıkılması ve Ulusal Kongre Partisi'nin yasaklanması, askeri ve güvenlik kurumlarının yeniden inşa edilmesi ve yapılandırılması, ülkeyi beş yıl boyunca yönetecek geçici bir sivil hükümetin kurulması ve özgür ve adil seçimlere hazırlanılması çağrısını yineledi. İttifak ayrıca uzlaşmaya dayalı bir ulusal proje üzerinde istişarede bulunmaları için vizyonunu siyasi ve sivil güçlere sunma sözü verdi.
Sivil Demokratik İttifak, savaşların sona erdirilmesi ve sivil devletin yeniden kurulması için bir siyasi vizyon belgesinin tamamlandığını duyurarak, ülkeyi krizlerden çıkaracak ortak bir vizyon üzerinde anlaşmaya varmak amacıyla bu belgeyi tüm siyasi güçlere sunma niyetinde olduğunu açıkladı.
Şarku’l Avsat’ın ulaştığı belgede, Sudan'daki çatışmanın ne kadar sürerse sürsün askeri yollarla çözülemeyeceği, acıları sona erdirmek ve ülkenin birliğini korumak için tek seçeneğin savaşı derhal sona erdirmek ve Sudanlıların öncülüğünde kapsamlı ve güvenilir bir barış süreci başlatmak olduğu, bunun da insani ve ateşkes bileşenleriyle krizin köklerine inen siyasi bir çözüme ve sivil bir siyasi sürecin oluşturulmasına yol açacağı belirtiliyor.
Sivil Demokratik İttifak sürecin kalıcı bir ateşkese, kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasına, geniş bir mutabakata dayalı geçiş dönemi anayasal düzenlemelerine geçişe, Aralık Devrimi’nin sivil ve demokratik geçiş yolunda restorasyonuna, siyaset ve ekonomiye müdahale etmeyen birleşik, profesyonel ve milliyetçi bir güvenlik ve askeri sistemin yeniden inşa ve tesis edilmesine yol açmasını bekliyor.
Bir adalet sistemi inşa etmek
Belge, ihlalcileri sorumlu tutan ve mağdurlara adalet sağlayan bir adalet sisteminin kurulmasının ve savaşın etkilerini tasfiye etmek, yeniden inşa etmek ve ülkeyi adil demokratik seçimlere götürmek için tam yetkiye sahip bir geçiş dönemi sivil otoritesinin oluşturulmasının önemini vurguluyor. Vizyona göre, barış süreci net kriterlere ve siyasi güçler, silahlı mücadele hareketleri, sivil toplum, profesyoneller, sendikalar ve direniş komiteleri tarafından temsil edilen, paydaşların katıldığı halk tarafından desteklenen, bilinen ve belirli taraflara dayanmalıdır.
Kasım 2024'te Sudan'ın Etiyopya sınırındaki el-Kalabat kasabasında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından yönetilen bir kampta yerinden edilmiş Sudanlılar (AFP)
Belge, ‘siyasi süreci uydurma ve sahte cephelerle boğma’ çabalarını reddederken, Ulusal Kongre Partisi, İslami Hareket ve onların cephelerinin savaşı ateşledikleri ve devam etmesi için çalıştıkları için ödüllendirilmelerini de reddediyor ve hesap vermeleri gerektiğini vurguluyor. Vizyon, genel seçimlerle sona erecek beş yıllık bir geçiş dönemi boyunca ülkeyi yönetecek ve ardından seçilmiş hükümet tarafından yönetilecek ikinci bir beş yıllık kurucu dönemle devam edecek olan geçiş dönemi yönetim düzeylerini ‘federal, bölgesel ve yerel’ olarak tanımlıyor.
Geçiş hükümetinin görevleri arasında, ateşkesi sürdürmek, güvenlik ve askeri sistemi inşa ve tesis etmeyi içeren güvenlik düzenlemelerini uygulamak, silahları toplamak, hukukun üstünlüğünü uygulamak, insani müdahaleyi sağlamak, savaşın yıktıklarını yeniden inşa etmek, gerçeğin ortaya çıkarılmasını, faillerin sorumlu tutulmasını, tazminatları, cezasızlığın önlenmesini, ulusal ekonominin desteklenmesini, kötüleşmesinin durdurulmasını ve yolsuzlukla mücadeleyi içeren bir geçiş dönemi adaleti ve ulusal uzlaşma sürecini başlatmak yer alıyor.
Vizyona göre geçiş dönemi görevleri arasında devletin sivil ve yargı kurumlarında reform yapılması, bağımsızlıklarının ve etkinliklerinin sağlanması, baskı araçlarının ortadan kaldırılması, Ekim 2021 darbesinden kaynaklananlarla yüzleşilmesi, ciddi bir ulusal diyalog için ortamın hazırlanması ve sivil ve demokratik bir devlette vatandaşların isteklerini yansıtan kalıcı bir anayasanın hazırlanması yer alıyor.
Beşir rejiminin yıkılması
Vizyon, el-Beşir rejiminin lağvedilmesini, feshedilmiş Ulusal Kongre Partisi ve cephelerinin siyasi faaliyetlerinin yasaklanmasını, derneklerinin, örgütlerinin ve cephelerinin yeniden tescil edilmesinin veya kayıt altına alınmasının engellenmesini ve ister kendi adına ister cephelerinden herhangi birinin adına kayıtlı olsun, fonlarının ve hisselerinin Maliye Bakanlığı’na teslim edilmesini vurguluyor.
Eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir, 2019'da devrilmesinin ardından yargılanması sırasında (Facebook)
Belgeye göre geçiş hükümeti, bağımsız seçim komisyonu kurarak, şeffaf bir seçmen kütüğü hazırlayarak, siyasi ve medya özgürlüklerini garanti altına alarak ve barış ve sivil geçiş için bölgesel ve uluslararası desteği harekete geçirebilecek dengeli bir dış politika yoluyla uluslararası toplumla diyaloğu teşvik ederek, ülkeyi özgür ve adil seçimlere hazırlayacaktır.
Vizyon, savaşların sona erdirilmesi, Sudan devletinin yeniden kurulması, ülkenin toprakları, kaynakları, hava ve deniz sahası üzerinde birliğinin ve egemenliğinin sağlanması, geçiş döneminde halkın otoritenin kaynağı olması, ordunun yönetime katılmaması, tüm din ve inançlara eşit mesafede duran ve dini, bölgesel, sosyal, ekonomik veya engelliliğe dayalı ayrımcılık olmaksızın hak ve görevler için vatandaşlığı esas alan sivil bir devlet inşa edilmesi için temeller ve ilkeler öngörüyor.
Vizyon ayrıca yönetim şeklini, bölgelerin siyasi, ekonomik ve kültürel işlerini yönetme haklarını tanıyan, tüm yetki düzeylerinde adil katılım haklarını garanti altına alan, kaynakların adil paylaşımı ilkesini benimseyen, dengeyi sağlayan, çeşitliliğe ve tarihi mağduriyetlere cevap veren, adaleti, eşitliği ve iyi yönetişimi yücelten, ulusal ilkelere ve uluslararası standartlara dayalı bir güvenlik ve askeri sistem kuran ve devlet kurumlarının bağımsızlığını sağlayan bir ‘federal sistem’ olarak tanımlıyor.
Dengeli dış politika
Belge, ülke çıkarlarını dikkate alan, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliği destekleyen, başkalarının işlerine karışmaktan kaçınan, iyi komşuluk ilkesine dayanan ve terörizm, aşırıcılık, sınır ötesi suçlar ve yasadışı göçle mücadele eden dengeli bir dış politika çağrısında bulunuyor.
Sudan'ın yeni başbakanı, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın önünde yemin etti. (SUNA)
Vizyon, Sudan’da devam eden savaşı, ülkenin birliğini tehdit eden, tehlikeli senaryolara kapı açan ve benzeri görülmemiş bir insani felakete neden olan ‘varoluşsal bir savaş’ olarak tanımladı. Savaşın özünde Aralık Devrimi’ni tasfiye etmeyi ve devrimin özgürlük, barış ve adalet hedeflerine ulaşacak sivil ve demokratik bir geçişin önünü tıkamayı amaçladığına dikkat çekildi.
Belgeye göre çatışmaları durdurma ihtiyacı, savaşların nedenlerini ve etkilerini ele alan sürdürülebilir barışçıl çözümlerin benimsenmesinde ve değişim yolunu tamamlayan ve adalet, vatandaşlık ve demokrasi devleti kuran kapsayıcı bir proje aracılığıyla ülkenin rönesansını yeniden tesis etmesinde yatıyor. Sivil Demokratik İttifak, ülkeyi kaos ve parçalanmaya rehin bırakmayı reddettiğini yineleyerek, vizyonunu siyasi ve toplumsal güçler için stratejik bir siyasi çerçeve olarak ortaya koyarak ‘kader savaşında’ mücadele edeceğini belirtti.
