عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İsrail, Batı Şeria’daki tartışmalı kısıtlamalardan geri adım attı

İsrail, yabancıların Batı Şeria'ya girişindeki ‘tartışmalı kısıtlamalar’ konusunda geri adım attı

Morgan Cooper ve Salih Toteh, Batı Şeria'da yer alan Ramallah'taki restoranlarının önünde (AP)
Morgan Cooper ve Salih Toteh, Batı Şeria'da yer alan Ramallah'taki restoranlarının önünde (AP)
TT
TT

İsrail, Batı Şeria’daki tartışmalı kısıtlamalardan geri adım attı

Morgan Cooper ve Salih Toteh, Batı Şeria'da yer alan Ramallah'taki restoranlarının önünde (AP)
Morgan Cooper ve Salih Toteh, Batı Şeria'da yer alan Ramallah'taki restoranlarının önünde (AP)

İsrail, yabancı ziyaretçilerin Batı Şeria'ya girişlerine ilişkin tartışmalı kurallardan bazılarını kaldırdı. Kaldırılanlar arasında ziyaretçilerin İsrail’i Filistinlilerle ilişkileri hakkında önceden bilgilendirmelerini gerektiren madde de yer alıyor.
Herhangi bir ziyaretçinin bir Filistinli ile evlilik sürecine gireceği taktirde bunu İsrail'e önceden haber vermesi kuralı, ABD Başkanı Joe Biden yönetimi ve Avrupa hükümetlerinin bu yöndeki baskısı ardından kaldırıldı.
İsrail hükümetinin Filistin topraklarındaki faaliyetlerinden sorumlu Koordinasyon Ofisi (COGAT), yabancıların Batı Şeria'ya girişleri ve ikametleri yönündeki prosedürler için yeni ve güncel bir belge yayınlamıştı. Söz konusu belgede, Batı Şeria'da yaşayan bir Filistinli ile resmi bir ilişkiye girecek yabancı pasaport sahiplerinin nişan veya düğünleri itibariyle 30 gün içerisinde İsrailli yetkililere haber vermeleri şart koşulmuştu.
Plana göre, 20 Ekim'de yürürlüğe girecek yeni prosedürün, iki yıllık bir deneme süresi olacak ve bunun sonunda durum değerlendirmesi yapılarak prosedürün yürürlükte kalıp kalmayacağına karar verilecek. COGAT’ın Şubat ayında yayınladığı talimatların temmuz ayında başlatılması planlanmış, ancak Yüksek Mahkeme’ye sunulan dilekçeler dolayısıyla önce Eylül ayına, ardından ise 20 Ekim'e ertelenmişti.
COGAT Şubat ayında taslağı web sitesinden kaldırmış, 4 Eylül 2022 tarihli 90 sayfalık yeni versiyon ile değiştirmişti. Yeni taslak, yabancı vizelerinin 90 günden 180 güne uzatılmasına imkan sağlıyor.
COGAT, Filistin üniversitelerindeki yabancı öğretim üyelerine ve öğrencilere ayrılan, başlangıçta 100 öğretmen ve 150 öğrenci ile kısıtlı tutulan kontenjanları da iptal etti. Aynı zamanda yeni metinde yabancıların yeni bir izin almadan önce Batı Şeria'yı altı ay süre ile terk etmeleri zorunluluğundan bahsedilmedi.
Bireysel hakları savunan İsrail merkezli HaMoked derneği, yeniden düzenlenmiş metnin de insanların hayatlarında büyük aksamalara neden olmaya devam edeceğini vurguladı. Derneğin yönetici direktörü Jessica Montell, “En şaşırtıcı bazı maddeleri çıkardılar. Asıl sorun şu: İsrail, eşlerden biri yabancı olduğu taktirde demografik durumla ilgili bariz siyasi nedenlerle binlerce ailenin bir arada yaşamasını hala engelliyor” vurgusunda bulundu.
İsrail, ABD ve Avrupa ülkelerinden yetkililerin eleştirileri ardından böyle bir değişikliğe gitmişti. Yayınlanan protokoller hakkında hala endişelerinin olduğunu söyleyen ABD’nin İsrail Büyükelçisi Tom Nides, şu açıklamalarda bulundu:
“Kudüs'teki ABD Büyükelçiliği ve ABD Filistin Meseleleri Ofisi, Şubat ayından bu yana bu hususta İsrail hükümeti ile yoğun bir iletişim içerisinde. Uygulamaya kadar olan 45 günlük süreçte ve deneme sürecinde bunu yapmaya devam edeceğiz. COGAT'ın Filistin akademik kurumları tarafından davet edilen bireylerin Batı Şeria'ya girmeye uygun olup olmadığını belirlemedeki rolü ve (Filistinlilerin)aile birliği üzerindeki olası olumsuz etkisi hususundaki protokollerle ilgili endişelerim sürüyor.”
ABD Büyükelçisi, tüm bu düzenlemelerin Filistin Yönetimi de dahil kilit paydaşlarla koordineli olarak geliştirilmesinin önemli olduğunu vurguladı.
Filistin Yönetimi de İsrail’in yayınladığı belgeyi ve yapılan değişikleri reddetmişti. İsrail’in söz konusu planını “ırkçı uygulamalar” olarak nitelendiren Filistin Başbakanı Muhammed İştiyye, İsrail’in bu uygulama ile ABD ve Avrupa vatandaşları başta olmak üzere yabancı uyruklu Filistinlileri, Filistin'le dayanışma içinde olanları, gönüllü faaliyetler için Filistin'de ikamet eden yabancıları, yabancı şirket çalışanlarını ve Filistin üniversitelerindeki öğretim görevlilerini taciz etmeyi amaçladığını ifade etmişti. İsrail bu protokolleri uyguladığı taktirde ABD'nin İsraillilere ABD'ye ‘vizesiz’ giriş hakkı vermemesini talep eden İştiyye, Avrupa'nın İsrail'e Filistin'e ulaşmak isteyen hiçbir Avrupa vatandaşını engellemeyecek şartlar dayatmasını istemişti.
ABD, İsrail ile yaptığı görüşmelerde söz konusu belgeyi İsraillilerin vize almadan Washington'a gelişiyle ilişkilendirdi. İsrail medyasına yaptığı açıklamada Washington'un talimatların etkisini yakından izlediğini aktaran ABD'li bir yetkili, Washington’un iki yıllık deneme süresi boyunca İsraillilerin şeffaflık, adalet ve eşit muamele ile gerekli ayarlamaları yapacağını beklediğini dile getirdi.
“COGAT'ın Filistin akademik kurumları tarafından davet edilen bireylerin Batı Şeria'ya girmeye uygun olup olmadığını belirlemeye yönelik kurallarıyla ilgili endişeler sürüyor” vurgusunda bulunan yetkili, ABD’nin ilgili Filistin kurumlarının yeni yönergeleri şekillendirmede rol oynamasını sağlamak için COGAT’a baskı kurduğunu belirtti.
Üst düzey yetkili, İsrail ile uzun zamandır beklenen vize muafiyetiyle ilgili devam eden görüşmelerin paralel ilerlediğini, ancak COGAT’ın yayınladığı talimatlardan bağımsız olduğunu açıkça belirtti. Diğer yandan İsrail’in vize muafiyet programına katılmak için ‘karşılıklılık’ şartlarını karşılayabilmesi için bazı kurallarda ek değişiklikler yapması gerekeceğini de ifade etti. Aynı zamanda, “COGAT tarafından çıkarılacak bu politikalar, diğer ülke vatandaşları gibi ABD vatandaşları üzerinde de etkili olacak. Bunu yakından izleyeceğiz. Vizelerde karşılıklılık üzerine ilerlerken COGAT ve İsrail hükümetindeki diğer birimler ile görüşmelere devam edeceğiz” vurgusunda bulundu.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
TT
TT

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)

Son iki gündür Gazze Şeridi'ne ilişkin dosyada ‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’ gibi yeni isimler öne çıkmaya başladı. Bu gelişme, ABD’nin arabuluculuğu ile Arap ve uluslararası desteğe rağmen İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçişin sekteye uğradığı bir dönemde yaşanıyor.

İsrail basınındaki haberlere göre hükümet, ABD’nin kararına boyun eğerek orduya Refah’ın doğusunda ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik saha çalışmalarına başlaması için izin verdi. İlk hazırlıklar kapsamında ağır iş makinelerinin bölgeye sokularak molozların temizlenmesi ve arazinin düzenlenmesi planlanıyor.

İsrail’in geciktirme girişimleri

İsrail medyasında yer alan bilgilere göre Tel Aviv yönetimi, bu çalışmaların henüz geçiş yapılmamış olan anlaşmanın ikinci aşamasına dahil olduğu gerekçesiyle haftalarca süren bir geciktirme çabasına girişti. Ancak Washington’un artan baskıları sonucunda İsrail, planın bir sonraki etabına yönelik hazırlıkları başlatmak zorunda kaldı.

Bu çalışmalar; işgal altındaki topraklarda Refah’ın doğusunda bir insani bölge ve yeni bir kent inşasını içeriyor. Washington yönetimi, söz konusu adımla Filistinlilere ‘umut şehri’ modelini sunmayı ve ‘Hamas’ın kontrolündeki eski, yıkılmış ve karanlık Gazze’nin’ karşısına ‘yeni, modern ve gelişen bir Gazze’ örneği koymayı hedefliyor.

İsrail, planın ikinci aşamasında atılacak bu tür adımların Refah Sınır Kapısı’nın açılmasına yol açacağı, ayrıca Gazze Şeridi’nin başka bölgelerinden çekilmeyi ve yerlerine uluslararası güçlerin konuşlanmasını gerektireceği gerekçesiyle itiraz etti. Söz konusu ülkeler, İsrail’in taleplerini karşılamanın zorluğu ve bölgedeki işgal koşulları nedeniyle kuvvet göndermeyi reddetti.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 12 televizyonundan aktardığına göre, İsrail’in bu tutumu üzerine Washington yönetimi Tel Aviv’i süreci oyalamakla suçladı ve çok uluslu güce katılmaktan çekilen ülkelerin sorumluluğunu İsrail’e yükledi. Bu baskının ardından İsrail geri adım atarak yeni kentin inşasına başlanmasını kabul etti.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, İsrail’in ‘gelecek hafta bölgede geniş çaplı moloz temizliği başlatmak üzere ağır iş makinelerini Refah’a sokmaya hazırlandığını’ ve bunun ‘Hamas unsurlarından arındırılmış yeni insani bölgenin oluşturulması’ amacıyla yapıldığını bildirdi.

Silahlı milislerden destek

Habere göre İsrail ordusu, ‘İsrail’le koordineli çalışan silahlı milislere’ atılacak adımlar konusunda bilgi verdi. ABD planına göre bir sonraki aşama, ‘İsrail’in kısmen kontrol ettiği bölgelerde yabancı bir askeri gücün faaliyete geçmesini’ öngörüyor.

i24NEWS ise İsrail ordusunun Refah’ın doğusunda Filistinliler için ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik geliştirme çalışmalarına fiilen başladığını bildirdi. Kanal, bölgede gelecek hafta kapsamı genişletilecek hazırlıkların sürdüğünü, bunların ‘moloz ve patlayıcı kalıntılarının temizlenmesini’ içerdiğini aktardı.

sdfrt
Gazze Şeridi'nin Refah kentindeki İsrail askerleri (Arşiv – Reuters)

Maariv gazetesinin haberine göre, Refah’ta faaliyet gösteren Yaser Ebu Şebab milisleri, söz konusu yeni kentin bulunduğu bölgede İsrail güçlerinin temsilcileriyle ve ayrıca İsrail’in güneyindeki Kiryat Gat’ta bulunan ABD komuta merkezi adına bölgede bulunan sivil temsilcilerle birlikte görülmeye başladı.

Kabinede itirazlar

Siyasi kaynaklar, İsrail’in bu adımına kabinenin büyük bölümündeki bakanların karşı çıktığını, hatta tepkinin öfkeye dönüştüğünü aktardı. Bakanların, İsrail’in ‘sarı hat üzerinde inşaat yaparak Gazze çevresindeki yerleşimleri tehlikeye atmaması gerektiğini’ savunduğu belirtildi. Bazı sağ görüşlü medya organları haberi ‘utanç’ başlığıyla duyurdu.

Başbakan Netanyahu ise kararını savunarak hazırlık çalışmalarının ‘tünellere büyük miktarda beton dökme ve geniş bölgeleri izole etme’ işlemlerini içerdiğini söyledi. Netanyahu, söz konusu adımların ‘Hamas’ın askeri altyapısını yok etme yönündeki İsrail çıkarlarına hizmet ettiğini’ ifade etti.

gthy
Başbakan Binyamin Netanyahu, Ocak 2025'te İsrail kabine toplantısına başkanlık ediyor. (DPA)

Netanyahu, uluslararası güce katılmaktan vazgeçen Arap ve İslam ülkelerinin tutumunun Katar ve Türkiye’nin çıkarlarına hizmet ettiğini savundu. Bu nedenle İsrail’in ABD yönetiminin taleplerine yanıt vermesi ve Washington’la çatışmaya girmemesi gerektiğini kaydetti.

Filistin Yönetimi ve Hamas’ın itirazları

Filistin Yönetimi, İsrail’in ‘Gazze’yi yeniden inşa’ başlığı altında yürüttüğü çalışmalara karşı çıkıyor. Yönetim, farklı düzeylerde yaptığı açıklamalarda bu dosyadaki rolünü korumakta kararlı olduğunu ve Arap planına desteğini sürdürdüğünü vurguluyor.

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, perşembe günü bir İtalyan heyetini kabul ederken yaptığı açıklamada, “Gazze Şeridi için bir yeniden imar ve toparlanma planımız var. Bu planın bir icra programı bulunuyor ve Arap ile İslam ülkeleri tarafından benimsendi. Uluslararası toplum da New York Bildirgesi aracılığıyla destek veriyor. Kardeş Mısır’la birlikte Kahire’de bir yeniden imar ve toparlanma konferansı düzenlemek için çalışıyoruz” dedi.

Hamas, söz konusu projeyi ‘İsrail’in ateşkes anlaşmasını açık biçimde ihlal etmesini gerekçelendirmeye yönelik yeni bir aldatmaca’ olarak nitelendirdi. Hareket, yayımladığı açıklamada, “İsrail’in anlaşmayı çiğnediğini ve günlük ihlallerle daha ilk aşamayı ortadan kaldırdığını” belirtti.

Geçtiğimiz salı günü konuya ilişkin bilgi veren Mısırlı bir kaynak, Gazze’nin erken toparlanması ve yeniden inşasına yönelik Kahire Konferansı’nın kasım ayı sonunda yapılmasının planlandığını ancak toplantının erteleneceğini söyledi. Kaynak, “Konferans ay sonunda düzenlenmeyecek; biraz gecikmesi muhtemel. Özellikle şu anda paralel bir çaba yürütülüyor. Görünen o ki ABD, Refah’la ilgili kendi özel girişimini planlıyor” değerlendirmesinde bulundu. Bu açıklama, İsrail’in kontrolündeki bölgelerde oluşturulması öngörülen ‘yeşil bölgeye’ işaret olarak yorumlandı.

Gazze İnsan Hakları Merkezi, ateşkesin başlamasından bu yana geçen 47 günde İsrail tarafından işlenen ihlallerde 350 Filistinlinin öldürüldüğünü açıkladı. Ölenler arasında 130 çocuk ve 54 kadın bulunuyor.

Merkez, aynı dönemde günlük ortalama 11’i aşan 535 ihlal kaydettiğini bildirerek ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk andan itibaren ihlallerin sürdüğünü vurguladı.

Açıklamada, İsrail’in insani yardım girişlerini kısıtladığı, günde yalnızca 211 kamyonun geçişine izin verdiği, oysa 600 kamyona izin verildiği yönünde iddialarda bulunduğu aktarıldı. Ayrıca İsrail’in üzerinde mutabık kalınan çekilme haritasına uymadığı ve sivil bölgelere yönelik ateş kontrolünü sürdürerek zaman zaman bölgeye girdiği belirtildi.

ARAP DÜNYASI

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
TT
TT

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)

Suriye kaynakları, İsrail devriyesinin bölgeye girmesi sonrası çatışma çıktığını; hava saldırılarının ardından yoğun sivil göç yaşandığını bildirdi.

Suriye medyası, Şam’ın güneyindeki Beyt Cin kasabasına düzenlenen İsrail baskının  ve hava saldırısının ayrıntılarını açıkladı. Suriye kaynakları, saldırılarda en az 9 kişinin öldüğünü aktardı.

Suriye’nin “El-İhbariyye” kanalı, kasabanın İsrail savaş uçaklarının yoğun bombardımanına hedef olduğunu, çok sayıda ölü ve yaralı bulunduğunu bildirdi.

Açıklamalara göre olay, İsrail’e ait bir askeri devriyenin bölgeye kara yoluyla girmesi, sakinlerle çatışma yaşanması ve devriyenin geri çekilmesi sonrası hava saldırılarının başlamasıyla tırmandı. Bölge üzerinde İsrail uçaklarının yoğun şekilde uçtuğu belirtildi.

Saldırıların ardından Beyt Cin’de büyük bir sivil göç hareketi yaşandı; çok sayıda kişi çevre kasabalara yöneldi.

ARAP DÜNYASI

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
TT
TT

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)

aIrak'ın kuzeyindeki Süleymaniye'de bir doğalgaz sahasının insansız hava aracıyla (İHA) bombalanması öfkeli tepkilere yol açtı ve ABD'nin silahlı gruplara uyarıda bulunması ve hükümetin faillerin yakalanması için harekete geçmesiyle sonuçlandı.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne göre çarşamba akşamı Dana Gas tarafından işletilen Khor Mor gaz sahasını hedef alan bir İHA saldırısı, elektrik santrallerine gaz arzının tamamen kesilmesine neden oldu. ABD'nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya, saldırıyı "düşmanca dış amaçlarla hareket eden yasadışı grupları" gerçekleştirmekle suçladı.

Savaya, Bağdat'ı "bu saldırının sorumlularını tespit etmeye ve adalete teslim etmeye" çağırdı ve "tam egemen bir Irak'ta bu tür silahlı gruplara yer olmadığını" vurguladı.

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur ​​Barzani ise Washington'a "sivil altyapıyı korumak için gerekli savunma ekipmanını sağlama" çağrısında bulundu. Barzani, "Bu tür saldırıların faillerinin geçmişte olduğu gibi cezadan kaçmaması gerektiğini" vurguladı.

Saldırıyı henüz üstlenen olmadı ancak Irak yetkilileri dün saldırıyı araştırmak üzere bir komite kurulduğunu duyurdu ve askeri bir sözcü de saldırıda yer alanların "cezalandırılacağına" söz verdi.