Yemen, BM’nin Hudeyde’ye yakıt girişi talebine olumlu yanıt verdi

Riyad, Husilerin gerilimi artıran hamlelerine karşı tepkisini bir kez daha dile getirdi.

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, perşembe günü Aden’de hizmet projelerini değerlendirmek amacıyla yerel yönetimle düzenlenen toplantıya başkanlık etti. (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, perşembe günü Aden’de hizmet projelerini değerlendirmek amacıyla yerel yönetimle düzenlenen toplantıya başkanlık etti. (SABA)
TT

Yemen, BM’nin Hudeyde’ye yakıt girişi talebine olumlu yanıt verdi

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, perşembe günü Aden’de hizmet projelerini değerlendirmek amacıyla yerel yönetimle düzenlenen toplantıya başkanlık etti. (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, perşembe günü Aden’de hizmet projelerini değerlendirmek amacıyla yerel yönetimle düzenlenen toplantıya başkanlık etti. (SABA)

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg’in ABD ve Avrupa desteğiyle Yemen’de ateşkesi güçlendirmek için anlaşma yapmaya yönelik çabaları sürerken Suudi Arabistan dün Yemen hükümetinin Husi milislerinin neden olduğu insani krizi hafifletmek amacıyla BM’nin talebine olumlu yaklaşmasını ve yakıt gemilerinin Hudeyde Limanı’na girmesine izin vermesini memnuniyetle karşıladı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, Krallığın Yemen’de BM himayesindeki ateşkesin başarılı olmasına yönelik kararlılığını ve Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg’in Yemen krizine kapsamlı bir siyasi çözüm bulma çabalarına destek verdiğini bir kez daha dile getirdi.
Açıklamada Krallığın, Husi milislerinin BM ateşkesini kötüye kullanmasına ve 2019 Aralık’tan bu yana BM himayesinde işleyen Hudeyde Limanları’na petrol türevlerini taşıyan gemilerin girişlerinin engellemesine kesin bir şekilde karşı olunduğu kaydedildi. Husi milislerin bu hamleleri savaşı sürdürmek, ateşkesi boşa çıkarmak ve özellikle kontrol alanlarındaki çalışanların maaşlarının ödenmesine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla yaptığı vurgulandı. 
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, Yemen hükümetinin gemilere giriş izni verme ve insani durumu göz önünde bulundurarak ateşkesin sonuna kadar bu adımı sürdürme kararına övgüde bulundu.
Yemen hükümeti perşembe günü yaptığı açıklamada, petrol türevlerini taşıyan gemilerin Hudeyde limanlarına girişi için kendi tarafından herhangi bir kısıtlama bulunmadığını yeniden dile getirdi. Açıklamada, hükümet insani dramı hafifletmek ve Husi milislerinin uluslararası topluma şantaj yapma ve karaborsadan yasa dışı zenginleşme adımlarını engellemek için bu yönde tüm ek kolaylıkları sağlama konusundaki kararlılık vurgulandı.
Yemen hükümeti, Husi milislerin 10 Ağustos’tan bu yana petrol şirketleri ve tacirlerini, Aralık 2019’dan beri yürürlükte olan Hudeyde limanlarından yakıt ithal etmeye yönelik uluslararası BM mekanizmasını ihlal etmeye zorlamaya başladığını belirtti. Husilerin bunu, BM tarafından desteklenen ateşkesi bozmak ve özellikle kendi kontrol alanlarındaki çalışanların maaşlarını ödemekle ilgili yükümlülüklerinden kaçmak için yaptığı kaydedildi.
Yemen hükümeti, Husi milislerinin söz konusu uygulamalarının ateşkes şartlarına uygun bir şekilde düzenli petrol türevlerini taşıyan gemilerin girişinin engellenmesine, kendi amaçları için suni bir yakıt krizi yaratılmasına ve sonucu düşünülmemiş bir gerilime neden olduğunu belirtti.
Açıklamada, anayasal ve etik sorumluluk ile özel sektörün gerekli petrol türevlerine olan ihtiyacına yanıt olarak Yemen hükümetinin, ‘Birleşmiş Milletler’in, BM mekanizması gereğince yasal prosedürlerinin eş zamanlı olarak tamamlanması koşuluyla, bir dizi akaryakıt gemisinin Hudeyde limanlarına girmesine izin verilmesine yönelik talebini’ kabul ettiği duyuruldu.
Yemen hükümeti yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Hudeyde limanlarındaki prosedürler, 2 Nisan’da ateşkesin başlamasından bu yana uygulananlarla aynıdır. Bunlar, ülkenin geri kalan limanlarında uygulanan prosedürlerden de farklı değildir.”
Açıklamada, ateşkesin başlangıcından bu yana, Yemen’de meşru hükümeti destekleyen Arap Koalisyonu ve BM ile koordineli olarak, Hudeyde Limanı’nda 963 bin 492 tondan fazla petrol türevi taşıyan 35 geminin yükünün boşaltılmasını kolaylaştırıldığı belirtildi.
Açıklamada, Yemen hükümeti ile ilgili olarak şu ifadelere yer verildi:
“Ek insani adımlar atıyor ve herhangi bir yeni krizden veya petrol türevlerinin fiyatlarındaki artıştan Husi milislerini sorumlu tutuyor. Ayrıca ateşkes şartlarına bağlılığını, vatandaşların haklarını koruyacak her şeyi yaptığını ve hiçbir ayrım gözetmeksizin onlarla eşit şartlarda ilgilendiğini vurguluyor.”
Açıklamada, hükümetin Husi milislerin yanlış bilgilendirme ve birçok insani meseleye ilişkin iddialarına karşı Yemen halkının bilincine güvendiği ifade edildi. Husilerin, yandaşlarının yayılmacı faaliyetlerine ve İran’ın nükleer silahlarıyla ilgili pazarlıklarının yanı sıra toplumsal dokuyu ve ulusal kimliği bozduğu, savaş ekonomisinden ve insanların çektiği acılardan kâr elde etmeye çalıştığı, ülkenin kaynaklarını boşa harcadığı, dünya barışını ve güvenliğini tehdit ettiği vurgulandı.
ABD’nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak amacıyla mevcut Yemen ateşkesini iyileştirmeye ve genişletmeye yönelik BM ve uluslararası çabalarının devam ettiğini açıkladı.
Lenderking, Suudi Arabistan merkezli el-Hades kanalına verdiği röportajda, barış sağlamaya yönelik uluslararası çabaları reddeden tarafların ‘izole edileceğini’ vurguladı. Ülkesinin Yemen’de barışı destekleme çabaları çerçevesinde bölgeyi yaklaşık 20 kez ziyaret ettiğini söyledi.
Lenderking, Yemen’deki durum karşısında başta beş büyük ülke olmak üzere uluslararası toplumun tutumundaki birliğe övgüde bulundu. Ülkesinin Husileri terörist grup olarak sınıflandırmamasının, Biden yönetiminin ‘insani durumu ağırlaştırmamayı’ amaçlayan politikasından kaynaklandığını söyledi.
BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg perşembe günü düzenlenen kapalı oturumda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne Yemen’deki durumla ilgili son çalışmaları hakkında bilgi verdi. Grundberg toplantıda, ikinci kez uzatılan ateşkesi 2 Ekim’e kadar uzatma planını uygulamada konseyin desteğini almayı hedefliyordu.
Husilerin, BM’nin ve uluslararası tarafların Yemen’e barış getirme çabalarını kasıtlı olarak sabote etmeye çalışacağına yönelik endişeler artarken Yemen ordu kaynakları milisleri cuma günü, Yemen ordusunun Taiz’in batısındaki bölgelerine saldırmakla suçladı ve ordu güçlerinin çok sayıda ölü ve yaralıya neden olan saldırıyı püskürtmeyi başardığını belirtti.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.