Bilim insanları Tonga'daki yanardağ patlamasının ürettiği okyanus iç dalgalarını keşfetti

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Bilim insanları Tonga'daki yanardağ patlamasının ürettiği okyanus iç dalgalarını keşfetti

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Çinli araştırmacılar Pasifik Okyanusu'nda bulunan ada ülkesi Tonga'da ocak ayında meydana gelen volkanik patlamanın ürettiği okyanus iç dalgalarını keşfetti.
Çin Küresel Televizyon Ağının (CGTN) haberine göre, Acta Oceanologica Sinica dergisinde yayımlanan makalede, iç dalgaların yüzlerce metreye kadar ulaşan genişliğe ve birkaç yüz kilometrelik tepelere neden oldukları ve okyanus ortamlarını önemli ölçüde etkiledikleri belirtildi.
Okyanuslarda nadiren gözlemlenebilen iç dalgalar, yanardağın patlamasının uydu görüntülerini kullanarak gözlem yapan Çinli araştırmacılar tarafından tespit edildi.
Araştırma, volkanik patlamaların sadece atmosferde dalgalanmalara neden olmadığını, aynı zamanda okyanustaki iç dalgalar gibi dinamik süreçleri de tetiklediğini gösteriyor.

Tonga'daki volkanik patlama
Pasifik Okyanusu'nda yaklaşık 170 adadan oluşan Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'nın 65 kilometre kuzeyindeki Hunga Ha'apai Adası'nda bulunan yanardağ, 15 Ocak'ta aktif hale gelerek kül, buhar ve gaz püskürtmeye başlamıştı.
Patlamanın ardından Tonga, Yeni Zelanda, ABD, Kanada, Şili ve Japonya için "tsunami" uyarısı verilmiş, tsunami Tonga'daki hemen hemen tüm adaları vurmuştu.
Yetkililer, yanardağdaki patlamaların 20 Aralık 2021'deki faaliyetlerinden 7 kat daha şiddetli olduğunu belirtmişti.
 



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging