NASA astronotlarının yıllar önce Ay'da çektiği 35 bin fotoğraf yenilendi

1969 tarihli Apollo 9 görevinde Russell Schweickart, komuta modülündeki David Scott'un fotoğrafını çekmişti (NASA/Andy Saunders)
1969 tarihli Apollo 9 görevinde Russell Schweickart, komuta modülündeki David Scott'un fotoğrafını çekmişti (NASA/Andy Saunders)
TT

NASA astronotlarının yıllar önce Ay'da çektiği 35 bin fotoğraf yenilendi

1969 tarihli Apollo 9 görevinde Russell Schweickart, komuta modülündeki David Scott'un fotoğrafını çekmişti (NASA/Andy Saunders)
1969 tarihli Apollo 9 görevinde Russell Schweickart, komuta modülündeki David Scott'un fotoğrafını çekmişti (NASA/Andy Saunders)

Görüntü uzmanı Andy Saunders, NASA'nın Apollo görevlerinde çekilen 35 bin fotoğrafı son derece detaylı ve kaliteli şekilde yeniden düzenlendi.
Aynı zamanda yazar olan Saunders'ın fotoğraflarla hazırladığı kitabı Apollo Remastered, 1 Eylül'de raflardaki yerini aldı.
Apollo görevleri, 1968'den 1972'ye kadar sürmüştü. Astronotların yakaladığı binlerce fotoğraf, ABD'nin Teksas eyaletine bağlı Houston'daki Johnson Uzay Merkezi'nde soğutucuda kilit altındaydı.

Ay modülündeyken görüntülenen astronot Fred Haise, uyumaya çalışıyor (NASA/Andy Saunders)

48 yaşındaki Saunders, 10 yıl süren çalışmasını tamamlayabilmek için işini, gayrimenkul geliştirme uzmanlığını bıraktı.
Dijital arkeolog, fotoğrafların mümkün olan en net ve canlı hale getirmek için modern düzenleme ve geliştirme teknikleri kullandı.

David Scott, 2 Ağustos 1971'de ABD bayrağının yanında selam durdu (NASA/Andy Saunders)

Bazı metotları kendisi geliştiren ve orijinal filmin yüksek çözünürlüklü taramalarından yararlanan Saunders aynı zamanda astronotlarla konuşarak ve ses kayıtlarını dinleyerek ışık ve renklerle ilgili ayrıntıları öğrendi. Böylece fotoğrafların daha gerçekçi hale gelmesi sağlandı.
Astronotların o dönemdeki en iyi kameraları, lensleri ve filmleri kullandığını belirten Saunders, insanlığın görselleri mümkün olan en kaliteli şekilde görmesi gerektiğini savundu.

James McDivitt, 1965'te Ed White'ı uzay aracından ayrılırken görüntüledi (NASA/Andy Saunders)

Avrupa Uzay Ajansı astronotu Tim Peake de fotoğraflar hakkında şöyle konuştu:
"Apollo görevlerinin yeniden düzenlemiş görüntülerine baktığımda, uzayda geçirdiğim 6 ay boyunca yaşadıklarımı hatırladım."
1972'deki Apollo 16'da görev yapan astronot Charlie Duke, kitap için kaleme aldığı yazıda "Görüntüler o kadar net ve gerçek ki orada olmaktan sonraki en iyi şey bunlar" ifadesini kullandı.
Independent Türkçe, Daily Mail, Penguin Books



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging