Ünlü Aborjin aktör Jack Charles yaşamını yitirdi

Fotoğraf: Getty Images
Fotoğraf: Getty Images
TT

Ünlü Aborjin aktör Jack Charles yaşamını yitirdi

Fotoğraf: Getty Images
Fotoğraf: Getty Images

"Jack Charles Amca" olarak bilinen ünlü Aborjin aktör Jack Charles, 79 yaşında hayatını kaybetti.
BBC'nin haberine göre, yayıncısı, Avustralya filmlerinde rol alan ve yerli tiyatronun "büyükbabası" olarak anılan Jack Charles'ın, felç geçirdikten sonra kaldırıldığı Melbourne'deki bir hastanede 79 yaşında öldüğünü bildirdi.
Yapılan açıklamada, "Bugün, Yaşlı Amca Jack Charles'ı onurlandırıyoruz. O, zamanımızın bir hikaye anlatıcısı olarak hatırlanacak." ifadesine yer verildi.
Başbakan Anthony Albanese, Charles'ın "neşeli bir miras bıraktığını" söyledi.
Charles, 1971'de Melbourne'de Avustralya'nın ilk Aborjin liderliğindeki tiyatro grubunu kurdu.
The Chant of Jimmie Blacksmith (1978), Bedevil (1993) ve Blackfellas (1993) gibi Avustralya filmlerinde rol alan ünlü oyuncu, 4 aylıkken Aborijin çocuklarını beyaz ailelere "asimile etmeyi" amaçlayan politikaları nedeniyle ailesinden zorla alındı.
Charles, ilk çocukluk yıllarını fiziksel ve cinsel istismara uğradığı devlet bakımevinde geçirdi.
Daha sonraki yıllarda Charles, Aborijin mahkumlar için bir savunucu oldu.
Victoria Eyaleti Başbakanı Daniel Andrews, Charles'ı "kendi kişisel acısını ve hayatında yaşadığı büyük travmayı, başkaları için bir işaret olmaya ve adalet için mücadele vermeye yönelten biri" olarak nitelendirdi.

Aborjinler yetişkin nüfusun yüzde 2'sini oluşturuyor
Arkeologlar, 2017'de, Aborjinlerin Avustralya'ya ilk olarak 65 bin yıl önce gittiğine dair arkeolojik verilere ulaşmıştı. Avustralya'nın kuzeyindeki Madhjedbebe kayalık alanında yaptıkları kazılarda buldukları el yapımı eşyalar üzerinde çalışan araştırmacılar, bunların en az 65 bin yıllık olduğunu, böylece Aborjinlerin kıtaya sanılandan 18 bin yıl daha önce gitmiş olabileceği değerlendirmesinde bulunmuştu.
İlk Britanya filosunun 26 Ocak 1788'de kıtaya ayak basmasının ardından yerli halka yönelik büyük katliamlar ve kültürel soykırım yapıldığını savunan Aborjinler, bu tarihi, "İstila Günü" ilan ederek "Avustralya Günü" olarak kutlanmasına karşı çıkıyor. Avustralya'da Aborjinler yetişkin nüfusun yüzde 2'sini oluşturuyor.



14 bin yıl boyunca donmuş toprakta kalan yavruların köpek olmadığı ortaya çıktı

Evcilleştirilen ilk köpekler olabileceği düşünülen hayvanların kurt olduğu anlaşıldı (Mietje Germonpré/Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü)
Evcilleştirilen ilk köpekler olabileceği düşünülen hayvanların kurt olduğu anlaşıldı (Mietje Germonpré/Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü)
TT

14 bin yıl boyunca donmuş toprakta kalan yavruların köpek olmadığı ortaya çıktı

Evcilleştirilen ilk köpekler olabileceği düşünülen hayvanların kurt olduğu anlaşıldı (Mietje Germonpré/Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü)
Evcilleştirilen ilk köpekler olabileceği düşünülen hayvanların kurt olduğu anlaşıldı (Mietje Germonpré/Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü)

Buzul Çağı'nda ilk evcilleştirilen köpekler olduğu düşünülen iki yavrunun aslında kurt olduğu ortaya çıktı. Bilim insanları 14 bin yıl önce yaşamış yavruların ne yediklerini öğrenince şaşkına döndü.

2011'de Sibirya'nın kuzeyindeki Tumat'ta mamut fildişi arayan avcılar donmuş toprakta bir yavru bulmuştu. Aynı bölgede yapılan çalışmalarda 2015'te bir yavru daha keşfedilmişti.

Köpek olduğu düşünülen iki hayvan, yünlü mamut kemiklerinin yanında, donmuş toprak katmanları içindeydi. Bazı kemiklerin insanlar tarafından yakılıp işlendiklerine işaret eden izler taşıması, bölgenin bir zamanlar mamut işleme alanı olarak kullanılmış olabileceğini akla getirmişti.

Bilim insanları bu hayvanların da insanların yanında gezmiş olabileceğini, ilk köpekler veya evcilleştirilmiş kurtlar olabileceğini tahmin ediyordu.

İki hayvanın üzerinde saldırıya uğradıklarına dair bir işaret bulunmadığı için toprak kayması gibi bir nedenle öldükleri düşünülüyor.

York Üniversitesi'nden araştırmacılar iki yavruyu detaylıca inceleyerek bazı soru işaretlerini gidermeyi başardı. 

Bulguları bugün (12 Haziran) hakemli dergi Quaternary Research'te yayımlanan çalışmaya göre yaklaşık 14 bin yıl önce yaşayan yavrular kız kardeşti. Dişleri üzerinde yapılan analize göre yavrular 7 ila 9 haftalıkken ölmüştü.

Ancak çalışmanın en ilginç bulgularından biri,  yavruların aslında köpek değil kurt olduğunun ortaya çıkmasıydı. DNA analizlerine göre Tumat Yavruları diye bilinen kardeşler soyu tükenen bir kurt popülasyonuna aitti ve hayvanların bugünkü köpeklerle pek bir bağları yok.

Yavruların köpek sanılmalarının bir başka nedeni de siyah kürkleriydi. Genetik bir mutasyondan kaynaklanan bu özellik sadece bugünün köpeklerinde görülüyor.

Makalenin yazarlarından Anne Kathrine Runge "Birçok kişi bu hayvanların neredeyse kesin bir şekilde kurt olduğu ve evcilleştirilen ilk köpekler olmadığı için hayal kırıklığına uğrayacak anacak bu hayvanlar o dönemin çevresini, nasıl yaşadıklarını ve en az 14 bin yıl önce yaşayan kurtların günümüz kurtlarına ne kadar benzediğini anlamamıza yardımcı oldu" diyerek ekliyor:

Ayrıca köpeklerin bugün bildiğimiz evcil hayvanlara nasıl evrimleştiğinin gizemini daha da derinleştiriyor çünkü ipuçlarımızdan biri (siyah kürk rengi), evcil köpeklerle akraba olmayan bir kurt yavrusunda da görüldüğü için aslında yanıltıcı olabilir.

Araştırmacılar yavruların midesini de inceleyerek nasıl beslendiklerini anlamaya çalıştı. Günümüz kurtları gibi hem bitkisel hem de hayvansal beslendikleri ortaya çıktı. Aynı zamanda hâlâ emzirildiklerine dair işaretler de saptandı.

Şaşırtıcı bir şekilde yavrulardan birinin midesinde yünlü gergedan derisi bulundu. Araştırmacılar yünlü gergedanın yavru olduğunu ve muhtemelen yetişkin kurtlar tarafından avlanıp yavrulara yedirildiğini düşünüyor. 

Ancak yine de yünlü gergedan, bugünkü kurtların avladığı hayvanlardan çok daha büyük boyutlara sahipti. Bilim insanları bu nedenle Buzul Çağı'nda yaşayan kurtların günümüzdeki akrabalarından çok daha büyük olduğundan şüpheleniyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Dr. Nathan Wales, "Yavru bile olsa yünlü gergedan kadar büyük bir hayvanın avlanması, bu kurtların belki de bugün gördüğümüz kurtlardan daha büyük olduğuna işaret ediyor" diyerek ekliyor:

Ancak yine de birçok açıdan benziyorlar çünkü kurtlar, sürünün bir kısmı yavrularını büyütürken, genellikle kolay avları avlama eğilimdedir.

Yeni çalışma Buzul Çağı ve günümüz kurtları arasındaki benzerlikleri gösterirken, ilk köpeğin nerede ve ne zaman ortaya çıktığını bulma çalışmalarının da süreceği anlamına geliyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Phys.org, Quaternary Research