Lübnan, İsrail’in gönderdiği deniz koordinatlarını inceleyecek

Lübnan Dışişleri Bakanı Buhabib, İsrail ile deniz sınırları müzakerelerinde ilerlemeden bahsetti

İngiltere merkezli Energean şirketine ait sondaj gemisi, İsrail'in Kariş gaz sahasında çalışmak üzere Haziran ayında Süveyş Kanalı'ndan geçerken (AFP)
İngiltere merkezli Energean şirketine ait sondaj gemisi, İsrail'in Kariş gaz sahasında çalışmak üzere Haziran ayında Süveyş Kanalı'ndan geçerken (AFP)
TT

Lübnan, İsrail’in gönderdiği deniz koordinatlarını inceleyecek

İngiltere merkezli Energean şirketine ait sondaj gemisi, İsrail'in Kariş gaz sahasında çalışmak üzere Haziran ayında Süveyş Kanalı'ndan geçerken (AFP)
İngiltere merkezli Energean şirketine ait sondaj gemisi, İsrail'in Kariş gaz sahasında çalışmak üzere Haziran ayında Süveyş Kanalı'ndan geçerken (AFP)

Lübnan Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı İlyas Busaab’ın, İsrail’in Lübnan’da deniz sınırlarının çizilmesi için yapılan müzakerelerle ilgili son noktaları oluşturacak deniz şamandıraları hattının koordinatlarını verdiğini açıklamasından birkaç sonra Lübnan Dışişleri Bakanı Abdallah Buhabib, İsrail ile yapılan müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini söyledi.
Bakan Buhabib, Pazartesi günü yaptığı Başbakan Necib Mikati ile yaptığı görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, “(Müzakerelerde ilerleme var, ama henüz sona gelmedik" dedi. ABD Başkanı Joe Biden'ın İsrail ile Lübnan arasında deniz sınırının çizilmesi için devreye girmesi ve ABD'li arabulucu Amos Hochstein'ın deniz sınırının çizilmesi konusunda yeni öneriler sunup sunmadığına dair bir soruya verdiği yanıtta Buhabib, “ABD’den benim burada açıklayamayacağım yeni teklifler getirdi. Başkan Biden ayrıca İsrail Başbakanı Yair Lapid ile görüştü ve ondan anlaşmayı sonuçlandırmasını istedi. ABD, bu ay ya da önümüzdeki ay bir anlaşmaya varılması gerektiğine inanıyor” ifadelerini kullandı.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn tarafından İsrail ile deniz sınırının çizilmesi dosyasından sorumlu kişi olarak atanan Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Busaab, Lübnan'ın 6 deniz şamandırasının koordinatlarını aldığını açıkladı. Busaab, bir televizyon kanalına verdiği röportajda, “Kimse Lübnan'dan herhangi bir topraktan vazgeçmesini istemedi. Bloklar ile sahil arasında belirli bir düzenlemeden söz edilen şamandıraların olduğu bir alan var. Bugün bu şamandıraların koordinatları elimize ulaştı.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, geçtiğimiz hafta Beyrut'u ziyaret eden Hochstein'ın tekrar sunacağı öneriyi bekleyen uzman bir ekibin, Lübnan'ın çalışma için aldığı koordinatları kontrol edeceğini ve Lübnan’ın haritalarına ve taleplerine uygun hale getireceğini söylediler.
Öte yandan Lübnan Sanayi Bakanı George Boşikyan, bir radyo programında, İsrail ile deniz sınırının çizilmesi konusunda halen net bir vizyonun olmadığını ve ‘sorunun ayrıntılarda olduğunu’ söyledi. Lübnan'ın tüm haklarına bağlı kalmaya devam ettiğini vurgulayan Boşikyan, önümüzdeki günlerde her şeyin daha fazla netleşmesini umduğunu ifade etti.
Cuma günü Beyrut'u ziyaret eden ABD'li arabulucu Hochstein, Lübnan ile İsrail arasında deniz sınırını çizilmesine ilişkin dolaylı müzakerelerde ‘ilerleme’ kaydedildiğini açıkladı. Hochstein, Anlaşma üzerinde halen daha fazla çalışılması gerektiğini söyledi.
ABD, iki yıldır Lübnan ve İsrail arasında, aralarındaki deniz sınırının çizilmesini ve tartışmalı Kariş gaz sahasından gaz çıkarılmasının önündeki engellerin kaldırılmasını amaçlayan bir anlaşmaya varmak amacıyla arabuluculuk yapıyor.
Lübnan, Kariş'in İsrail ile tartışmalı deniz suları içinde ve münhasır ekonomik bölgesinde yer aldığını düşünüyor.
Bu dosyayla ilgili gelişmeler, Londra merkezli Genel Energy Plc şirketi tarafından İsrail için kiralanan bir sondaj gemisinin Kariş gaz sahası yakınlarına gelmesiyle hızlanmıştı. İsrail’in bu adımı, Beyrut'u ABD’nin arabuluculuğuyla müzakerelerin yeniden başlatılmasını talep etmeye itti. Cuma günü, Haziran ayından bu yana üçüncüsünü gerçekleştirdiği ziyaret için Lübnan'a gelen Hochstein, “Son haftalarda ilerleme kaydettiğimizi hissediyorum” ifadelerini kullandı.
Lübnanlı yetkililerle görüştükten sonra yaptığı açıklamada Hochstein, “Duyduklarımdan ve yaptığımız konuşmalardan sonra çok umutluyum, ama daha fazla çalışmaya ihtiyaç var” dedi. İki ülke arasında 2020 yılında ABD’nin arabuluculuğuyla başlayan dolaylı müzakereler, Lübnan ile İsrail arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle durmuştu. Ancak müzakereler Haziran ayında yeniden başladı.



Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.