عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Suriye muhalefeti Türkiye’nin SMDK’dan ülkeyi terk etmesini istediğine ilişkin iddiayı yalanladı

Türkiye’deki Suriyeliler: Geçici koruma kartına sahip bir grup sınır dışı edildi

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, geçen salı günü Şam’da Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile yaptığı görüşmede (AP)
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, geçen salı günü Şam’da Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile yaptığı görüşmede (AP)
TT
TT

Suriye muhalefeti Türkiye’nin SMDK’dan ülkeyi terk etmesini istediğine ilişkin iddiayı yalanladı

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, geçen salı günü Şam’da Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile yaptığı görüşmede (AP)
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, geçen salı günü Şam’da Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile yaptığı görüşmede (AP)

Suriye muhalefetinin uluslararası toplumdaki meşru temsilcisi  Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Salim el-Muslat, Rus haber ajansı Sputnik tarafından ortaya atılan, Türkiye’nin SMDK’dan ülkeyi terk etmesini istediğine ilişkin iddiayı yalanladı.
SMDK Başkanı Muslat, Türk yetkililerin koalisyona bu yıl sonundan önce ülke topraklarından başka bir yere ayrılmaları çağrısı yaptığı yönünde Rus medyasında yayınlanan haberlerin hiçbir gerçek yanı olmadığını açıkladı.
Konuya ilişkin bugün bir açıklama yapan el-Muslat, Türkiye’nin Suriye devrimini ve Suriye halkının özgürlük, adalet ve demokrasi taleplerini destekleme noktasındaki tavrında bir değişim olmadığını dile getirdi.
Muslat açıklamasında, herhangi bir Türk yetkiliden kendilerine bu minvalde herhangi bir talep gelmediğini belirten el-Muslat, SMDK hakkında son günlerde ortaya atılan iddiaların gerçekle yakından uzaktan alakası olmadığının altını çizdi.
Muslat, 14 Eylül’de yaptığı açıklamada Türkiye’nin tutumunun Suriye devrimiyle ve Suriye halkının özgürlük, haysiyet ve demokrasiye ulaşma taleplerini destekleme açısından tutarlı olduğunu dile getirdi.
Sputnik Haber Ajansı’nın iddiasına göre kimliği belirsiz bir kaynak, Türkiye istihbaratının SMDK’ya bu yıl sonundan önce Türkiye topraklarından ayrılması gerektiğini bildirdiğini söyledi. Faaliyetleri Türkiye merkezli olan bu oluşuma dair bu ayrıntılı çağrının, Rusya’nın himayesinde Suriye - Türkiye yakınlaşmasının arka planında Türkiye’de son günlerde alınan siyasi bir kararın ardından geliştiğine dikkat çekildi.
Sputnik, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetinin SMDK’nın tüm ofislerini kapatmaya ve bu yılın sonunda sona eren bir takvime göre üyelerine fon sağlamayı durdurmaya karar verdiğini belirtti. Ajansa göre hükümet, ülkede Türk vatandaşlığı veya daimî ikametgahı olan liderlerinin herhangi bir siyasi faaliyette bulunmadan kalmalarına izin verecek ve koalisyon, Türkiye yerine başka alternatif seçenekleri tartışmaya başladı bile.
Salim el-Muslat, Rus ajansı tarafından öne sürülen iddiaların doğru olmadığını ve herhangi bir Türk yetkili tarafından koalisyon hakkında herhangi bir açıklama yapılmadığını vurguladı. Ayrıca son günlerde Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejimi ile ilan edilen temasların perde arkasında Türkiye’nin Suriye muhalefetine dair tutumunda değişiklik yaşandığıyla ilgili yayınlanan haberlerin hiçbir gerçek yanı olmadığını vurguladı.
Türk yetkililerle son zamanlarda yapılan görüşmelerin olumlu ve yapıcı olduğunu belirten Muslat, bunların başta Cenevre Bildirisi, 2118 ve 2254 sayılı kararlar olmak üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararları doğrultusunda Suriye’de siyasi bir çözüme ulaşmak için koordinasyon ve işbirliği çerçevesinde gerçekleştiğini söyledi.
Muslat ayrıca, SMDK’nın Türkiye ile ilişkisinin sağlam ve istikrarlı olduğunu vurgulayarak, yayınlananların aksine Ulusal Koalisyon’un Türkiye’deki varlığını başta başkent Ankara olmak üzere birkaç şehirde yeni ofisler açarak genişlettiğini dile getirdi. Salim el-Muslat, diplomatik misyonlarla uluslararası ilişkileri canlandırmayı, Suriye devrimine dost ülkelerin temsilcileriyle yeni iletişim kanallarının açılmasına katkıda bulunmayı ve Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin hukuki işlerine sponsor olmayı amaçladıklarına dikkati çekti.
SMDK, geçen ay da İran merkezli Tesnim Haber Ajansı’nın iddialarını yalanlamıştı. Ajans, Suriye rejimi ile ilişkileri yeniden gözden geçirmeye ilişkin son açıklamaların perde arkasında Türkiye hükümetinin, koalisyona ülke topraklarını terk etmesi çağrısı yaptığını iddia etmişti.
21 sığınmacı Türkiye’den sınır dışı edildi
Öte yandan Türkiye makamları, 21 Suriyeliyi Halep’in kuzeyindeki Azaz şehri yakınlarında bulunan Bab Es-Selam sınır kapısı aracılığıyla Suriye’nin kuzeyinde muhaliflerin kontrolündeki bölgelere sınır dışı ettiğini duyurdu.
Türk makamları, geçici koruma kartına sahip 21 Suriyeli genci, geçici koruma sistemine kayıtlı oldukları şehirler dışında bulunmaları ve seyahat kurallarına uymamaları ile ilgili ihlaller nedeniyle salı gününü çarşambaya bağlayan gece geç saatlerde Bab Es-Selam sınır kapısı idaresine teslim etti.
Türk makamları, daha önce Ağustos ayında da aynı nedenlerle 100’den fazla genci sınır dışı etmişti. Türkiye makamları, yüzlerce Suriyeli mülteciyi ‘sığınma yasalarını ihlal etme ve geçici koruma kartı almama’ gerekçesiyle Halep’in kuzey kırsalında kendilerine sadık silahlı muhalif grupların kontrolü altındaki bölgelere sınır dışı etmeyi sürdürüyor.
Türkiye’den Suriye’ye dönen mültecilerin sayısında bir yandan prosedürlerin karmaşıklığı, diğer yandan kötü ekonomik koşullar ve mültecilerin varlığına karşı yürütülen kampanyalar çerçevesinde artış yaşanırken, birçok mültecinin gönüllü bir geri dönüş beyanı imzaladıktan sonra zorla sınır dışı edildiğine dair haberler yayınlanıyor.
Türkiye makamları, Suriyelilerin Ramazan ve Kurban Bayramı’nda ailelerine yapacağı ziyaretleri iptal ederek, gidenlerin bir daha geri dönemeyeceklerini vurguladı. Çok sayıda Suriyeli mülteci, geçici koruma sistemine kayıtlı olmadıkları şehirlerde bulunmaları, belge eksiklikleri ve kaçakçılık yollarıyla Türkiye topraklarına gelmeleri gibi küçük ihlaller nedeniyle zorla sınır dışı ediliyor.
Türk makamları, seçimler yaklaşırken muhalefetin hükümete yönelik baskıları nedeniyle Suriyelilerle ilgili uygulamaları sıkılaştırmaya çalışırken, bazı partiler de seçim kampanyalarında Suriyeli mülteci kartını kullanıyor ve Türkiye’ de seçimleri kazandıktan sonra mültecilerin ülkedeki varlıklarını sona erdirme vaadinde bulunuyor.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, geçtiğimiz günlerde Suriye’ye gönüllü olarak dönen Suriyelilerin sayısının 506 bine ulaştığını açıkladı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar.Şarku'l Avsat'ın Independet Arabia'dan aktardığı analize göre buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.