ABD Filistinli STK’lar hakkındaki tutumunu gözden geçirecek

Washington, Filistinli STK’lar konusundaki tutumunu yeniden gözden geçirme sözü verdi

Ağustos ayında İsrail kuvvetlerinin baskınından sonra Ramallah’taki Filistin Kadın Komiteleri Birliği ofisindeki hasar (EPA)
Ağustos ayında İsrail kuvvetlerinin baskınından sonra Ramallah’taki Filistin Kadın Komiteleri Birliği ofisindeki hasar (EPA)
TT

ABD Filistinli STK’lar hakkındaki tutumunu gözden geçirecek

Ağustos ayında İsrail kuvvetlerinin baskınından sonra Ramallah’taki Filistin Kadın Komiteleri Birliği ofisindeki hasar (EPA)
Ağustos ayında İsrail kuvvetlerinin baskınından sonra Ramallah’taki Filistin Kadın Komiteleri Birliği ofisindeki hasar (EPA)

Üst düzey bir İsrail heyetinin yeni bilgiler içerdiğini iddia ettiği yeni raporları sunmak üzere Washington’a gitmesinin ardından, ABD yönetimi, Tel Aviv’in 6 Filistinli sivil toplum kuruluşunun faaliyetlerinin yasaklanması kararına ilişkin tutumunu yeniden gözden geçirmeyi kabul etti.
Şarku’l Avsat’a konuşan siyasi kaynaklar, İsrail hükümetinin, ABD’li yetkililerin Batı Şeria’daki 6 Filistinli sivil toplum kuruluşunun ofislerinin “Filistin terör örgütlerini desteklemeleri ve finansmanlarına katkıda bulunduğu” gerekçesiyle kapatılması kararına yönelik endişelerini dile getirmelerinden oldukça rahatsız olduğunu açıkladı. Bunun ardından, askeri yetkilileri, Şin Bet (İsrail istihbaratı) temsilcileri ve Savcılık Ofisi’nden temsilcileri içeren üst düzey bir heyet ABD’li yetkililerle görüşmek üzere Washington’a gönderildi.
Söz konusu kaynaklar, heyetin ‘bu derneklerin faaliyetleri hakkında, terörü desteklemedeki rollerini gösteren yeni bilgiler sunduğunu” ve Batı Şeria’da faaliyet gösteren 250 Filistinli derneğin bir listesini de sunduğunu söyledi. Heyet “Neden bu kurumların hepsini kapatmıyoruz da sadece 6 derneğe odaklanıyoruz çünkü bu kurumlar şüpheli faaliyetler yürütüyorlar” ifadelerini kullandı. Heyet, ABD yönetiminden tutumunu değiştirmesini ve İsrail’in bu derneklerin faaliyetlerini yasaklama kararını desteklemesini istedi. İsraillilere göre ABD’liler isteklerine yanıt vermese de konuyu yeniden derinlemesine inceleme sözü verdi.
İsrail işgal kuvvetleri, Oslo Anlaşmalarını ve Filistin egemenliğini ihlal ederek Kasım ayında Ramallah ve el-Bireh şehirlerine baskın düzenledi. El-Hak İnsan Hakları Derneği, ed-Damir (Vicdan) Mahkum Bakımı ve İnsan Hakları Derneği, Bisan Araştırma-Geliştirme Merkezi, Filistin Kadın Komisyonları Birliği, Sağlık Çalışmaları Komitesi, Tarım İşçiliği Komisyonları ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocukları Koruma Örgütü’nün (UNICEF) Filistin ofisleri mühürlendi. Ofislerdeki bilgisayarlara ve birçok belge ve dosyaya el konuldu. Bazı aktivistleri tutukladı. Bu sivil toplum kuruluşlarının hepsinin, İsrail tarafından ‘yasaklı terör örgütü’ ilan edilen Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin (FHKC) liderliği altında faaliyet gösterdiğine yönelik kanıtlar olduğu iddia edilen bir rapor hazırlandı. Raporda hem ABD yönetimine hem de Avrupa Birliği ülkelerine hitap ederek, bu kuruluşlara sağlanan fonların durdurulması çağrısı yapıldı.
Ardından, Avrupa ülkeleri İsrail’in raporunu inceledi ve bu suçlamaları doğrulamak için yeterli kanıt olmadığı sonucuna vararak, kuruluşları finanse etmeye devam etmeye karar verdi. ABD ise endişelerini dile getirirken, bu kuruluşlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için İsrail hükümeti ile temas halinde olduğunu söyledi. İsrail heyeti bunların ardından hızla Washington’a gitti.
İsrail’in Filistinli sivil toplum kuruluşlarına yönelik kararı, uluslararası çapta bir protesto dalgasıyla karşılaştı. Filistinliler, İsrail’in asıl amacının, işgal yönetiminin uygulamalarını ifşa etmede konusunda başarılı bir mücadele yürüten insan hakları kuruluşlarını korkutmak olduğunu düşünüyor.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times