عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran’ın Ortadoğu'daki ittifaklar ağı güçleniyor: Hamas, Suriye ile ilişkileri normalleştirme kararı aldı

Hamas'ın internet sitesinde Moskova’da, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Bogdanov'un huzurunda yaptığı görüşmeye ilişkin yayınlanan fotoğraf
Hamas'ın internet sitesinde Moskova’da, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Bogdanov'un huzurunda yaptığı görüşmeye ilişkin yayınlanan fotoğraf
TT
TT

İran’ın Ortadoğu'daki ittifaklar ağı güçleniyor: Hamas, Suriye ile ilişkileri normalleştirme kararı aldı

Hamas'ın internet sitesinde Moskova’da, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Bogdanov'un huzurunda yaptığı görüşmeye ilişkin yayınlanan fotoğraf
Hamas'ın internet sitesinde Moskova’da, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Bogdanov'un huzurunda yaptığı görüşmeye ilişkin yayınlanan fotoğraf

Hamas, ‘Filistin halkının ve haklı davasının yanında yer almasındaki rolü nedeniyle’ Suriye yönetimi ve halkına takdirini bildirerek, yaklaşık 11 yıllık duraksamadan sonra Şam ile ilişkileri yeniden başlatmaya resmen karar verdiğini açıkladı. Böylece İran, Ortadoğu ittifakları kapsamındaki kayıp halkayı yeniden tamamlama yolunda önemli bir kazanım elde etmiş oldu.
Hamas Hareketi dün yaptığı açıklamada, özellikle ulusu çevreleyen bölgesel ve uluslararası gelişmeler ışığında, “Hamas, Esed rejimiyle sağlam ilişkiler kurmaya ve geliştirmeye devam ettiğini teyit ediyor” ifadelerine yer verildi.
Açıklama, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’nin Moskova’da Rus yetkililerle bir araya gelerek görüşmeler yaptığı ziyaretin ardından geldi. Hamas’a yakın bir kaynak, Rusya ziyaretinin, başta Suriye olmak üzere bölgedeki diğer müttefiklerle köprü kurmada önemli etkisi olacağını söyledi.
İran ve Hizbullah yıllardır Hamas’a Suriye ile ilişkileri geliştirmesi yönünde baskı uyguluyordu.
Geçtiğimiz Haziran ayında Şarku’l Avsat konu hakkında bilgi sahibi bir kaynaktan alıntıladığı haberinde, Suriye ile ilişkileri yeniden başlatma kararının yeni olmadığını, Hamas liderliğindeki değişiklik de dahil olmak üzere birçok değişikliğin ışığında 10 aydan fazla bir süre önce karar verildiğini bildirdi. Hamas’ın son toplantılarında İran ve Suriye’ye yakın kesimin yönetimdeki konumu güçlenmişti. Bu kesim, İran’la ilişkilerin güçlendirilmesini savunuyor ve Hamas’ın, Suriye rejimi ile çatışma halinde olan Müslüman Kardeşler’le tamamen özdeşleştirilmesinden rahatsızlık duyuyor.
Hizbullah’ın başlattığı ve İran’ın da dahil olduğu yıllarca süren girişimlerin ardından Suriye rejimi ile ilişkileri yeniden başlatma aşamasına gelindi. Şam'ın Hamas ile ilişkisi, hareketin, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kendi yönetimine karşı halk ayaklanması karşısında aldığı önlemlere karşı çıkmasıyla koptu.
Hamas, 2011’deki Suriye olayları başlamadan önce İran ekseninde yer almaktaydı. Ancak rejim karşıtı halk hareketini desteklemesi, Esed, İran ve Hizbullah tarafından öfkeyle karşılandı. Hamas’ın bu tutumu, kendisine yıllardır destek veren İran ve Suriye yönetimleri tarafından bir ihanet olarak algılandı.
Bu süreçte İran’la ilişkiler kesildi, ancak daha sonra Hizbullah araya girerek tekrar iletişim köprüleri kuruldu ve 2019’da ilişkiler yeniden güçlendirildi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, tüm bu çabaların Heniyye’nin Suriye ziyaretiyle sonuçlanacağına inanılıyor.
İsmail Heniyye’nin basın danışmanı Tahir el Nunu, geçtiğimiz günlerde Heniyye’nin Rusya ziyaretine başladığını açıkladı. Bu gelişme bölge uzmanları tarafından Şam ile Hamas arasındaki ittifakın geri dönüşü anlamına geldiği şeklinde yorumlandı. Böylece İran, Ortadoğu’daki ittifaklar ağındaki eksik halkaları yeniden onarma yolunda önemli bir yol kat etmiş oldu.
Hamas dünkü açıklamasında, Filistin yönetimi ile büyük ölçüde çelişen ve otoritenin şu ya da bu şekilde bölünmeyi teşvik etmekle suçladığı İran-Suriye eksenine dönüşün önemine dair ipuçları verdi.
İran ve Suriye, Filistin-İsrail barış anlaşmasına karşı çıkıyor. Müzakereleri ve Filistin yönetimin bu konudaki yaklaşımını reddediyor, bu Hamas'ın tutumuyla da uyumlu. Hamas Hareketi, bölgede ‘İsrail projesini reddeden, direnen aktif ve etkili güçleri hedef alan tehlikeli gelişmelerin’ takibini yaptıklarını kaydetti.
Hamas, ‘Suriye'yi, özellikle Filistin davası kapsamında aktif tarihsel rolünden uzaklaştırma’ yönündeki tüm girişimleri reddettiğini bildirdi. Hamas, Suriye’nin maruz kaldığı acımasız saldırganlığın gölgesinde Filistin halkının Suriyelilerle birlikte olduğunu bildirdi. Açıklamada, “İsrail saldırganlığı karşısında kardeş Suriye'nin yanında olduğumuzu teyit ediyoruz” ifadelerine yer verildi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT
TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.

ARAP DÜNYASI

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.

ARAP DÜNYASI

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.