Yemen’deki kamplarda barınan 258 bin kişi sağlık hizmeti alamayacak

On binlerce çocuk, hamile kadın ve engelli bireyler sağlık hizmetlerinden yoksun kalma riskiyle karşı karşıya.

Yemenliler, Husilerin başlattığı savaş nedeniyle yaşadıkları toprakları terk ediyor. (Birleşmiş Milletler)
Yemenliler, Husilerin başlattığı savaş nedeniyle yaşadıkları toprakları terk ediyor. (Birleşmiş Milletler)
TT

Yemen’deki kamplarda barınan 258 bin kişi sağlık hizmeti alamayacak

Yemenliler, Husilerin başlattığı savaş nedeniyle yaşadıkları toprakları terk ediyor. (Birleşmiş Milletler)
Yemenliler, Husilerin başlattığı savaş nedeniyle yaşadıkları toprakları terk ediyor. (Birleşmiş Milletler)

Yemen’in Marib vilayetindeki kamplarda yaşayan yerinden edilmiş 258 binden fazla kişi, Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) finansman yetersizliği nedeniyle sağlık hizmeti programını eylül ayında durdurması sebebiyle sağlık hizmetlerine erişemiyor. Veriler, programın durdurulması ile sağlık hizmetlerinden yararlanan 38 binden fazla çocuğun yanı sıra 10 bin hamile kadını ve Marib’in merkezi ile çevresine ve Vadi vilayetine dağılmış 125’ten fazla yerinden edilmiş bölgede yaşayan 42 binden fazla engelli bireyi etkileyeceğini gösteriyor.
IOM’in yakın tarihli bir raporunda yer verilen veriler, finansman eksikliğinin Marib’deki sağlık programlarını bu ay kapanma tehlikesi ile karşı karşıya bıraktığını gösteriyor. Bu durum, yaklaşık 49 bin aileyi yani 258 bin kişiyi sağlık hizmetlerinden mahrum bırakacak ve tahminen 10 hamile kadın, 38 bin çocuk 42 bin engelli birey ve bin 830 yerinden edilmiş kişiyi etkileyecek.
IOM, finansman açığının devam etmesi halinde üç tedavi kompleksini kapatacağı ve Muhammed Hail Hastanesi ile el-Cefine sahra Hastanesi’ne verdiği desteğin de yarısını keseceği uyarısında bulundu.
Yerinden edilenlere yönelik araştırmalara göre geçtiğimiz ay içinde yaklaşık 392 bin aile, Marib’e veya vilayetin içinde yerinden edildi. Ailelerin çoğu Şabva, el-Cuba, Cebel Murad ve Harib bölgelerinden, Marib ve el-Vadi Bölgesi’nin halihazırda aşırı kalabalık olan bölgelerine taşındı.
Örgüte göre son aylarda yerinden edilen ailelerin sayısı arttı. Temmuz ayında Şebve’de yaşanan olaylar ve Marib’i vuran seller nedeniyle 237 aile yerinden oldu. Ülke İçinde Yerinden Olmuş Kişiler (ÜİYOK) tarafından bildirilen temel ihtiyaçların yüzde 40’ını barınma, yüzde 29’unu gıda, yüzde 16’sını mali yardım, yüzde 7’sini gıda dışı ürünler ve yüzde 3’ünü de geçim kaynakları oluşturuyor.
Husi milislerinin başlattığı savaş nedeniyle ailelerin sürekli yerinden edilmesi sonucu Marib şehrinin nüfusu artarken, sağlık merkezlerinin yaklaşık yüzde 44’ü insani yardım kuruluşları tarafından verilen destekten mahrum kaldı. Ayrıca halen yeterli sayıda personel ve tıbbi ekipman bulunmuyor.
İnsani yardım kuruluşları, 23 gezici sağlık ekibinin yanı sıra yerinden edilmiş kişilere yönelik 125 noktayı kapsıyor ve sabit sağlık tesislerine düzenli erişimi olmayan bölgelere ayda iki kez sağlık hizmeti sunuluyor.
IOM, faaliyetlerinin 75 bölgeyi kapsamadığını ve es-Suveyde, el-Nur, es-Sit, el-Ark Şarki, el-Haraşi ve eş-Şarki gibi en çok göç alan bölgelerde sabit kliniklere olan ihtiyacın arttığını belirtiyor.
Kamp Koordinasyon ve Yönetim Grubu’na göre büyük ölçekli sel felaketleri, yerinden edilen 70 binden fazla kişiyi ve 74 bölgedeki tahmini 936 aileyi etkiledi. Zira barınma alanları tamamen yok oldu. Sığındıkları barınaklar hasar gören ve küçük onarımlara veya plastik örtülere ihtiyaç duyan 10 bin aile de mevcut.
IOM, İnsan Dayanışma Derneği ve ACTED tarafından yönetilen yerlerde, tahminen 595 aile sel yollarında yaşıyor. IOM ve Kamp Koordinasyon ve Yönetim Grubu, bu aileleri daha güvenli yerlere yerleştirmek için Yerinden Edilmiş Kişiler Kampları Yönetimi ile birlikte çalışıyor.
Marib’de yerinden edilmiş kişilerin içinde bulunduğu sıkıntılar, sağanak yağışların ve bunun sonucunda meydana gelen seller ile sınırlı değil. Zira yangınlar da sıkıntılarının başka bir parçasını oluşturdu. Yaz sıcağı, rüzgarlar, tehlikeli elektrik bağlantıları ve güvenli olmayan pişirme yöntemleri nedeniyle kamplarda çok sayıda yangın çıktı. Ayrıca elektriğe bağlı kampların birçoğunda, aşırı yüklenmeye uygun kablo bağlantıları veya elektrik devre kesicileri ve emniyet şalterleri de bulunmuyor. Geçen ay, yalnızca Uluslararası Göç Örgütü tarafından denetlenen bölgelerde beş yangın meydana geldi.
Bununla birlikte veriler, temas alanlarındaki ihlallerin devam ettiğini ortaya koyuyor. Marib şehrinin güneyindeki Cebel el-Belek, el-Ravza ve Mula’a bölgelerinde ve şehrin batısındaki el-Kasara’da sivil merkezlerden çok uzakta topçu atışları yapıldığına dair haberler yayıldı. Ancak haberlerde, ağustos ayı boyunca Marib’deki çatışmaların ön saflarının ateşkesin başlangıcındaki gibi kalacağı belirtildi.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.