Türkiye, Suriye'deki güçlerini geri çekmeyecek

Ankara, bu konudaki tutumunu muhalif gruplara bildirdi.

Halep yakınlarında bulunan askeri bölgedeki bir muhalif gurup üyesi. (AFP)
Halep yakınlarında bulunan askeri bölgedeki bir muhalif gurup üyesi. (AFP)
TT

Türkiye, Suriye'deki güçlerini geri çekmeyecek

Halep yakınlarında bulunan askeri bölgedeki bir muhalif gurup üyesi. (AFP)
Halep yakınlarında bulunan askeri bölgedeki bir muhalif gurup üyesi. (AFP)

Suriye'nin kuzeybatısındaki Suriyeli muhalif gruplarla yapılan görüşmelerde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) İdlib ve Halep kırsalından çekilmesine ilişkin herhangi bir plan ya da görüşme olmadığı bildirildi. Türkiye’den askeri bir kaynak tarafından aktarılan bilgilere göre ayrıca bölgede konuşlu Türk güçlerinin ‘muharip kuvvetler’ ve Astana Formatı çerçevesinde Türkiye ile Rusya arasında 2020 yılı başlarında imzalanan bir anlaşmayı uyguluyorlar.
Şarku’l Avsat’ın muhalefet gruplarının bir liderinden edindiği bilgilere göre geçtiğimiz günlerde Suriye'nin kuzeybatısında bir Türk askeri yetkilinin katılımıyla yapılan ve muhalif gruplardan çok sayıda askeri yetkilinin hazır bulunduğu özel bir toplantıda, Suriye dosyası ve son gelişmeler ele alındı. Bunun yanı sıra Ankara ile Şam arasındaki yakınlaşma planı ve iki taraf arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi konularının da görüşüldüğü iddia edildi. Türk yetkili görüşmede, Türkiye'nin Suriye topraklarından çekilme yönünde herhangi bir planı ya da niyeti olmadığını vurguladı. Şam rejimi her ne kadar Ankara ile yakınlaşmanın ön koşulu olarak Türk güçlerinin Suriye'den çekilmesini istese de görüşmede Türkiye’nin ‘kısa vadede böyle bir planının olmadığı’ kaydedildi.
Bir kaynağa göre Türk yetkili şu iddialarda bulundu:
“İdlib ve Hama, Halep ve Lazkiye kırsalında konuşlu Türk güçleri tamamen muharip kuvvetlerdir. Barış gücü ya da muhalefet ile Suriye rejimi arasındaki ateşkesin gözlemcileri değiller. Astana Formatı çerçevesinde Türkiye ile Rusya arasında 2020 yılı başlarında yapılan bir anlaşma sonucunda rejim güçleri ve müttefiklerinin o dönemdeki başarısız saldırısı sırasında İdlib'in doğusundaki Serakib çevresinde konuşlandılar. Türk güçlerinin bölgedeki görevleri, rejim güçlerinin İdlib'e ve Suriye'nin kuzeybatısında muhalif grupların kontrolündeki bölgelere doğru ilerlemeye yönelik her türlü girişime karşı koymaktır.”
Suriye rejiminin herhangi bir saldırısının yukarıda belirtilen anlaşmanın açık bir ihlali olduğunu belirten Türk yetkili, Türk güçlerinin ve muhalif grupların operasyona karşılık verme ve herhangi bir saldırıyı püskürtme hakkına sahip olduğunu vurguladı.
Türk ve Suriyeli yetkililer arasında, Ankara ile Şam arasındaki uzlaşı ve yakınlaşma planına ve koşullarına dair yapılan açıklamalar çerçevesinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu cuma günü bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, Suriye rejiminin iki ülkenin yakınlaşması için Türkiye’nin Suriye’den çekilmesini şart koşmasının ‘doğru ve gerçekçi’ olmadığını belirtti. Çavuşoğlu, Türkiye’nin çekilmesi halinde bölgeye Suriye’nin başa çıkamayacağı şekilde terör örgütlerinin hakim olacağını, bunun da hem Türkiye hem de Suriye rejimi için risk oluşturduğunu vurguladı.
Reuters’ın kendi kaynaklarından aktardığına göre Milli İstihbaratı Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, Suriye Ulusal Güvenlik Büro Başkanı Ali Memluk ile geçtiğimiz haftalarda Şam'da iki taraf arasındaki anlaşmazlıkları ele alırken, Suriye’de bu anlaşmazlıkları aşarak Türkiye ve Suriye dahil herkesin çıkarına olacak çözüme ulaşmak için bazı görüşmeler yaptı.
Gazete Pencere yazarı Nuray Babacan, Suriye Ulusal Güvenlik Büro Başkanı Memluk’un, MİT Başkanı Fidan’a mülteci meselesi ve diğer ilgili konuları müzakere etmeden önce Suriye topraklarında bulunan Türk askerlerinin geri çekilmesini şart koştuğunu öne sürdü.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun Suriye rejimi ile muhalefeti arasındaki uzlaşıya ilişkin açıklamaları, muhalif grupların kontrolündeki bölgelerde ve mülteci kamplarında bir ay boyunca devam eden kitlesel gösterilere neden olmuştu.
Türkiye’nin İdlib ile Hama, Halep ve Lazkiye kırsalında ve Halep'in kuzeyinde Zeytin Dalı ve Fırat Kalkanı, Rakka ve Haseke kırsalında Barış Pınarı harekat bölgelerinde 124 üssü ve askeri noktası bulunuyor. Bu üslerde ve noktalarda 120 binden fazla Türk askeri ile hava savunma sistemleri, ağır topçular ve roketatar dahil binlerce askeri teçhizat yer alıyor. Suriye rejimi güçlerinin, İran destekli milislerin ve Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) bahsi geçen bölgelere ilerleme girişimlerine karşı askeri bir savunma hattı oluşturuyor. Bununla birlikte Suriye rejimine muhalif silahlı grupların 50 binden fazla üyesini silahlandırarak ve aylık maaş ödeyerek destekliyor.



Gazze'de ateşkes için ihtiyatlı iyimserlik… ABD'nin oynayacağı role güven

İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)
TT

Gazze'de ateşkes için ihtiyatlı iyimserlik… ABD'nin oynayacağı role güven

İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki günlerde gerçekleştireceği bölge turu, Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varılması olasılığı açısından merakla bekleniyor. İsrail'de savaşın sona erdirilmesi yönünde büyük gösteriler düzenlenirken, Kahire temasların varlığını, öneri ve fikir alışverişinde bulunulduğunu teyit ediyor ve Washington'un rolüne güveniyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre Trump'ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) kapsayan turu öncesindeki bu büyük ivme, ABD'nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya açık bir şekilde baskı yapması halinde bir anlaşmayla sonuçlanabilir. Hamas'ın ABD'nin kapsamlı bir çözüm garantisi vermesi halinde, ateşkesi kabul etmesi muhtemel.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Papa 14. Leo, 8 Mayıs'ta seçildikten sonra Aziz Petrus Meydanı'nda düzenlediği ilk pazar ayininde Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması ve tüm esirlerin serbest bırakılması çağrısında bulundu.

‘Askeri çözüm yok’

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul dün Kudüs'te yaptığı açıklamada, ‘ateşkes için ciddi müzakerelere geri dönülmesi’ çağrısında bulunarak, ‘Gazze Şeridi'ndeki çatışmanın askeri yollarla çözülemeyeceğini ve siyasi bir çözümün odak noktası olması gerektiğini’ vurguladı.

Görsel kaldırıldı.İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazı arasında oturan protez bacaklı bir Filistinli (AFP)

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, dün Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan bir televizyon röportajında, Gazze konusunda günlük temasların ve karşılıklı önerilerin varlığını teyit ederek, gerilimin sona erdirilmesi için baskı yapılmasında ABD'nin rolünden yararlanmanın önemini vurguladı. Trump yönetiminin göreve gelmeden önceki tutumunun ateşkesin istikrar kazanmasına yardımcı olduğunu ve mevcut ABD yönetiminin de aynı güçle mevcut çabaların başarısına katkıda bulunacağını umduğunu ifade etti. Abdulati, “Kapsamlı bir ateşkese ulaşmak için ABD ve Katar'ın başını çektiği uluslararası ortaklarla iş birliği içinde Mısır'ın yoğun girişimleri devam ediyor” dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü Samuel Warburg dün Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Trump'ın ziyaretinin, Gazze Şeridi'ndeki gelişmeler de dahil olmak üzere çeşitli dosyalarda ‘koordinasyonu artıracağını’ doğruladı, ancak bir ateşkes anlaşmasına varılıp varılmayacağı konusunda bilgi vermedi.

Baskılar artıyor

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Trump'ın ziyaretinden önce ya da ziyaretiyle birlikte bir anlaşmaya varılacağı beklentisiyle savaşın sona erdirilmesi için büyük beklentiler, baskılar ve uluslararası taleplerin arttığını söyledi. Mısır'ın Trump'ın rolüne güvenmesinin doğru bir tutum olduğunu ve özellikle Gazze dosyasının yaklaşan tur sırasında güçlü bir şekilde masada olacağı için anlaşmanın sağlanmasına önemli ölçüde katkıda bulunabileceğini belirtti.

Hamas'a yakın bir Filistinli siyasi analist olan İbrahim el-Medhun'a göre ise ‘tüm olasılıklar halen masada, ancak İsrail ateşkesi garanti eden ya da Filistin halkına karşı devam eden soykırımı durduran herhangi bir anlaşmayı reddetmekte ısrar ediyor.’

Görsel kaldırıldı.İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları nedeniyle yerlerinden edilen Filistinlilerin kaldığı çadırlar (Reuters)

Öte yandan Hamas, maliyeti ne olursa olsun herhangi bir kısmi anlaşmaya girmeyi reddediyor. Kapsamlı bir anlaşmaya varmak istediğini vurguluyor, ancak aşılamayacak net koşullar ve kırmızı çizgiler belirliyor.

El-Medhun'a göre kırmızı çizgiler üç yönlü; ‘İlk olarak hiçbir koşul altında silahların teslim edilmesinden söz edilmiyor, zira direniş için silahlar hayatta kalmanın garantisi ve caydırıcılık aracıdır. İkinci olarak ister liderler ister sıradan insanlar olsun, Filistinlilerin yerinden edilmesi reddediliyor. Son olarak, saldırganlığın kapsamlı bir şekilde durdurulmasına, kuşatmanın kaldırılmasına ve esirlerin serbest bırakılmasına yol açmayan her türlü kısmi anlaşmaya karşı çıkılıyor.’

El-Medhun, “Hamas kısa süre önce İsrail'in değiştirilmiş bir teklifini reddetti. Çünkü bu teklif kabul edilemeyecek kırmızı çizgilere dokunan noktalar içeriyordu. Ancak hareket diyaloğa açık olmakla birlikte silahları teslim etmeyecek, mevcut koşullar altında gelecekteki herhangi bir hükümette yer almayacak ve herhangi bir kısmi anlaşmayı kabul etmeyecek” ifadelerini kullandı.

İsrail Kanal 12 televizyonuna göre cumartesi akşamı binlerce İsrailli, savaşın sona erdirilmesi ve tüm esirlerin geri dönmesi talebiyle Savunma Bakanlığı yakınlarında gösteri yaptı. Bu gelişme, cumartesi günü Gazze Şeridi'nde hayatta olan iki İsrailli esirden birinin Gazze Şeridi'nde devam eden savaşın sona erdirilmesi çağrısında bulunduğu videonun Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları tarafından yayınlanmasıyla aynı zamanda gerçekleşti.

Hamas'ta iyimserlik

Hamas kaynakları dün Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, Katar ve Mısır'ın katıldığı, ABD'li ve İsrailli yetkililerin yakından takip ettiği görüşmelerde ‘bu kez bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserliğe tanık olunduğunu’ belirterek, ‘şu anda önerilenler üzerinde anlaşmaya varılması halinde önümüzdeki 48 saat içinde bir anlaşmanın ilan edileceğini’ öne sürdü.

Kaynaklar, ‘ABD tarafının kısmi bir anlaşmaya varmaya odaklandığını, hareketin liderliğinin ise anlaşmanın açık ve net bir metin taşımasını, Başkan Trump'ın garantisini içermesini, İsrail'in ilk aşamada olduğu gibi anlaşmaları ihlal etmeden savaşı sona erdirecek ikinci bir aşamaya geçilmesini talep ettiğini’ açıkladı.

Görsel kaldırıldı.İsrail'in dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'a düzenlediği saldırıda öldürülen bir çocuğun cenazesini taşıyan Filistinli (Reuters)

‘Hamas'ın ateşkesi hızlandırmak ve Trump yönetimine net bir mesaj göndermek için ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander da dahil olmak üzere tüm esirleri serbest bırakmaya istekli olduğunu’ belirten el-Medhun, “Şimdi parola, soykırımı durdurmak, insani yardımın girişine izin vermek ve savaşın kapsamlı bir şekilde durdurulması için işgal hükümetine gerçek bir baskı yapma sorumluluğuna sahip olan ABD yönetiminin elinde” dedi.

Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret sırasında Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmenin yollarını açıklayacağı bir anlaşmanın çerçevesini duyurmasını bekleyen Ferec, önümüzdeki saatlerin ABD'nin tutumunu, takas anlaşmasının tamamlanma şansını ve yardım girişini duyurmak açısından belirleyici olacağını öne sürdü.