Irak'ta 10 Ekim'de yapılan erken seçimlerin doğurduğu siyasi kriz, ülkenin siyasi ve ekonomik istikrara giden yolunu baltaladı. 11 ay önce siyasi tıkanıklığın ortaya çıkışı ve 2003 yılından sonraki mevcut rejime katılan taraflar ve güçler arasında artan güvensizlik bu yolu büyük ölçüde etkiledi.
Her seçimden sonra istikrara yönelik yeni bir denklem oluşturacak köklü çözümler üretemeyen ve kısır bir döngüye giren siyasi harekete rağmen, siyasi partiler buna zemin hazırlayan geçici bir hükümet kurulduktan sonra yeni bir seçim yarışına giriyorlar. Ancak bu yolda engellerle karşılaşılacak.
Krizi çözme kapıları
Geçen pazartesi, Irak Başbakanı Mustafa El-Kazımi mevcut siyasi kriz için çözüm kapılarının birtakım sıkıntılar olmasına rağmen hala açık olduğunu duyurdu.
Kazımi, Irak adına Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantısına katılmak üzere ABD’nin New York şehrine gitmeden önce yaptığı açıklamada, “Geçtiğimiz iki yıl boyunca komşularımızla ve uluslararası toplumla en iyi ilişkileri tesis etmeye çalıştık. Irak'ın uluslararası forumlardaki katılımının seviyesini yükselttik. Her düzeyde halkımızın çıkarlarına olumlu yansıyacak şekilde herkesle iş birliğimizi ve ortaklığımızı güçlendirdik” ifadelerini kullandı.
Kazımi “Hükümetimizin tecrübesi, Irak'ın bölgede istikrarın sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve herkesin görüşlerini ortak bir zeminde toplayabilecek bir saha olabileceğini gösterdi. Bu, her düzeyde dikkate alınması gereken bir yaklaşımdır” dedi.
Mevcut siyasi krizin çetin olduğunu ancak çözüm için kapıların hala açık olduğunu vurgulayan Kazımi, Irak'ın ve halkının çıkarlarını her şeyin üstünde tutan sakin ve sıcak bir diyalog kurulması gerektiğini belirtti. Kazımi “Ulusal ve siyasi güçleri sakin ve sabırlı olmaya, diyalog diline ve mantığın sesine güvenmeye ve sağlam bir iradenin yanı sıra kuvvetli bir vatanseverlik ruhuyla kuşanmaya çağırıyorum. Böylece bu tarihi anda bu krize son vermeyi sağlayan çözümler üretebilecek, ulusal diyaloğumuzla ülkemizi mevcut yerden güvenli bir kıyıya çıkarabiliriz” dedi.
Sadr Hareketi, Şii Koordinasyon Çerçevesi’nden memnun olmayacak
Irak'ta yaşanan siyasi kriz, çözümsüzlüğe ve girişimlerin başarısız olmasına yol açtı. Hikmet Hareketi üyesi Fahd el-Ceburi, Kürt güçlerinin cumhurbaşkanının atanacağı meclis oturumuna ortak bir adayla girmeyi nihayet kabul ettiğini açıkladı. Ceburi, Sadr Hareketi’nin Koordinasyon Çerçevesi’nden hükümetin başına bir ‘peygamber’ bile atasa memnun olmayacağını söyledi.
Ceburi televizyonda yaptığı açıklamada “Koordinasyon Çerçevesi’nden Sadr Hareketi’ne karşı bir kışkırtma söz konusu değil. Hükümetin başına 100 aday çıkartsak Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr onları reddedecek. Hatta bir peygamber aday gösterilse onu bile reddedecek. Koordinasyon Çerçevesi’nin toplantısı çok önemliydi. Sünni ve Kürt güçlere hükümetin kurulmasına devam etmek için tutumlarını belirleme konusunda tavsiyelerde bulunuldu. Kürt güçleri, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasında ortak aday olarak Abdurreşid Latif’i cumhurbaşkanlığı pozisyonuna önererek tutumlarını belirledi” dedi.
Kriz hala aynı şekilde devam ediyor
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre, Siyaset Uzmanı Salih Lefte, siyasi liderlerin inadı, çıkar ve kazanımların çatışması ve en ideal ve en uygun çözüm konusundaki fikir ayrılıkları nedeniyle siyasi krizin aynı şekilde devam ettiğini söyledi. Lefte'ye göre her parti, taraf veya siyasi liderin krizi çözmek için bir fikri var ve başkalarının kendi bakış açısını kabul etmesini istiyor.
Lefte “Örneğin, parlamentoyu feshedip eski seçim kanununun, aynı hükümetin ve cumhurbaşkanının kalmasını isteyen bir görüş var. Mevcut yasadan etkilenen diğer tarafların bu görüşü kabul etmesi mümkün değil” şekline konuştu.
Lefte “Bir başka görüş ise yeni bir seçim yasası ve hükümet istiyor. Ancak bu görüşü savunanlar anayasaya uygun olmasına rağmen, karşıt düşüncedeki insanların bunu engellemek için halkı kışkırtmasından korktuğu için bu adımı atmaktan kaçınıyorlar” şeklinde sözlerini sürdürdü.
İdeal çözüm
Üçüncü görüşün ise parlamentoyu, hükümeti, tüm siyasi süreci feshetmek ve seçime gitmek istediğini, ancak mevcut rejim devrilirse seçimleri kimin yapacağı veya nasıl yapılacağı konusunda hiçbir çözümü olmadığını söyleyen Lefte “Bu görüşün herhangi bir çözümü veya yapıcı planı olmadan yıkım istediği aşikâr. Bunlar ya anarşist ya da cahil insanlar” değerlendirmesinde bulundu.
Kaybeden güçlerin dördüncü bir görüşü olduğuna dikkat çeken Lefte, bu görüşü savunanların halkı kazanmak için gerilimi tırmandırdığını ve ileride bir koltuk veya mevki kazanma umuduyla çeşitli yollar ve araçlarla bedeli ne olursa olsun erken seçimin kabul edilmesini sağlamaya çalıştıklarını söyledi.
Lefte krizi çözmek için en iyi yolun, en büyük bloğun adayı üzerinde anayasaya uymak, Koordinasyon Çerçevesi’nin başbakan adayının Sadr'ın kabul edebileceği bir adayla değiştirilmesi, Sadr Bloğu’na parlamentoda geri çekilmeden önceki durumuna göre bakanlık ve pozisyon payını vermek ve bir an önce yeni seçimler yapmak için bir tarih belirlemek olduğunu savunuyor.
Batı Şeria'da İsrail polisi (Reuters)
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)