Boeing, 737 MAX uçağı hakkında yatırımcıları yanılttığı için 200 milyon dolar ödeyecek

Boeing ve eski yöneticisi Dennis A. Muilenburg'un 2018 ve 2019'daki kazaların ardından uçuş güvenliğiyle ilgili sorunları bilmelerine rağmen kamuoyunu yanılttığı kaydedildi

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Boeing, 737 MAX uçağı hakkında yatırımcıları yanılttığı için 200 milyon dolar ödeyecek

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

ABD'li uçak üreticisi Boeing'in 737 MAX uçağı hakkında yatırımcıları yanlış yönlendirdiğine dair suçlamalar karşısında anlaşma yoluna giderek 200 milyon dolar ödeyeceği bildirildi.
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'ndan (SEC) yapılan açıklamada, şirket ve eski yöneticisi Dennis A. Muilenburg'un 2018 ve 2019'da Boeing uçaklarının kazalarının ardından kamuoyunu yanıltıcı açıklamalar yapmakla suçlandığı aktarıldı.
Açıklamada, Boeing ve Muilenburg'un ilk kazanın ardından uçak güvenliği ile ilgili devam eden bir sorunun olduğunu bildikleri, buna rağmen 737 MAX uçağının "uçan herhangi bir uçak kadar güvenli" olduğuna dair güvence verdikleri kaydedildi.
İkinci kazanın ardından Boeing ve Muilenburg'ün aksi bilgilerin farkında olmalarına rağmen kamuoyuna güvence vermeye devam ettiği belirtilen açıklamada, şirketin yatırımcıları 737 MAX uçağı hakkında yanılttığı suçlamaları karşısında anlaşma yoluna giderek 200 milyon dolar, Muilenburg'ün de 1 milyon dolar ödeyeceği bildirildi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen SEC Başkanı Gensler, "Bu iki uçak kazasının yol açtığı trajik can kaybını tarif edecek hiçbir kelime yok" değerlendirmesinde bulundu.
Gensler, kriz anlarında halka açık şirketlerin ve yöneticilerin piyasalara tam, adil ve gerçeğe uygun açıklamalar yapmasının özellikle önemli olduğunu vurguladı.

Uçuş kontrol sistemindeki hata 346 cana mal olmuştu
Endonezya'da Lion Hava Yollarına ait "JT 610" sefer sayılı Boeing "737 Max 8" tipi uçak, 29 Ekim 2018'de Cakarta'dan Sumatra Adası'ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere havalandıktan kısa süre sonra denize çakılmıştı. 189 kişinin yaşamını yitirdiği kaza, "bu tip uçakların ilk kazası" olarak tarihe geçmişti.
Etiyopya Hava Yollarına ait Boeing "737 Max 8" tipi yolcu uçağı da 10 Mart 2019'da Addis Ababa'dan Kenya'nın başkenti Nairobi'ye gitmek için havalandıktan kısa süre sonra düşmüş, uçaktaki 157 kişi hayatını kaybetmişti. Etiyopya'daki kazanın ardından Türkiye, Çin, Etiyopya, Birleşik Krallık, Almanya, Fransa, Hollanda, Avusturya'nın da aralarında bulunduğu birçok ülke, "Boeing 737 Max" tipi uçakların operasyonlarını geçici olarak durdurmuş ve hava sahalarını bu uçuşlara kapatmıştı.
Her 2 kazaya da uçaklardaki yükseliş açısını ayarlayan sensörler arasındaki veri uyuşmazlığının yol açtığı tespit edilmişti.
Boeing, geçen yıl ocak ayında, ABD Adalet Bakanlığı ile imzaladığı yasal uzlaşma kapsamında kazalarda hayatını kaybedenlerin aileleri ile müşterisi hava yolu şirketlerine tazminat ve ayrıca Federal Havacılık İdaresini (FAA) yanılttığı için adli para cezası ödemeyi kabul etmişti.
Şirketin tazminat ödemeleri ve para cezası toplamı 2,5 milyar dolar olarak açıklanmıştı.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.