Irak: Emtidad Hareketi bir milletvekilini partiden ihraç etti

Milletvekili Hamid eş-Şiblavi Koordinasyon Çerçevesi’nin toplantısına katıldığı ve başbakan adayı ile görüştüğü için partisinden ihraç edildi

Irak Temsilciler Meclisi (AFP)
Irak Temsilciler Meclisi (AFP)
TT

Irak: Emtidad Hareketi bir milletvekilini partiden ihraç etti

Irak Temsilciler Meclisi (AFP)
Irak Temsilciler Meclisi (AFP)

Ekim 2019 halk hareketinden doğan ve geçen yıl Ekim ayında parlamentoda 9 sandalye kazanmayı başaran ‘Emtidad Hareketi’ Genel Sekreterliği, Milletvekili Hamid eş-Şiblavi’nin (Şii) Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin Başbakan adayı Muhammed Şiya es-Sudani ile gerçekleştirdiği toplantıya katılması nedeniyle partiden ihraç edilmesi kararı aldı. Bu durum, iki taraf arasındaki anlaşmazlığın derinliğini de göstermiş oldu.
Hareket, Milletvekili Şiblavi’yi Genel Sekreterlik toplantısında ağırladıktan sonra 22 Eylül’de yaptığı açıklamada, “Destekçilerimize ve ilgili tüm taraflara, Şiblavi’nin Emtidad Hareketi’nin artık bir mensubu olmadığını belirtmek isteriz” ifadelerine yer verdi.
Açıklamada, “Temsilciler Meclisi başkanlığı ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’na bilgi verildikten sonra hareketten ilişiğinin kesilmesi için idari tedbirler alınacak. Ayrıca halkımıza ve bize güvenen herkese, söz verdiğimiz her şeyi başarmak için ahde bağlı kalacağımıza söz veriyoruz” denildi.
Şiblavi, geçen salı günü parlamento binasında Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin Muhammed Şiya es-Sudani ile gerçekleştirdiği bir toplantıya katılmıştı. Hamid eş-Şiblavi’nin toplantıdaki varlığı, Koordinasyon Çerçevesi güçlerini muhalif olarak gören protesto hareketi grupları ve Emtidad Hareketi yandaşları arasında büyük tepki topladı. Emtidad Hareketi yandaşları, Koordinasyon Çerçevesi’ne mensup silahlı milisleri ve grupları ‘son üç yıldır birçok aktivisti etkileyen öldürme ve adam kaçırma eylemlerine’ karışmakla suçluyor. Bu nedenle de kendileriyle farklı düzeylerde, özellikle de parlamenter düzeyde herhangi bir yakınlaşmayı kabul etmiyorlar.
Hareketin Şiblavi’nin görevden alındığını açıklamasından önce Babil vilayetinde Emtidad Hareketi Ofis Müdürü Fadıl el-Ganimi, Milletvekili Hamid eş-Şiblavi’yi sert ifadelerle eleştiriyor. Ganimi, “Parlamento bloğunuzu temsil etme yetkiniz yoktu. Ancak açgözlülüğünüz nedeniyle birinci ilk milletvekili pozisyonuna yöneldiniz” diyerek, Sadr Hareketi’nin geri çekilmesinden sonra boşalan meclis başkanlığı pozisyonuna atıfta bulundu.
Fadıl el-Ganimi, “Koordinasyon Çerçevesi ile bir arada oturmanız dolayısıyla üç konudan sorumlu tutulacaksınız. İlki, bunun için sizi asla affetmeyecekler. İkinci mesele, parlamento çizgisi ve üçüncü mesele de Necef’teki 16 bin seçmen dolayısıyla hesap vereceksiniz” dedi. Ganimi ayrıca, eleştirisini “Katillerle oturmaya hayır ve nezakete hayır” ifadeleriyle sonlandırdı.
Milletvekili Hamid eş-Şiblavi, kendisine yönelik medya saldırısının nedenlerine ilişkin olarak, “Sosyal medya organları, şu haberlerle dolup taşıyor; Koordinasyon Çerçevesi’nin başbakan adayı Milletvekili Muhammed es-Sudani de dahil, çeşitli parlamenter bloklardan çok sayıda kadın ve erkek milletvekiliyle randevu olmadan bir araya geldiğimize dair yayınlanan bir fotoğraf nedeniyle Koordinasyon Çerçevesi güçleriyle anlaşmışız” dedi.
Şiblavi, “Kota hükümetiyle ortaklık kurmamak ve ülkeyi yöneten bloklarla ittifak yapmamak üzere sunduğumuz ilkelerimizi sevgili ülkemizin halkına hatırlatmak istiyoruz. Hala halkın sesini temsil etmek üzere meclis içerisinde muhalifiz” ifadelerini kullandı.
Şarku’l Avsat’ın yerel kaynaklardan edindiği bilgilere göre Milletvekili Hamid eş-Şiblavi, “Koordinasyon Çerçevesi ya da Üçlü İttifak olsun, hiçbir tarafa mensup değiliz. Ancak farklı bileşenlere ve bağlantılara sahip vatandaşların çıkarlarına hizmet edecek şekilde ulusal hareketler ve bağımsız isimlerle ortaklık içerisinde çalışıyoruz. Bu toplantıdaki varlığımız bir partiyi, hareketi veya grubu temsil etmemektedir” ifadelerini kullandı. Şiblavi’nin açıklaması, gruplardan maruz kaldığı saldırı ve sert eleştirileri kontrol altına alamadığı gibi, üyelikten ihraç kararına da engel olamadı.
Şiblavi’nin söz konusu toplantıdaki varlığı, hala gerekli siyasi deneyimden yoksun olan Emtidad Hareketi saflarında derin bir çatlağa yol açtı. Öyle ki geçen çarşamba günü öfkeli eylemciler, hareketin ana kalesi olan Nasiriye kentindeki parti binasını ateşe verdi.
Bu durum, hareketin karışıklık yaşadığı ilk durum değil. Öyle ki geçen Haziran ayı ortalarında Genel Sekreter Yardımcısı Ala er-Rikabi de Ekim ilkelerinin dışına çıktığı gerekçesiyle görevden alınmıştı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.