BM: Belarus, siyasi nedenlerle bin 300 kişiyi tutukladı

Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko (AP)
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko (AP)
TT

BM: Belarus, siyasi nedenlerle bin 300 kişiyi tutukladı

Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko (AP)
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko (AP)

Birleşmiş Milletler (BM), siyasi nedenlerle bin 300 kişiyi tutuklayan Belarus’taki insan hakları gelişmeleri hakkında açıklamada bulundu.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Vekili Nada el Nashif, yaptığı konuşmada “Belarus’taki baskı ortamı, medeni ve siyasi hakların ağır ihlallere uğramasına, bazı insanların cezalandırılmasına neden oluyor” dedi. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Belarus’ta halka, medyaya, insanlara karşı bir baskı olduğunu ifade etti.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Belarus, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin açıklamasını reddetti.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri, Aleksandr Lukaşenko’nun altıncı dönemde görevini sürdürmesine izin veren 2020 seçimleri öncesinde Belarus’taki insan haklarının durumu üzerine çalışıyordu.
Komiserlik, Mayıs 2020 ile Mayıs 2021 dönemleri arasında Belarus’ta en az 37 bin kişinin tutuklandığını, birçoğunun serbest bırakılmasına rağmen yeni gözaltıların sürdüğünü açıkladı.
El Nashif yaptığı açıklamada, siyasi nedenlerle tutuklanan kişi sayısının bin 296’ya yükseldiğini belirtti. Komiserlik, Mart ayında yaptığı açıklamada bin 85 kişinin gözaltında olduğunu açıklamıştı.  
Muhalifler, siyaset, insan hakları aktivistleri, sendika ve gazetecilerden oluşan binlerce tutuklu, vergi kaçakçılığı ve aşırılıkçı faaliyetler nedeniyle, hatta ‘vatan hainliği’ suçlamaları ile gözaltına alındı.
Belaruslu yetkililer, ülkede insan hakları örgütleri dahil olmak üzere 630’dan fazla örgütü kapatmak için harekete geçti. Son iki yılda en az 370 örgüt, olası suçlamalar ile karşı karşıya kalmamak için faaliyetlerini durdurdu.
Belarus Yüksek Mahkemesi, Temmuz ayında ülkedeki bir sivil toplum kuruluşunu feshetti ve bağımsız medyanın ‘aşırılıkçı teşkilatlanma’ olduğunu belirterek yasaklandığını açıkladı.



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post