'Sonsuz kimyasallar' henüz doğmamış bebeklerde dahi görüldü

30 bin göbek bağı örneğinin hepsinde sağlığa zararlı bu maddeler tespit edildi

"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)
"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)
TT

'Sonsuz kimyasallar' henüz doğmamış bebeklerde dahi görüldü

"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)
"Sonsuz kimyasallar" su geçirmez kıyafetler ve yapışmaz tavalar da kullanılıyor (Unsplash)

Gıda güvenliğine dair çalışmalarıyla ünlü Environmental Working Group'un yeni çalışması, "sonsuz kimyasalların" henüz doğmamış bebeklerde dahi görüldüğünü ortaya koydu.
Uzmanlar, son 5 yılda yürütülen 40 çalışmayı ele alarak göbek bağından alınan kordon kanı örneklerinin analizini inceledi.
Yaklaşık 30 bin örneğin hepsinde perfloroalkil ve polifloroalkil maddeleri (perfluoroalkyl and polyfluoroalkyl substances- PFAS) tespit edildi. Pek çok örnekte bu kimyasalların, her yaştan insanlardaki sağlık problemleriyle ilişkili olduğu belirlendi.
İncelenen çalışmalarda, fabrikaların ve bazı kurumların vücutta birikmediğini öne sürdüğü bazı türler de dahil olmak üzere 34 farklı PFAS tanımlandı. Ancak kanda tespit edilebilecek PFAS türlerinin sayısı sınırlı. Dolayısıyla daha fazla kimyasalın fetüse geçtiği düşünülüyor.
Environmental Working Group'tan çevre sağlığı uzmanı Uloma Uche, "Bulgular rahatsız edici. Dünyaya gelmeden önce bile PFAS'e maruz kalıyorsunuz. Fetüslerin gelişme sürecindeki vücutları kimyasallarla başa çıkacak mekanizmalardan yoksun olduğu için daha savunmasız.
Uche "sonsuz kimyasalların" zorunlu olmayan haller dışında yasaklanması gerektiğini savundu.
PFAS su geçirmez giysi, kozmetik ürünleri ve yangın tüpü gibi pek çok eşyada kullanılıyor.
Yaklaşık 12 bin türü olan PFAS, doğada çok uzun süre kalabildiği ve insan vücuduyla çevrede birikebildiği için "sonsuz kimyasallar" adıyla anılıyor.
ABD'lilerin kanının yüzde 98'inde bu kimyasalların bulunduğu tahmin ediliyor.
Stockholm Üniversitesi'nden bilim insanlarının yayımladığı bir araştırmada, Dünya'nın her bir köşesinde yağmur suyunun PFAS'la kirlendiği tespit edildi. Ayrıca ABD'de et, balık, süt ürünleri ve işlenmiş gıdalarda yüksek seviyelerde bulundu.
Bu kimyasalların hamilelik sorunları, kanser ve diğer hastalıklarla bağlantısı bilimsel araştırmalarla kanıtlandı. PFAS ayrıca üreme ve bilişsel kabiliyeti de etkiliyor.
Independent Türkçe, Guardian, Environmental Working Group



Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios
TT

Eski Doctor Who yıldızından dizinin yeni versiyonuna eleştiri

Fotoğraf: BBC Studios
Fotoğraf: BBC Studios

1982-1984'te Zaman Lordu'nu canlandıran Doctor Who yıldızı Peter Davison, uzun soluklu dizinin son sezonlarını "hikayedeki devasa boşluklar" nedeniyle eleştirdi.

Tom Baker'ın ardından karakterin 5. enkarnasyonunu canlandıran 74 yaşındaki Davison, BBC'nin 2005'te yeniden başlattığı bilimkurgu dizisinin kalitesini sorguluyor.

The Lewis Nicholls Show'a konuşan aktör, "Nedense bilimkurguda saatte 160 kilometre hızla gitmeleri gerektiğini düşünüyorlar" dedi.

Hikayede doğrudan bir sonraki bölüme geçiliyor ve beynin boşlukları doldurması bekleniyor... Belki genç ve sağlıklı biri bunu yapabilir. Bilemiyorum.

Davison, Doctor Who'nun son bölümlerini "ileride izlenmesi istenen" bir yapımın "fragmanına" benzetti.

Kanal patronlarının "insanların dikkat süreleri"yle ilgili endişelerinin, televizyon programlarının kötüleşmesine katkıda bulunabileceğini söyledi.

Davison "Eğer iki dakikada bir bir şeyler olmazsa insanların televizyonu kapatacağını düşünüyorlar, ki bunun doğru olduğuna inanmıyorum" diye devam etti.

Öte yandan Davison, geri dönen dizi sorumlusu Russell T. Davies'in, eski Doctor Who'nun sık sık eleştirilen bir yönünü, yani ana karakterin yol arkadaşını az kullanma alışkanlığını "düzelttiğine" değindi. Ancak dizinin artık hikayeden çok görsel efektlere öncelik verdiğini belirtti.

Oyuncu "Özel efektler daha da iyileştikçe, dizinin sadece onlardan ibaret hale gelmesi gibi bir tehlike var" dedi.

VDFGTH
Peter Davison 1982-1984 döneminde Doctor Who'da oynadı (BBC)

Doctor Who'nun yıllarca demirbaşı olan Davison, 2022'de Jodie Whittaker'ın son bölümünde kısa bir kameoyla rolünü yeniden canlandırmıştı. Whittaker'ın kendisi de geçen ay Ncuti Gatwa'nın veda bölümünde kısa süreliğine görünmüştü.

Davison ayrıca 2005-2010'da dizinin başrolünü üstlenen bir diğer eski Doctor Who yıldızı David Tennant'la birlikte özel bir sesli program yapmıştı. İki yıldızın dizi dışında da bir bağı var: Davison'ın kızı Georgia, 2011'den beri Tennant'la evli.

Tennant, Georgia'ya BBC'de 2008'de yayımlanan "The Doctor's Daughter" adlı bölümde birlikte rol alırken tanışmış ve 2020'de, bir başka Doctor Who yıldızının çocuğuyla evlenmenin "biraz aptalca geldiğini" itiraf etmişti.

Yayıncı Gaby Roslin'in podcast'ine katılan İskoç aktör, ilişkileri hakkında "Doctor Who hayatımın içine işlediği için sonunda doktorlardan birinin kızıyla evlenmek biraz aptalca geliyor; buna aykırı duran pek çok şey vardı" demişti.

Ancak Georgia ilişkilerinin "itici gücünün" kendisi olduğunu belirterek "Bu kadar çok uğraşmasaydım bu gerçekleşmeyebilirdi" ifadelerini kullanmıştı.

Independent Türkçe