Avrupa Konseyi üye ülkelere temiz çevre hakkını insan hakkı olarak tanıma çağrısı yaptı

Avrupa Konseyi iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı ve kirliliği "üçlü gezegen krizi" diye niteledi

BM Genel Sekreteri António Guterres, sağlıklı çevre hakkını destekliyor (AP)
BM Genel Sekreteri António Guterres, sağlıklı çevre hakkını destekliyor (AP)
TT

Avrupa Konseyi üye ülkelere temiz çevre hakkını insan hakkı olarak tanıma çağrısı yaptı

BM Genel Sekreteri António Guterres, sağlıklı çevre hakkını destekliyor (AP)
BM Genel Sekreteri António Guterres, sağlıklı çevre hakkını destekliyor (AP)

The Independent'ta yer alan habere göre Avrupa Konseyi, 46 üye devletine temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir çevre hakkını insan hakkı olarak tanıma çağrısı yaptı.
İnsan hakları örgütü, dün kabul ettiği insan hakları ve çevrenin korunmasına ilişkin tavsiye kararında, iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı ve kirlilikten oluşan üçlü krizin ele alınmasına yönelik tedbirlerin insan haklarından daha iyi yararlanılması için zorunlu olduğunu belirtiyor.
Açıklamada, "Komiteye göre bu tavsiyenin uygulanmasında üye devletler bir dizi ilkeye saygı gösterilmesini sağlamalıdır: Zarar vermeme ilkesi, önleme ilkesi, ihtiyatlılık ilkesi ve kirleten öder ilkesi gibi uluslararası çevre hukukunun genel ilkeleri; nesiller arası eşitlik ihtiyacı; ayrımcılık yapmama ilkesi; çevre konularında bilgiye ve adalete ayrımcılık yapılmaksızın erişim, çevre kararı alma süreçlerine katılım ve çevre eğitimi" dendi.
Açıklamada şu ifadelere de yer verildi: 
"Komite ayrıca çevre bozulmasının yaratabileceği orantısız etkiye ilişkin endişelerini dile getirmekte ve üye devletleri çevresel zararlara karşı en savunmasız durumda olan veya bu zararlardan dolayı özel risk altında bulunan kişilerin haklarını korumak için yeterli tedbirleri almaya çağırıyor."
Üye devletler, ayrıca ticari işletmelerin çevreyle ilgili insan hakları sorumluluklarına uygun hareket etmelerini zorunlu kılmaya teşvik ediliyor.
Ağustosta Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir çevre hakkını insan hakkı olarak kabul etti.
Bu gelişme, BM Genel Sekreteri António Guterres tarafından memnuniyetle karşılandı ve Guterres bir açıklama yaparak "dönüm noktası niteliğindeki bu gelişmenin üye devletlerin ortak mücadelelerinde bir araya gelebileceğini gösterdiğini" ifade etti.
Guterres sözlerine şöyle devam etti:
"Uluslararası toplum bu hakkın evrensel olarak tanınmasını sağladı ve bizi bu hakkı herkes için gerçeğe dönüştürmeye yaklaştırdı. Bu karar, çevresel adaletsizliklerin azaltılmasına, koruma açıklarının kapatılmasına ve özellikle çevresel insan hakları savunucuları, çocuklar, gençler, kadınlar ve yerli halklar gibi hassas durumdaki insanların güçlendirilmesine yardımcı olacak. Karar aynı zamanda devletlerin çevre ve insan hakları yükümlülüklerini ve taahhütlerini uygulamalarını hızlandırmalarını sağlayacak."
 



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post