عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İsrail Genelkurmay Başkanı Kochavi’den Batı Şeria’ya tehdit

Gantz sakinliği sağlamak için çalışıyor

Perşembe günü Cenin’de yaşananların protesto edildiği el-Halil’de çatışmalar meydana geldi. (EPA)
Perşembe günü Cenin’de yaşananların protesto edildiği el-Halil’de çatışmalar meydana geldi. (EPA)
TT
TT

İsrail Genelkurmay Başkanı Kochavi’den Batı Şeria’ya tehdit

Perşembe günü Cenin’de yaşananların protesto edildiği el-Halil’de çatışmalar meydana geldi. (EPA)
Perşembe günü Cenin’de yaşananların protesto edildiği el-Halil’de çatışmalar meydana geldi. (EPA)

İsrail saldırılarına, tutuklamalarına ve baskılarına devam ederken İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi’nin işgal altındaki Batı Şeria’da İslami Cihad, El-Aksa Şehitleri Tugayları ve Hamas hareketinin liderlerine insansız hava araçlarını kullanarak suikast düzenleme emri verdiği ortaya çıkması tartışmaya neden oldu. Ardından İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, ‘Filistin Yönetimi ile sükunet için karşılıklı anlaşmaya’ varmak için çalıştığını vurguladı. Gantz, gerilimi daha fazla artırmaya gerek görmediğini belirterek Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile anlaşmaya varmanın mümkün olduğuna inandığını kaydetti. İsrail Başbakan Yair Lapid’in, Abbas’ın aramasına cevap vermeyi reddetmesini ise eleştirdi.
Gantz, Yediot Ahronot gazetesine bağlı olan Ynet internet sitesine yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Ulusal çıkarı politikasının temeli olarak gören bir kişi, bunun için mümkün olan her şeyi yapar. Ben hükümette Savunma Bakanı’yım. Çıkarımız Ebu Mazen ile görüşmemi gerektirdiğini gördüğümde bunu yapmakta tereddüt etmiyorum. Aynı zamanda ordudan da sorumluyum. Güvenliğimizi tehdit eden teröristleri etkisiz hale getirmemiz gerektiğinde, orduya güvenliği sağlamak için uygun gördüğü her şeyi yapmasını emrediyorum.”
Tel Aviv’de Başkan Abbas ile bir telefon görüşmesi yapmayı reddettiği ve daha uygun başka bir zamana ertelemesini istediğine dair haberlerin yayınladığı Lapid’e tepki gösteren Gantz “Asgari düzeyde dahi olsa monoton ilişkiler kurmaya özen gösterilmesi gerekiyor. Telefonu kapatmak akıllıca bir politika değil” ifadelerini kullandı.
Ancak Lapid’in ofisi, Abbas’ın aramasını reddettiğine yönelik haberleri yalanladı. Lapid’in Sözcüsü şunları söyledi:
“İsrail Cumhurbaşkanlığı Ofisi ve Filistin Cumhurbaşkanlığı Ofisi, Devlet Başkanı Abbas ile Başbakan Lapid arasındaki bir telefon görüşmesini koordine etmek için çalışıyor. İki taraf, görüşmeyi (henüz gerçekleşmemiş olan) planlandığı gibi tamamlamak üzere anlaştı.”
Bunun yanı sıra İsrail merkezli Kanal 12’nin askeri muhabiri Nir Dvory çarşamba akşamı, Kochavi’nin uzun yıllardır uygulanmayan bir prosedürlerle, Batı Şeria’da suikastlar düzenlemek için hava kuvvetlerini ve insansız hava araçlarını kullanmayı onayladığını belirtti. Bu prosedür ancak silahlı Filistinli gençlerle başa çıkmanın ‘başka yolu yoksa’ kullanılıyordu.
Dvory, İsrail işgal ordusu ile ilgi olarak “Çarşamba sabahı Abdulfethi Hazim, Muhammed Mahmud el-Vane, Ahmed Nazmi Alavene ve Muhammed Ebu Naasa hayatını kaybettiği ve 44 kişinin yaralandığı, Cenin Kampı’na düzenlediği askeri operasyonda insansız hava araçlarını kullanmayı planladı” açıklamasında bulundu. Drovy ordunun ihtiyacı olmaması sebebiyle, Cenin’deki yerleri bombalama insansız hava araçlarını kullanmaktan son anda vazgeçtiğini kaydetti.
İşgal yönetiminin Yahudi bayramları döneminin yaklaşması ile birlikte kuvvetleri arasında alarm durumunu en üst seviyeye çıkarmasının gölgesinde düzenlediği Cenin Kampı’na yönelik saldırının ardından Kohavi çarşamba akşamı, işgal ordusunun üst düzey liderlerinin katılımı ile işgal altındaki Batı Şeria’daki güvenlik durumunu değerlendirmek için Kudüs’te Merkez Komutanlığı’nda bir toplantı gerçekleştirdi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Şin Bet ve İsrail güvenlik servislerinin temsilcileri toplantıda, önümüzdeki dönemde İsrail’in hedeflerine karşı ‘büyük’ operasyonların düzenlenmesinin planlanması konusunda birçok uyarı aldıklarını belirttiler. Bu durumun önümüzdeki günlerde işgal altındaki Batı Şeria’nın şehir ve köylerinde, işgalin askeri operasyonlarının genişlemesine yol açabileceği ifade ediliyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?

ARAP DÜNYASI

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.

ARAP DÜNYASI

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.