Sudan'da paramiliter güçler, önde gelen muhalif lider Salih’in evine saldırdı

Sudan polisi, binlerce eylemcinin Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmasını engelledi

29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)
29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)
TT

Sudan'da paramiliter güçler, önde gelen muhalif lider Salih’in evine saldırdı

29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)
29 Eylül’de Hartum’da bulunan eylemciler (Reuters)

Sivil giyimli silahlı (paramiliter) unsurlar, Sudan’da önde gelen bir muhalefet lideri olan Vecdi Salih’in evine saldırırken, kapıları ve pencereleri kırıp zorla eve girmeye çalıştı. Paramiliter güçler ayrıca, güvenlik kameralarını da parçalarken durum, aile üyeleri arasında korkuya neden oldu.
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi (ÖDBG) güçlerinin bir sözcüsü ve Yetkilendirmeyi Kaldırma Komitesi raportörü Vecdi Salih, 29 Eylül’de Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada geçen perşembe günü gece yarısından sonra kalaşnikof tüfek taşıyan ve sayıları 7 - 8 arasında değişen sivil giyimli kişilerin zorla evine girmeye çalıştığını belirtti. Salih, silahlıların sert şekilde kapı ve pencereleri çaldığını söylerken, durumun aile mensupları arasında korku ve paniğe yol açtığını kaydetti.
Şu an faaliyette olmayan ‘Yetkilendirmeyi Kaldırma Komitesi’nin önde gelen lideri, yetkililerin sokak lambalarına da zarar veren grubun kimliğini tespit etmek için herhangi bir önlem almadığını açıkladı. Vecdi Salih, “Güvenlik birimlerinin tepkisini görmek için bekleyeceğim. Onlarla mücadeleden vazgeçmeyeceğim ve tehditlerine yanıt vermeyeceğim” dedi.
Beşir rejiminin destekçileri, ‘30 Haziran rejimini dağıtma’ ve yolsuzlukla mücadele rolü dolayısıyla Salih’i hedef alıyor.
Geçen yıl kimliği belirsiz saldırganlar, suikast girişiminde bulunmak için Salih’in araç lastiklerinin vidalarını söktü. Ancak Vecdi Salih, olaydan yara almadan kurtuldu. Aynı şekilde kimliği belirsiz bir grup, Salih’in oğullarını da hedef alırken, araç lastiklerinin vidalarını söktü. Saldırı, herhangi bir yaralanmaya neden olmadı.
Sudan’da suikast girişimleri, genellikle herhangi bir sonuca ulaşmıyor. Son olarak 8 Mart 2020 tarihinde eski Başbakan Abdullah Hamduk’a suikast girişimi düzenlenirken, uzaktan kumandalı bir bomba ile Hamduk’un araç konvoyu hedef alındı.
Öte yandan polis, Başdar istasyonunda toplanan ve Hartum’un merkezine doğru harekete geçen binlerce eylemciyi dağıtmayı başardı. Polisin müdahalesi, eylemcilerin Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na ulaşmasını engelledi. Yetkililer, Hartum ve Hartum’u kuzeye bağlayan, sarayın ve önemli bakanlıkların yakınında yer alan büyük bir köprüyü trafiğe kapattı.
Vatandaşlar, Sudan direniş komiteleri ve muhalefet güçlerinin 25 Ekim 2021 darbesine karşı ’29 Eylül Yürüyüşü’ adı altında gösteri düzenleme çağrısına yanıt verirken, güvenlik güçlerinin müdahalelerinden korunmak için barikatlar kurdular ve araba lastiklerini ateşe verdiler. Eylemciler, geleneksel toplanma alanı olan Başdar istasyonu ve Şervani Meydanı arasında gösteri düzenledi. Eylemciler ayrıca, ellerinde bayraklar taşıyarak, ‘askeri yönetimin çöküşü’ ve Aralık 2018 devriminin şehitleri için intikam çağrısı içeren sloganlar attı.
Öte yandan ordunun kışlaya geri dönmesi, sivil bir hükümetin kurulması ve devrim şehitlerinin intikamının alınması çağrısı yaparak Hartum’un merkezindeki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yürüyen binlerce eylemci Sudan polisi tarafından dağıtıldı.
25 Ekim 2021 tarihinden bu yana Sudan, sürekli protestolara tanık oluyor. Gösteriler sırasında eylemciler, sivil yönetimin geri dönüşü ve şehitler için intikam çağrısında bulunurken, güvenlik güçlerinin ve iktidarın sert müdahalesiyle karşılaşıyor. Öyle ki müdahaleler sırasında 117 barışçıl eylemci hayatını kaybetti, 5 binden fazla kişi yaralandı ve yüzlerce kişi de gözaltına alındı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.