Burkina Faso’daki darbe girişimi, Batı Afrika’da zaten azalmakta olan Fransız nüfuzunu zayıflatıyor. Rusya, bölgede yeni bir ortak olmak için Paris’e karşı güçleniyor.
Ocak ayında kendisi de bir darbeyle iktidara gelen Yarbay Paul-Henri Sandaugo Damiba’ya yönelik darbenin başlamasından henüz 24 saat sonra Burkina Faso’da durum karışık.
Devrik devlet başkanı çekilmeyi reddetmesinin ardından ülkede manzara bulanık görünüyor. Ancak Fransız karşıtı eğilimler artan bir ivme kazanıyor.
Bu arada, cihatçı grupların faaliyetleri Sahel bölgesinde ve Gine Körfezi’ne doğru genişliyor.
Darbecilerin Fransa’yı yeniden iktidara gelmesi için Damiba’yı desteklemekle suçlaması ortalığı karıştırdı.
Darbecileri Cuma günü ‘terörle mücadelede yardıma hazır diğer ortaklara yönelme kararlılıklarını’ da vurguladı.
Bu açıklamanın arkasında, iki gündür Burkina Faso’da bayrakları görülen Rusya’ya üstü kapalı bir gönderme var.
Brüksel’deki Kent Üniversitesi’nde bölgesel ilişkiler uzmanı olan Dr. Yvan Guichaoua dün Twitter üzerinden yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Darbeciler eylemlerini, Rusya ile Fransa arasındaki kutuplaşmada çok açık bir şekilde gösterdi. Darbecilerin ayrıcalıklı stratejik ortaklarına ilgilerini bu kadar çabuk ilan etmeleri çok şaşırtıcı. Önce iktidarı ele geçireceklerini, sonra da gerilimi tırmandıracaklarını düşünebilirdik.”
Darbe girişimine ilişkin iki hipotez öne süren Guichaoua, “İlk görüş, başından beri Ruslarla çalışmayı hedeflediler ve istikrarı bozmak için dikkatle incelenmiş bir planla karşı karşıyayız. İkinci görüş ise, bocalayan projelerine destek toplamak için fırsatçı bir şekilde Fransa-Rusya kutuplaşmasından yararlanıyorlar” diye ekledi.
Burkina Faso’nun başkenti Vagadugu’da bulunan Fransa Büyükelçiliği, darbe yanlısı göstericilerin saldırısına uğradı.
Fransa, komşu Mali’de, El Kaide ve DEAŞ bağlantılı gruplarla mücadele etmek için 9 yıl Barkhane kuvvetini görevlendirdi.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Fransız güçlerinin geri çekildiğini ve bölgedeki diğer ülkelere yeniden konuşlandırılacağını duyurmasına kadar, Mali’de 2020’de Fransız varlığına açıkça düşman olan askerleri iktidara getiren bir çifte darbeye tanık olundu.
Buna paralel olarak, Rus paralı asker grubu Wagner unsurları Mali’de konuşlandı. O zamandan beri, Moskova’nın Bamako’daki etkisi, özellikle sosyal ağlar ve Rus medyası aracılığıyla arttı.
Fransa Savunma Bakanlığı’na bağlı Stratejik Araştırma Enstitüsü tarafından yayınlanan yakın tarihli bir raporda, “İnternette yanıltıcı içeriğin yayılması, genellikle Fransız varlığını gözden düşürmeyi ve Rusya’nın varlığını haklı çıkarmayı amaçlıyor” denildi.
Ayrıca bu fenomenin komşu ülkede yayılmasına da değinilen raporda, “Burkina Faso bugün (Wagner) tarafından hedef alınan Afrika ülkelerinden biridir” denildi.
Rapor, bir yıl boyunca Rus medyası RT ve Sputnik’in Fransızca yayın yapan sitelerinin izleyici sayısında çok güçlü artışlar kaydedildiğine işaret etti.
Sahel’in dışında, Fransa’nın etkisi, bir zamanlar ‘arka bahçesi’ olan Batı Afrika’da da açıkça azalıyor.
Mali’den çekildikten sonra Paris, Gine Körfezi ülkelerini açıkça tehdit eden militanlara karşı mücadeleden geri adım atmayacağına söz verdi.
Paris ve ilgili Afrika ülkeleri arasında devam eden görüşmelerin olduğu varsayılıyor, ancak Fransa konuyu gizlemek istiyor.
Niamey’deki Barkhane Operasyonları’nın başkan yardımcısı Albay Hubert Beaudoin bu yaz AFP’ye verdiği demeçte, “Paradigmayı değiştiriyoruz. Bugün, bir donanma ile müdahale artık zamanla uyumlu değil” dedi.
Batı Afrika’dan bir güvenlik kaynağı, Burkina Faso’daki darbe hakkında soru sorulduğunda, bölgesel rüzgarların Paris için elverişli olmadığını vurgulayarak, alaycı bir şekilde şunları söyledi:
“Sırada kim var? ‘Fransa git’ sloganı, bu sesler şimdiye kadar zayıf olmasına rağmen, Senegal ve Fildişi Sahili’nde de yankılanıyor.”
Fransa, sonunda, yerel orduyu Vagadugu yakınlarındaki bir kışlada eğiten Sabre özel gücünün bir parçası olarak yaklaşık 400 askerinin konuşlandırıldığı Burkina Faso’dan ayrılmak zorunda kalabilir.
Bu ayrılma, Sahel bölgesinde birkaç kez çalışmış bir askeri kaynağa göre ‘kesin’ olarak görülüyor.
CIA Başkanı William Burns (Reuters)