Oscar ödüllerinin efsanesi hayata veda etti: Brando adına kürsüye çıkan Küçüktüy neler yaşamıştı?

Akademi, törenden sonra zorbalığa uğrayan Littlefeather'dan 50 yıl sonra özür dilemişti

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Oscar ödüllerinin efsanesi hayata veda etti: Brando adına kürsüye çıkan Küçüktüy neler yaşamıştı?

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

1973'teki Oscar Ödülleri'nde Marlon Brando'nun kazandığı Oscar'ı reddetmek için sahneye çıkan Sacheen Littlefeather (Küçüktüy) 75 yaşında hayatını kaybetti.
Ailesi, Littlefeather'ın dün (2 Ekim) öğlen saatlerinde ABD'nin Kaliforniya eyaletine bağlı Novato şehrinde öldüğünü duyurdu.
Amerikan yerlisi kadın, 2018'de 4. evredeyken teşhis konulan meme kanseri için tedavi görüyordu.
1973'te ünlü oyuncu Marlon Brando, Baba'daki (The Godfather) rolüyle Oscar'a aday gösterilmişti.
Amerikan yerlilerini yanlış tanıtan film endüstrisine tepki göstermek isteyen Brando, ödülü kazanırsa bunu reddetmek için sahneye Littlefeather'ın çıkmasını istemişti.
O yıl En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü Brando'nun kazandığı duyurulunca 26 yaşındaki Littlefeather sahneye çıkmış ve 60 saniyelik konuşmasının ardından yuhalamalar ve ırkçı söylemlerle karşı karşıya kalmıştı.

"Tüm kapılar yüzüme kapandı"
Littlefeather, Oscar gecesinden sonra yaşadıklarını 2018'de yayımlanan otobiyografik belgeseli Sacheen'de anlattı.
Amerikan yerlisi kadın, bu olaydan sonra Hollywood'da "kara listeye" alındığını ve hiç kimsenin kendisiyle çalışmak istemediğini söyledi.
Littlefeather, Coretta Scott King ve Cesar Chavez gibi talk show sunucularından destek gördüğünü ama kendisini programa çıkarmalarına izin verilmediğini belirtti:
"Johnny Carson, Dick Cavett ve diğerleriyse beni programlarında hiç istemedi. Kapılar yüzüme bir daha açılmamak üzere kapanmıştı."
Bu tarihten sonra The Trial of Billy Jack, Johnny Firecloud ve Winterhawk gibi birkaç yapımda yer alsa da Littlefeather oyunculuğu bıraktı ve başka alanlara yöneldi.
Amerikan yerlisi kadın, Antioch Üniversitesi'nde Holistik Tıp eğitimi aldı ve Kiowa Kabilesi'nin yerel gazetesinde sağlık köşesi yazmaya başladı.
Arizona Eyaleti'ne bağlı Tucson şehrindeki St. Mary’s Hastanesi'nde geleneksel Kızılderili tıbbı eğitimi verdi ve Rahibe Teresa Vakfı adına Körfez Bölgesi'ndeki AIDS hastaları için çalıştı.
Öte yandan Littlefeather, sektörden çekilse de sanatla ilgilenmeye devam etti.
1980'lerin başında Amerikan Yerlileri Performans Sanatları Ulusal Kayıt Merkezi'nin kurucu ortaklarından oldu ve Kızılderililerin Hollywood'a dahil edilmesi için çalışmalarını sürdürdü.

Geç kalan özür 
Akademi, olaylı Oscar Ödül Töreni'nden neredeyse 50 yıl sonra web sitesinden yayımladığı bir metinle Littlefeather'dan özür diledi.
15 Ağustos'ta yayımlanan açıklamada Littlefeather'ın "haksız bir muameleye uğradığı ve istismar edildiği" yıllar sonra ilk kez dile getirildi.
Metinde şu ifadeler yer aldı:
"Yaşadığın duygusal yük ve sektördeki kariyerinin uğradığı zararın telafisi yok. Gösterdiğin cesaret çok uzun süre kabul görmedi. En içten özürlerimizi ve takdirimizi sunuyoruz."
Yazılı açıklamanın ardından 17 Eylül'de Feather adına bir gece düzenlendi ve Akademi, özrünü yüz yüzeyken dile getirdi.

Littlefeather o gece yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı:
"Bu özrü sadece kendim için değil, sesinin duyulması gereken ve bu özrü hak eden tüm milletim için kabul ediyorum. Lütfen, ben öldüğümde gerçeklerinizi savunmayı, halkımızın sesini duyurmayı ve canlı tutmayı unutmayın."
Littlefeather, geçen yıl ölen eşi Charles Koshiway'in Oklahoma'daki mezarının yanına gömülecek.



Bilim insanları Venüs'ün yüzeyinin altında bir şeylerin hareket ettiğini söylüyor

New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)
New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)
TT

Bilim insanları Venüs'ün yüzeyinin altında bir şeylerin hareket ettiğini söylüyor

New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)
New York'ta Manhattan'ın batı yakasındaki Riverside Park'tan görüldüğü şekliyle 5 Haziran 2012'de Venüs'ün geçişi sırasında bulutlar Güneş'i kısmen kapatıyor (AFP)

Bilim insanları Venüs'ün yüzeyindeki gizemli özelliklerin, yüzeyinin altında bir hareketliliğe işaret edebileceğini öne sürdü.

Yeni bir araştırmaya göre, yüzeydeki neredeyse yuvarlak şekiller Venüs'ün aktif bir tektoniğe sahip olduğunu gösteriyor olabilir. Bulgular yeni olsa da bunları keşfetmek için kullanılan veriler aslında 30 yıldan eski ve ilk kez NASA'nın Magellan görevi tarafından bulunmuştu.

Bu davranış, Dünya'daki tektonik levhalara benziyor. Bunlar yoğun bir iç tabakanın üzerinde hareket eden ve yüzeyi sürekli değiştiren devasa kabuk parçalarıdır. Venüs'te tektonik levhalar yok ancak araştırmacılar yine de yüzeyin altındaki erimiş madde tarafından değiştirildiğini öne sürüyor.

Araştırmacılar yüzeydeki deformasyonları anlamak için Venüs'teki koronaları inceledi. Çapları onlarca ila yüzlerce kilometre arasında değişen bu koronalardan gezegende yüzlerce var ve gezegenin mantosundan yükselen maddenin üstteki kabuğu itmesiyle oluştukları düşünülüyor.

Bulgular sadece komşu gezegene ışık tutmakla kalmayıp bize Dünya'nın tarihi hakkında da bilgi verebilir.

Maryland Üniversitesi Baltimore County kampüsü ve NASA'nın Maryland eyaletindeki Greenbelt kentinde yer alan Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nde çalışan ve çalışmanın başyazarı olan Araştırma Görevlisi Gael Cascioli, "Bugün Dünya'da koronalar yok ancak gezegenimiz gençken ve levha tektoniği kurulmadan önce var olmuş olabilirler" diyor.

Yerçekimi ve topografya verilerini birleştiren bu araştırma, halihazırda Venüs'ün yüzeyini şekillendiren muhtemel yeraltı süreçlerine dair yeni ve önemli bir fikir veriyor.

Veriler, gezegenin yörüngesine 1990'larda girmesine rağmen Venüs'ün yerçekimi ve topografyası hakkında en iyi verileri elde eden Magellan görevi tarafından toplandı. Bu veriler koronalar hakkında ayrıntılar içerse de elde edildikleri dönemde bunların nedeni gizemini koruyordu.

Araştırmacılar bunlar için bir dizi açıklama önerdi. Ancak yeni araştırmada koronaların alttan gelen erimiş manto materyaliyle oluşması durumunda ne olacağını inceleyen ayrıntılı modeller yapıldı ve daha sonra bu simülasyonlar, gezegenden gelen gerçek verilerle karşılaştırıldı.

Sonuçlar eşleşiyor gibi görünüyor. Araştırmacılar, çalışmadaki 75 koronadan 52'sinin altında görünüşe göre manto malzemesinin yüzdüğünü ve muhtemelen yüzeyi etkilediğini tespit etti.

Bilim insanları Magellan verilerine, NASA'nın 2031'den önce fırlatılması beklenmeyen ve gezegenin yerçekimi ve diğer ayrıntıları hakkında yeni detaylar sağlayacak VERITAS görevinin de yakında eklenmesini umuyor. Bu sadece koronaları değil, daha genel olarak gezegenin jeolojisini anlamaya da katkı sağlayabilir.

Yeni çalışma hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan "A spectrum of tectonic processes at coronae on Venus revealed by gravity and topography" (Venüs'teki koronalarda yerçekimi ve topografyayla ortaya konan tektonik süreçlerin spektrumu) başlıklı makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe