Oscar ödüllerinin efsanesi hayata veda etti: Brando adına kürsüye çıkan Küçüktüy neler yaşamıştı?

Akademi, törenden sonra zorbalığa uğrayan Littlefeather'dan 50 yıl sonra özür dilemişti

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Oscar ödüllerinin efsanesi hayata veda etti: Brando adına kürsüye çıkan Küçüktüy neler yaşamıştı?

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

1973'teki Oscar Ödülleri'nde Marlon Brando'nun kazandığı Oscar'ı reddetmek için sahneye çıkan Sacheen Littlefeather (Küçüktüy) 75 yaşında hayatını kaybetti.
Ailesi, Littlefeather'ın dün (2 Ekim) öğlen saatlerinde ABD'nin Kaliforniya eyaletine bağlı Novato şehrinde öldüğünü duyurdu.
Amerikan yerlisi kadın, 2018'de 4. evredeyken teşhis konulan meme kanseri için tedavi görüyordu.
1973'te ünlü oyuncu Marlon Brando, Baba'daki (The Godfather) rolüyle Oscar'a aday gösterilmişti.
Amerikan yerlilerini yanlış tanıtan film endüstrisine tepki göstermek isteyen Brando, ödülü kazanırsa bunu reddetmek için sahneye Littlefeather'ın çıkmasını istemişti.
O yıl En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü Brando'nun kazandığı duyurulunca 26 yaşındaki Littlefeather sahneye çıkmış ve 60 saniyelik konuşmasının ardından yuhalamalar ve ırkçı söylemlerle karşı karşıya kalmıştı.

"Tüm kapılar yüzüme kapandı"
Littlefeather, Oscar gecesinden sonra yaşadıklarını 2018'de yayımlanan otobiyografik belgeseli Sacheen'de anlattı.
Amerikan yerlisi kadın, bu olaydan sonra Hollywood'da "kara listeye" alındığını ve hiç kimsenin kendisiyle çalışmak istemediğini söyledi.
Littlefeather, Coretta Scott King ve Cesar Chavez gibi talk show sunucularından destek gördüğünü ama kendisini programa çıkarmalarına izin verilmediğini belirtti:
"Johnny Carson, Dick Cavett ve diğerleriyse beni programlarında hiç istemedi. Kapılar yüzüme bir daha açılmamak üzere kapanmıştı."
Bu tarihten sonra The Trial of Billy Jack, Johnny Firecloud ve Winterhawk gibi birkaç yapımda yer alsa da Littlefeather oyunculuğu bıraktı ve başka alanlara yöneldi.
Amerikan yerlisi kadın, Antioch Üniversitesi'nde Holistik Tıp eğitimi aldı ve Kiowa Kabilesi'nin yerel gazetesinde sağlık köşesi yazmaya başladı.
Arizona Eyaleti'ne bağlı Tucson şehrindeki St. Mary’s Hastanesi'nde geleneksel Kızılderili tıbbı eğitimi verdi ve Rahibe Teresa Vakfı adına Körfez Bölgesi'ndeki AIDS hastaları için çalıştı.
Öte yandan Littlefeather, sektörden çekilse de sanatla ilgilenmeye devam etti.
1980'lerin başında Amerikan Yerlileri Performans Sanatları Ulusal Kayıt Merkezi'nin kurucu ortaklarından oldu ve Kızılderililerin Hollywood'a dahil edilmesi için çalışmalarını sürdürdü.

Geç kalan özür 
Akademi, olaylı Oscar Ödül Töreni'nden neredeyse 50 yıl sonra web sitesinden yayımladığı bir metinle Littlefeather'dan özür diledi.
15 Ağustos'ta yayımlanan açıklamada Littlefeather'ın "haksız bir muameleye uğradığı ve istismar edildiği" yıllar sonra ilk kez dile getirildi.
Metinde şu ifadeler yer aldı:
"Yaşadığın duygusal yük ve sektördeki kariyerinin uğradığı zararın telafisi yok. Gösterdiğin cesaret çok uzun süre kabul görmedi. En içten özürlerimizi ve takdirimizi sunuyoruz."
Yazılı açıklamanın ardından 17 Eylül'de Feather adına bir gece düzenlendi ve Akademi, özrünü yüz yüzeyken dile getirdi.

Littlefeather o gece yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı:
"Bu özrü sadece kendim için değil, sesinin duyulması gereken ve bu özrü hak eden tüm milletim için kabul ediyorum. Lütfen, ben öldüğümde gerçeklerinizi savunmayı, halkımızın sesini duyurmayı ve canlı tutmayı unutmayın."
Littlefeather, geçen yıl ölen eşi Charles Koshiway'in Oklahoma'daki mezarının yanına gömülecek.



Flamingoların suda girdaplar yaratarak avlandığı keşfedildi

Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)
Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)
TT

Flamingoların suda girdaplar yaratarak avlandığı keşfedildi

Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)
Flamingolar ayaklarını ve gagalarını kullanarak avlarını girdaplara hapsediyor (Pexels)

Flamingoların su altında küçük hortumlar yaratarak avlarını yakaladığı bulundu. 

Suda tek ayak üzerinde durmalarıyla bilinen flamingolar, başlarını aşağı doğru eğerek sığ sulardaki avlarını yakalıyor. Bu hayvanlar küçük kabuklular, böcekler, mikroskobik algler ve tuzlu su karidesleri gibi canlılarla besleniyor.

Kaliforniya Üniversitesi Berkeley kampüsünden biyolog Dr. Victor Ortega-Jiménez, birkaç yıl önce hayvanat bahçesinde flamingoların beslenmesini izlerken suyun altında neler olduğunu merak etmiş. 

Flamingoların sudaki küçük canlıları süzerek yiyen "süzerek beslenenler" sınıfında yer aldığı bilinse de nasıl bir mekanizmanın işlediği gizemini koruyordu. 

Dr. Ortega-Jiménez ve ekip arkadaşları bu soruyu yanıtlamak adına ABD'deki Nashville Hayvanat Bahçesi'ndeki flamingolarla bir deney yürttü.

Hayvanlara sığ bir akvaryumda beslenmeyi öğreten araştırmacılar, yüksek hızlı kameralarla davranışlarını takip etti. Kuşlar beslenirken suyun akışını ölçmek ve bunu görselleştirmek için oksijen kabarcıkları oluşturup suya yiyecek parçacıkları eklediler. 

Ekip daha sonra flamingo kafasının ve ayaklarının üç boyutlu modellerini oluşturarak kuşun sudaki hareketlerinin mekaniğini anlamaya çalıştı.

Bulguları hakemli dergi PNAS'te 12 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmada flamingoların ayaklarını ve gagalarını kullanarak su altında küçük hortumlar veya girdaplar yarattığı saptandı. Bu hızlı girdaplar sayesinde sudaki canlılar flamingolardan kaçamıyor. 

Flamingolar ilk başta sudaki perdeli ayaklarını kaldırarak besin içeren tortuları sıkıştırıyor. Ayaklarını açıp ileri doğru ittiklerinde küçük girdaplar yaratıyorlar.

Kuşlar daha sonra başlarını hızla yukarı doğru sallayarak bu girdapları su yüzeyine doğru çekiyor ve yiyecek parçacıklarını yoğunlaştıran küçük hortumlar yaratıyor.

Araştırmacılar bu küçük girdapların, tuzlu su karidesi ve mikroskobik kabuklular gibi hayvanları yakalayacak kadar güçlü olduğunu saptadı. 

Flamingolar son olarak L şeklindeki gagalarının üst kısmını hareketsiz tutup alt tarafı çok hızlı bir şekilde açıp kapatarak daha küçük girdaplar yaratıyor ve böylece topladıkları yiyecekleri mideye indiriyor. 

Bulgular flamingoların tüm vücutlarını kullanarak beslenmede epey uzmanlaşmış hayvanlar olduğunu gösteriyor.

Dr. Ortega-Jiménez "Flamingoların sadece pasif bir şekilde süzerek beslenenen canlılar olduğu fikrine meydan okuyoruz" diyerek ekliyor: 

Örümcekler nasıl ağ yaratıyorsa, flamingolar da girdap yaratıyor.

Biyolog daha sonra flamingoların beslenirken gagasının içinde neler olduğunu araştırmayı planlıyor. Bilim insanları bu çalışmaların denizlerdeki zararlı algler ve mikroplastikleri toplamaya yönelik yeni teknolojilere ilham verebileceğini düşünüyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Cosmos Magazine, New York Times, PNAS