ABD’den Netanyahu’ya radikal bakan uyarısı

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Senatör Robert Menendez, İsrail’de muhalefet lideri Binyamin Netanyahu’ya bir uyarı mesajı gönderdi. Menendez, Netanyahu’ya ‘Itamar Ben-Gvir gibi aşırı sağ eğilimli partilerin yaklaşan Knesset seçimlerinin ardından kurabileceği bir hükümete dahil edilmesinin’, sonuçlara yol açacak ve ABD - İsrail ilişkilerine zarar verecek kötü bir durum olabileceğini bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Walla internet sitesinden haberine göre Eylül ayında İsrail kongresinden bir heyeti ziyareti sırasında Menendez ile Netanyahu arasında bir görüşmeye katılan iki ABD’li kaynak, İsrail’in en büyük destekçilerinden biri olarak kabul edilen ABD’li Senatörün, Netanyahu’nun yol açtığı radikal sağın bozulmasına karşı öfkeli ve kararlı bir duruş sergilediğini belirtti.

Netanyahu yanlısı olarak kabul edilen Yisrael Hayom gazetesi, ABD yönetimindeki yetkililerin, Ben-Gvir’in Netanyahu tarafından kurulan bir hükümete dahil edilmesi olasılığından endişe duyduğunu yazdı. Gazeteye göre ABD’deki Yahudi örgütleri arasında ‘böyle bir senaryonun gerçekleşmesi’ ve ‘İsrail’i destekleyen örgütlerin Washington’da İsrail’i savunma yeteneği üzerindeki olumsuz etkisi’ hususunda bir korku mevcut.

Menendez’in İran ile nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmasına karşı çıkma konusunda Netanyahu’nun yanında yer aldığı biliniyor. Kendisi, İsrail ile ilişkiler başta olmak üzere dış politika konusunda Kongre ve Beyaz Saray’da en etkili politikacılardan biri olarak kabul ediliyor. Demokrat Parti’nin sağ kanadının lideri olarak biliniyor.

Menendez, Senatör Lindsey Graham başkanlığındaki ABD Kongresi üyelerinden oluşan bir heyetle geçen ay İsrail’e ziyarette bulunarak, üst düzey İsrailli yetkililerle yapılan birkaç toplantının yanı sıra Netanyahu ile bir araya geldi. Muhalefet lideriyle yapılan görüşmenin başında ise toplantıyı adeta havaya uçuran utanç verici bir olay yaşandı. Öyle ki heyet, Netanyahu’nun, mevcut seçim savaşı sırasında propaganda olarak kullanmak için, heyet üyelerinin bilgisi ve rızası olmadan görüşmeyi video olarak kaydetmeye çalıştığını iddia etti. ABD heyeti üyeleri, kamera ve kayıt cihazı odadan çıkarılmadan toplantıya devam etmeyi reddetti.

‘Walla’ sitesinin 2 Ekim’de yayınladığı habere göre Kongre üyelerinin çoğu, Ben-Gvir gibi radikal bir ismin hükümette olması durumunda İsrail ve İsrail’e yönelik ABD ve Batı desteği hususunda endişelerini dile getirdi. Cumhuriyetçi Parti’de Ben- Gvir ile iş yapan ve onunla ilişkiler kuran aşırıcı bir kanat bulunmasına rağmen, İsrail’in Kongre’deki birçok dostu, ciddi bir kriz ve İsrail’in hükümetteki varlığı üzerinde çok olumsuz bir etki beklediklerini dile getirdi.

İki ABD’li kaynak, Menendez’in Netanyahu’ya ‘kendisi ve Ben- Gvir arasındaki siyasi ortaklıktan’ duyduğu endişeyi dile getirdiğini söyledi. Kaynaklara göre Menendez, Netanyahu’ya ‘radikal ve kutuplaştırıcı partileri’ dahil etme niyetinde olduğu konusunda ‘ciddi endişelere sahip’ olduğunu belirtti.

Kaynaklardan biri, Netanyahu’nun Menendez’in açıklamalarından rahatsız olduğunu ve sözlerini reddetmeye çalıştığını, bu durumun da toplantıda ‘aşırı gerginliğe’ yol açtığını açıkladı. Kaynak ayrıca, “Toplantıya katılanlar, Netanyahu’nun ne kadar öfkeli olduğunu gördüler” dedi.

Buna rağmen Menendez, yaptığı uyarıdan geri adım atmadı ve aynı konuda Netanyahu’ya baskı yapmayı sürdürdü.

Kaynak, “Senatör Menendez, Netanyahu’ya Ben-Gvir ile bu tür bir koalisyon kurmanın Washington’daki iki partinin desteğinde önemli bir düşüşe yol açacağını anlaması gerektiğini söyledi. Bu durum, her zaman ABD ile İsrail arasındaki ikili ilişkilerin temelinde olan bir şeydir” dedi.

Ben- Gvir, ABD’de öldürülen ve ‘İsrail topraklarını Araplardan destekleme’ teorisiyle tanınan radikalizm yanlısı Haham Meir Kahane’nin öğrencisi. 1994 yılında el-Halil katliamını gerçekleştiren terörist Doktor Baruch Goldstein da söz konusu Haham’ın öğrencisiydi.

Ben- Gvir, hala ‘radikal Arapların sınır dışı edilmesi’ çağrısını devam ettirirken, Knesset ve Arap partilerinin üyelerine karşı bir kampanya yürütüyor. Ayrıca seçim propagandasını bu politika üzerine inşa ediyor. Kamuoyu anketleri, gelecek seçimlerde şu anda 6 milletvekiliyle var olan gücünü ikiye katlayarak, 12- 13 milletvekiline çıkaracağını öngörüyor.

Şarku’l Avsat’ın ‘Walla’ sitesinden aktardığı habere göre Başkan Joe Biden yönetimi ve özellikle Demokrat Parti’deki birçok Kongre üyesi, Ben- Gvir’i ve müttefiki olan ‘Dini Siyonist’ partisi başkanı Bezalel Smotrich’i ‘ırkçı ve Yahudi üstünlüğü fikrini destekleyici’ olarak görüyor. ABD’nin İsrail büyükelçisi Thomas Naides, göreve başladığından beri bu isimlerle görüşmedi.

Konuya ilişkin olarak yorum yapan ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price, Biden yönetiminin İsrail iç siyasetine müdahale etmediğini söylerken, Netanyahu’nun ofisi ise yorum yapmayı reddetti. Ben- Gvir de yaptığı açıklamada, “Önde gelen Cumhuriyetçilerle mükemmel ilişkilerim devam edecek. Önümüzdeki seçimleri kazanacağız ve entegre bir sağcı hükümet kuracağız. ABD’nin Demokrat kanadından Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı’nın muhalefetine rağmen, İsrail askerlerinin ve halkının çıkarına etkili bir pozisyon alacağım” dedi.