Iraklılar ülkenin Milli Günü’nü neden hatırlamıyor?

Iraklı göstericiler Bağdat’taki 2019 Ekim Hareketi’nin üçüncü yıldönümünü anıyor (Reuters)
Iraklı göstericiler Bağdat’taki 2019 Ekim Hareketi’nin üçüncü yıldönümünü anıyor (Reuters)
TT

Iraklılar ülkenin Milli Günü’nü neden hatırlamıyor?

Iraklı göstericiler Bağdat’taki 2019 Ekim Hareketi’nin üçüncü yıldönümünü anıyor (Reuters)
Iraklı göstericiler Bağdat’taki 2019 Ekim Hareketi’nin üçüncü yıldönümünü anıyor (Reuters)

Irak’ta 2003’ten beri hiç kimse, o tarihten öncekinin aksine, ülkenin Milli Günü’nü hatırlamıyor. Ancak Bakanlar Kurulu Genel Sekreterliği, pek çok kişinin aklına gelmeyecek bir olayı, Irak’ın 3 Ekim 1932’de Milletler Cemiyeti’ne katılımını hatırlattı. 
Genel Sekreterlik, Milli Gün olarak görülen bu günü resmi tatil ilan etti.
9 Nisan 2003’te Bağdat’ın düştüğü gün 60 ve üzeri yaşlarda olanlar, bu vesileyle yapılan büyük kutlamaları hatırlıyor.
1921’den 1958’e kadar olan monarşi dönemi boyunca, monarşi neredeyse tam bir istikrara tanık olmasına ve hükümetlerin iktidarı rakip siyasi partilere dayalı demokratik eylem kurallarına göre devralmasına rağmen, milli bir gün üzerinde anlaşmaya varılmadı.
Bununla birlikte, Kral I. Faysal’ın taç giyme yıl dönümü olan 23 Ağustos 1923’ü Milli Gün olarak kabul edenler olduğu gibi, 9 Şaban 1916’da Şerif Hüseyin bin Ali’nin Osmanlı İmparatorluğu’na karşı önderlik ettiği Büyük Arap İsyanı’nın başlangıcını tercih edenler de vardı.
14 Temmuz darbesinden sonra monarşiyi ortadan kaldıran cumhuriyet rejimi, o gün Kraliyet ailesinin tüm üyelerinin öldürülmesine rağmen darbe gününü milli bayram olarak kabul etti. Bu, Iraklıların büyük üzüntüyle hatırladıkları bir olaydı.
10 yıl sonra Baasçılar, 17 Temmuz 1968 darbesiyle Irak’ta iktidara geldiler.
Saddam Hüseyin, 14 Temmuz’u 1990’a kadar milli bayram olarak kabul etmesine, kutlamalar yapmasına ve dünya liderlerinden tebrikler almasına rağmen, 1990’da iktidara geldiği gün olan 17 Temmuz’u milli bayram ilan ederken, 14 Temmuz’u sadece resmi tatil olarak kutlamaya karar verdi.
İster 14 Temmuz 1958’de, ister 17 Temmuz 1968’den sonra olsun, yaşlı Iraklılar bu vesileyle yapılan büyük kutlamaları hatırlıyordu. 
Bu, 2003’te ABD ordusu başkent Bağdat’a girdikten sonra Baas rejiminin düşüşüne kadar devam etti.
2003’ten sonra ne Milli Gün, ne Milli Marş, ne bayrak, ne slogan üzerinde anlaşma sağlandı. 
Irak’ta Kraliyet döneminden bugüne 5 kez bayrak, 4 kez Milli Gün ve 3 kez Milli Marş değiştirildi. 
Aslında 2003’ten sonra, etnik, dini, mezhepsel, bölgesel ve kabilesel alt kimlikler geliştikten sonra azalan ulusal kimlik üzerinde bir anlaşmazlık yaşandı.
Ancak Başbakan Mustafa Kazımi hükümeti, Eylül 2020’de Irak’ın İngiliz Mandası’ndan ayrılıp bağımsız bir ülke olarak Milletler Cemiyeti’ne girdiği gün olan 3 Ekim 1932’yi Milli Gün olarak seçme kararı alarak, bu konudaki tartışmayı çözdü.  Ancak, Meclis henüz bunu kabul eden bir yasa çıkarmadı.
Dün ülkede sokaklarda, trafik polisi ve bazı Iraklılar ülke bayrağı sallayarak, çok küçük çapta kutlamalar gerçekleştirdi.



Irak'ta bir alışveriş merkezinde çıkan yangında yaklaşık 60 kişi hayatını kaybetti

TT

Irak'ta bir alışveriş merkezinde çıkan yangında yaklaşık 60 kişi hayatını kaybetti

Yanmış binanın dışından bir fotoğraf... 17 Temmuz 2025 (AFP)
Yanmış binanın dışından bir fotoğraf... 17 Temmuz 2025 (AFP)

Irak İçişleri Bakanlığı tarafından bugün yapılan açıklamaya göre, Bağdat'ın 170 km güneydoğusundaki Vasıt vilayetinin merkezinde beş katlı bir ticaret merkezinde çıkan yangında 61 kişi hayatını kaybetti.

Irak televizyonlarında yer alan haberlere göre Kut kentindeki alışveriş merkezinde çıkan yangında yaşamını yitirenlerin sayısı 77'ye yükseldi.

Vasıt vilayetindeki yerel yetkililer daha önce kentteki bir alışveriş merkezinde gece çıkan yangında yaklaşık 50 kişinin hayatını kaybettiğini ve yaralandığını açıklamıştı.

ukılo
Irak Sivil Savunma İdaresi ekipleri, Kut yangınını söndürmeye ve mahsur kalan vatandaşları kurtarmaya çalışıyor. (INA)

Şarku’l Avsat’ın Irak Haber Ajansı’ndan (INA) aktardığına göre Vali Muhammed Cemil el-Meyyahi yaptığı açıklamada, “Vasıt vilayetindeki büyük bir ticaret merkezinde meydana gelen trajik yangında şehit olan ve yaralananların sayısı yaklaşık 50 kişiye ulaştı” ifadelerini kullandı.

3 günlük yas ilan edildi

Eyalette 3 günlük yas ilan edildiğini belirten Vali, ‘ilgili makamların yangının nedenlerini araştırmaya devam ettiğini ve ilk sonuçların 48 saat içinde açıklanacağını’ kaydetti.

Vali, “Yerel makamlar olayla ilgili olarak bina sahibi ve alışveriş merkezi hakkında yasal işlem başlattı” dedi.

Kut'taki bir AFP muhabiri, ilk raporların yangının altı katlı binanın birinci katında çıktığını ve büyüyerek son kata kadar yayıldığını gösterdiğini belirtti.

AFP muhabiri, şehirdeki bir hastanede yanmış cesetler gördüğünü, hastanenin sabah saat 4’e kadar yaralı taşıyan ambulanslarla dolu olduğunu ifade etti.

Çoğu zaman güvenlik standartlarının göz ardı edildiği ülkede son yangın dün geç saatlerde çıktı. Raporlara göre yangın, 5 katlı binada bulunan Corniche Hipermarket’in birinci katında çıktıktan sonra tüm binaya yayıldı. Yangının nedeni henüz bilinmiyor, ancak kurtulanlardan biri AFP'ye yaptığı açıklamada bir klimanın patladığını söyledi.

ıdfgbh
Yangında hayatını kaybeden kurbanların cenaze töreninden... 17 Temmuz 2025. (Reuters)

51 yaşındaki Ali Kazım, alışveriş merkezi ile kurbanların nakledildiği hastane arasında gidip geldi ve kaybolan akrabasını, eşini ve üç çocuğunu aradı. Alışveriş merkezinde, kurtarma ekipleri enkaz altında kurbanları ararken, bir ambulans da yakınlarda bekliyordu. Akrabasının cep telefonunun olayın başından beri kapalı olduğunu söyleyen Kazım, “Ailesi dünden beri ona ulaşmaya çalışıyor ama başaramıyor. Onlara ne olduğunu bilmiyoruz” dedi. AFP muhabiri olay yerinde yangının kontrol altına alındığını, ancak binanın cephesinin kül olduğunu bildirdi. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Bu acı yangın, çoğu yoğun duman nedeniyle boğularak hayatını kaybeden 61 masum vatandaşın hayatına mal oldu. Bunların arasında kimliği bilinmeyen 14 yanmış ceset de bulunuyor” denildi.

kıloşp
Yangında hayatını kaybedenlerin cenaze törenine katılan yakınları... 17 Temmuz 2025 (Reuters)

“Kaçamadık”

INA daha sonra bir sağlıkçı kaynaktan ‘kurbanların sayısının 63 ölü ve 40 yaralı olduğunu’ aktardı. AFP’ye konuşan bir sağlıkçı kaynak, kimliği belirlenemeyen çok sayıda ceset olduğunu doğruladı. İçişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, sivil savunma ekiplerinin restoran ve süpermarket bulunan binada mahsur kalan ‘45'ten fazla kişiyi’ kurtardığını belirtti. AFP muhabiri, adli tıp kurumunda sevdikleri hakkında bilgi almak için bekleyen kurbanların yakınlarını gördüğünü bildirdi. Bazıları yıkılmıştı. Yerde oturan bir adamın kendine vurup bağırdığı görüldü. 50'li yaşlarında bir doktor olan Nasır el-Kureyşi, yangında 5 aile ferdini kaybettiğini söyledi. AFP’ye konuşan el-Kureyşi, “Başımıza bir felaket geldi... Evdeki elektrik kesintilerinden kaçmak için akşam yemeği yemek üzere alışveriş merkezine gittik... İkinci katta bir klima patladı, ardından yangın çıktı ve kaçamadık.”

Gevşek güvenlik kuralları

45 yaşındaki Mutaz Kerim, üç akrabasının kayıp olduğunu öğrendikten sonra gece yarısı alışveriş merkezine koştu. Saatler sonra, ikisinin cesetleri yanmış haldeyken kimliklerini tespit etti. Bunlardan biri, üç gün önce bu alışveriş merkezinde çalışmaya başlamıştı. Adli tıp kurumunun önünde, kayıp olan üçüncü akrabası hakkında bilgi almak için beklerken öfkeyle şöyle dedi: “Yangınları söndürmek için bir sistem yok.”

df bgfr
Yanmış binanın dışından bir fotoğraf... 17 Temmuz 2025 (AFP)

Son günlerde sıcaklıkların yükselmesi ile Irak'ın çeşitli bölgelerinde mağaza ve depolarda yangınlar çıktı.

Petrol kaynakları açısından zengin olan Irak'ta, özellikle inşaat ve ulaştırma sektörlerinde güvenlik kurallarına çoğu zaman uyulmuyor. Ayrıca ülke, on yıllardır süren çatışmaların sonucu olarak çökmüş bir altyapıya sahip ve bu da sık sık yangınların ve diğer ölümcül felaketlerin meydana gelmesine neden oluyor.

Eylül 2023'te, Irak'ın kuzeyindeki Kerkük’te bir düğün salonu yangını çıktı ve 134 kişi hayatını kaybetti. Yetkililer, yangının havai fişekler ve yanıcı inşaat malzemeleri nedeniyle çıktığını bildirdi.